درباره موزه صنعت فولاد

‌می‌متالز - یکی از آرزو‌های بحق و دیرینه ملت بزرگ ایران دستیابی به تکنولوژی‌های جدید در صنعت فولاد بود که پس از فراز و نشیب‌های زیاد، سرانجام در دهه چهل محقق شد و به دنبال آن، توسعه صنعت فولاد کشور را رقم زد.

به گزارش می‌متالز، با گذشت حدود ۵۷ سال از این رویداد مهم، آثار و دستاورد‌های شگرفی در تربیت نیروی انسانی توانمند، رشد و توسعه همه‌جانبه صنعت فولاد کشور محقق شده است و تنها راه حفظ آثار ارزشمند و تاریخ‌ساز این صنعت مهم و انقلاب صنعتی در کشور، شکل‌گیری موزه ویژه صنعت فولاد کشور و نمایشگاه دائمی از دستاورد‌ها و افتخارات این صنعت است. گرچه تفکر راه‌اندازی چنین موزه‌ای در دهه هشتاد در «مادر صنعت فولاد کشور» یعنی ذوب‌آهن اصفهان، کلید خورد و خبر آن نیز در بعضی رسانه‌های کشور منعکس شد، اما به دلایل مختلف، از جمله نبود ساختار و برنامه هدفمند و از طرفی با تغییر مدیریت‌ها و وجود سلایق شخصی مدیران ادواری در این حوزه و عدم‌حمایت جدی متولیان حوزه میراث فرهنگی، تاکنون این مهم مسکوت مانده است. متاسفانه طی گذشت ۵۷ سال از تاریخ پر افتخار ذوب‌آهن اصفهان، به دلیل نبود ساختار و مکانی مناسب جهت حفظ آثار و دستاوردها، بسیاری از این میراث‌های گرانبها از دست رفته و برخی هم که موجود است روبه فراموشی و نابودی است. از این رو می‌طلبد که تا دیر نشده با ایجاد مکانی مناسب در گنجینه‌ای ویژه، کلیه اسناد و دستاورد‌های صنعت فولاد کشور، به‌ویژه ذوب‌آهن اصفهان و صنایع بزرگ دیگر، حفظ و نگهداری شود.

شایسته است که مسوولان و متولیان مربوطه از جمله وزارتخانه‌های میراث فرهنگی، صمت، تعاون، کار، شورای عالی انقلاب فرهنگی و اعضای محترم هیات دولت، این موضوع مهم را در دستور کار قرار دهند تا بتوان از دستاورد‌های ارزشمند صنعت فولاد کشور حفظ و نگهداری کرد.

چند نکته در خصوص راه‌اندازی موزه صنعت فولاد کشور:

صنعت فولاد، از صنایع زیرساختی و مهم محسوب می‌شود و به دلیل فواید زیاد آن، بسیار مورد حمایت است. این صنعت در توسعه هر کشوری نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. در ایران نیز تولید و مصرف فولاد تاثیر قابل‌توجه و زیادی بر رشد و شکوفایی کشور داشته و دارد. صنایع فولاد ایران یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین صنایع فلزی کشور است که در تولید و فرآوری فولادی و محصولات مرتبط، اشتغال‌زایی و قطع وابستگی به خارج نقش بسیار مهمی دارد.

اگرچه استفاده از فولاد در بعضی از متون به سه‌هزار سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد، اما با این حال از قرن ۱۹ میلادی و با ظهور انقلاب صنعتی، فولاد به تدریج سر از صنایع دیگری از جمله خودروسازی یا کشتیرانی در آورد. همان‌طور که می‌دانیم در آثار و منابع دینی از جمله «قرآن مجید» به آهن و منافع زیاد آن اشاره مستقیم شده است. هم اکنون نمونه‌هایی از مصنوعات آهن و فولاد را در موزه‌ها و اماکن بازمانده تاریخی در سطح جهان مشاهده می‌کنیم. مصادیق و نمونه‌های این آلیاژ منحصر به فرد و کارآمد در تولید ابزار کشاورزی، ادوات جنگی و شکار، لوازم منزل و بخشی از معماری از زمان‌های دور تاکنون خود را به طور ملموس نشان داده و جای نگرانی است که بسیاری از این مصنوعات و میراث ارزشمند که به دست صنعتگران ایران زمین در دوره‌های مختلف تاریخی شکل گرفته، در موزه‌های خارج از کشور نگهداری شوند. تولید و استفاده از آهن و صنایع فولاد به صورت انبوه و کارخانه‌ای از سه قرن پیش موضوع مورد تاکیدی در ایران بود. با وجود همه اصراری که برای راه‌اندازی کارخانه ذوب‌آهن در ایران وجود داشت، اما همیشه با موانع زیادی از طرف کشور‌های استعمارگر و زیاده خواه و همچنین عوامل و مزدوران داخلی آن‌ها مواجه می‌شد تا اینکه این آرزوی دیرینه، طی سال‌های ۱۳۴۴ (انعقاد قرارداد) و ۱۳۴۶ (کلنگ زنی و آغاز ساخت) در منطقه دشت طبس اصفهان (زرین شهر) محقق شد و در سال ۱۳۵۱ با اولین ذوب چدن از مجرای کوره بلند شماره یک، شور، شادمانی و غرور ملی همه کشور را فراگرفت و مسیر توسعه صنعت فولاد کشور هموار شد.

ذوب‌آهن اصفهان «مادر صنعت فولاد کشور» و به قول بعضی از بزرگان کشور، موتور محرکه و پیشران صنایع فولاد کشور محسوب می‌شود و از طرفی، فولاد مبارکه به عنوان مولود انقلاب اسلامی، نماد واقعی و موفق در توسعه این صنعت را در کارنامه درخشان خود دارد.

این مجتمع عظیم صنعتی در تاریخ پر افتخار ۳۰ ساله خود، علاوه بر توسعه و افزایش تولید، در عرصه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی نقش‌آفرینی کرده و صاحب دستاورد‌های ارزشمند و ماندگاری است؛ بنابراین ایجاد موزه و نمایشگاه دائمی و ویژه از آثار و مفاخر این صنایع بزرگ در جهت حفظ و ماندگاری آن‌ها و انتقال به نسل‌های آینده بسیار ضروری است.

دستاوردها، آثار و مفاخر ارزشمند صنعت فولاد کشور بسیار گسترده است و بجاست که تا دیر نشده، موزه و نمایشگاه دائمی صنعت فولاد در آغوش «مادرصنعت کشور»، پایه‌ریزی و ایجاد شود تا با همکاری دیگر صنایع مرتبط ضمن جمع‌آوری کلیه اسناد و آثار، بتوان کلیه دستاورد‌های حوزه‌های صنعت و معدن و صنایع معدنی دیگر را هم در آنجا به نمایش گذاشت.