تراژدی معادن راکد

‌می‌متالز - ۲۰۰ معدن در اصفهان غیرفعال‌اند؛ این آماری است که از سوی متولیان صمت اصفهان عنوان می‌شود. در مقابل، اما به گفته برخی فعالان بخش خصوصی اصفهان، دولتی‌ها در آماردهی‌هایشان، معادنی که حقوق دولتی پرداخت می‌کنند، ولی در بازه سه تا چهار ماه در سال فعالیت دارند را هم جزو آمار معادن فعال حساب می‌کنند.

به گزارش می‌متالز، این در حالی است که این معادن تنها در مقطعی از سال فعالیت می‌کنند و نمی‌توان این معادن را جزو معادن فعال به حساب آورد.

با وجود این تفاسیر تعداد معادن غیرفعال بیشتر از این تعداد است. دلایل مختلفی در پاسخ به چرایی راکد بودن معادن کوچک اصفهان عنوان می‌شود. دولتی‌ها می‌گویند بیشتر معادن راکد اصفهان در حوزه مصالح ساختمانی فعال بودند و با رکود حاکم بر ساخت‌وساز این معادن راکد شده‌اند. در مقابل خصوصی‌ها معارضان محلی و نداشتن بازار را دلیل تعطیلی این معادن اعلام می‌کنند.

فقط ۱۵ معدن احیا شد

این‌طور که متولیان صمت اصفهان آمار می‌دهند، در سال گذشته فقط ۱۵ معدن فعال شده است. اصفهان در بخش معادن رتبه نخست را دارد و احیای معادن کوچک و متوسط استان تا حد زیادی می‌تواند علاوه بر اشتغال‌زایی مناسب ارزش‌افزوده قابل‌توجهی را برای بخش معدن و اقتصاد اصفهان ایجاد کند.

این‌طور که معاون معدنی سازمان صمت اصفهان می‌گوید: در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۵ معدن در اصفهان احیا شد. سهمیه کل کشور برای احیای معادن ۲۵۰ معدن بود که دراین‌بین سهمیه استان اصفهان برای احیای معادن ۱۵ معدن بود. در سال جاری نیز براساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است در قالب تشکیل کارگروه تصمیماتی برای احیای معادن گرفته شود.

محمد سرجوقیان عنوان می‌کند: در اصفهان هزار و ۳۰۰ مجوز معدنی و ۸۵۰ پروانه بهره‌برداری معدنی صادر شده است که بیشتر پروانه‌های صادرشده در حوزه شن و ماسه و در بخش اکتشاف هستند.

سرجوقیان ادامه می‌دهد: از این ۸۵۰ پروانه بهره‌برداری که در اصفهان صادر شده، حدود ۲۰۰ معدن راکد هستند و حوزه فعالیت این معادن راکد مصالح ساختمانی بوده که اگر بخش ساخت و ساز فعال شود، این معادن نیز فعال خواهند شد. در اصفهان بیشتر معادن فلزی و سنگ‌های تزیینی فعال هستند.

معاون معدنی سازمان صمت اصفهان می‌افزاید: یکی دیگر از دلایل راکد‌بودن این معادن این است که کارگر ندارند؛ درواقع به خاطر سختی کار و دور‌بودن از خانواده نیروی کار رغبتی برای کار در این معادن ندارند و بیشتر افاغنه در این معادن مشغول به کارند.

سرجوقیان ادامه می‌دهد: فرسوده بودن ماشین‌آلات و تجهیزات نیز دلیل دیگری است که منجر به راکدماندن این معادن شده است. البته در کارگروه‌هایی که تشکیل می‌شود، برنامه‌ریزی‌های لازم برای نوسازی ماشین‌آلات فرسوده گرفته خواهد شد.

معادن راکد بازار نداشتند

بخش معدن و صنایع معدنی پیشران اقتصاد است و با متحول‌شدن این بخش، سایر بخش‌های صنعتی و اقتصادی کشور فعال می‌شود. تولید و صادرات موادمعدنی می‌تواند درآمدزایی مناسبی برای استان ایجاد کند؛ بنابراین عارضه‌یابی و چاره‌اندیشی برای بازگشت این واحد‌های معدنی به چرخه تولید ضرورت دارد. هزیـنه‌های سـاخت مـسکن در کـشور افزایش یافته و سرمایه‌گذاری در بخش مسکن نیز کاهشی شده است.

ازاین‌رو صنایع مرتبط با بخش ساختمان همچون کاشی و سرامیک، گچ، شن و ماسه نیز دچار مشکل شده‌اند. روش‌های تولید در معادن به‌روز نشده است. ضمن اینکه ماشین‌آلات معدنی عمر بالا و استهلاک بالایی دارند، به همین دلیل بازدهی آن‌ها کاهش پیدا کرده است.

از سوی دیگر هزینه تعمیر و نگهداری این ماشین‌آلات بالاست و این باعث افزایش هزینه‌ها شده است. این در حالی است که در دنیا روش‌های تولید و فناوری مورداستفاده، به‌روزرسانی می‌شود.

یک کارشناس معدن می‌گوید: به بسیاری از معادنی که حقوق دولتی پرداخت می‌کنند و مسوول فنی دارند، عنوان معدن فعال اختصاص داده می‌شود. این در حالی است که این معادن فعالیتی ندارند و باید در زمره معادن غیرفعال به حساب آیند؛ به‌عنوان‌مثال معادنی که در طول سال چهار یا پنج ماه کار می‌کنند جزو معادن تعطیل به حساب نمی‌آیند.

حسام‌الدین فرهادی خاطرنشان می‌کند: در حقیقت باید عملکرد معادن بر اساس شاخص تولید و اینکه معادن چندماه در سال کار می‌کنند سنجیده شود تا بتوان آمار مشخصی از معادن تعطیل و فعال استان ارائه کرد.

فرهادی اذعان می‌کند: در مجموع ۸۳۰ معدن در اصفهان وجود دارد که ۱۵۰ معدن به خاطر معارضان محلی و نداشتن بازار تعطیل رسمی هستند. در کمال تأسف ظرفیتی که از معادن استفاده می‌کنیم ضعیف است.

این کارشناس معدن خاطرنشان می‌کند: کارگروهی در ایمیدور تشکیل شده است و باید احیای معادن غیرفعال از طریق ایمیدرو پیگیری شود. در کمال تأسف در طول یک سال اخیر فعالیت جدی در حوزه احیای معادن صورت نگرفته است و کارنامه مثبتی در این حوزه وجود ندارد. تنها راه‌حل برای احیای معادن ارائه پکیج‌های اقتصادی فرآوری و… است تا معادن با ظرفیت‌های قبل بتوانند فعالیت کنند.

فرهادی اذعان می‌کند: داستان ماشین‌آلات معدنی قصه پرغصه‌ای است براساس نگاه بخشی که در معاونت معدنی وزارتخانه وجود دارد و براساس لابی‌هایی که صنعتگران انجام می‌دهند، واردات ماشین‌آلات معدنی به خاطر حمایت از بخش تولید و جلوگیری از خروج ارز ممنوع شده است.

این کارشناس معدن بیان می‌کند: معادن مشکل نیروی انسانی هم دارند. نیروی کار متخصص در معادن کمرنگ است و این نیرو‌ها تن به کار نمی‌دهند.

منبع: اصفهان زیبا