کامودیتی‌ها بر لبه پرتگاه رکود

به گزارش می‌متالز، اهمیت کامودیتی‌ها آنقدر بالاست که بازاری مجزا برای آن‌ها تعبیه شده و از تغییرات اقتصادی مختلف تاثیر می‌پذیرند و بر صنایع پایین دست خود نیز تاثیرات حیاتی می‌گذارند. زمزمه‌های رکود در بزرگ‌ترین اقتصاد‌های جهان یعنی چین و آمریکا و همچنین روند ضعیف انقباضی در اروپا باعث شده‌است تا برخی از تحلیلگران ایجاد موج رکودی در بازار کامودیتی‌ها در سال‌۲۰۲۴ را پیش‌بینی کنند.

علل فراوانی برای اهمیت بالای کامودیتی‌ها وجود دارد. آن‌ها معمولا به‌عنوان مواد اولیه صنایع مهم به‌کار می‌روند. از آنجاکه معمولا قیمت کامودیتی‌ها به صورت دستوری تعیین نمی‌شود و عرضه و تقاضا قیمت آن‌ها را تعیین می‌کند، کاهش یا افزایش عرضه و تقاضا می‌تواند ابتدا به صنایع پایین دستی و سپس به اقتصاد کل کشور یا حتی اقتصاد جهانی بیم و امید را تزریق کند. سنگ آهن مستقیما می‌تواند به روی قیمت گندله، آهن اسفنجی و حتی فولاد تاثیر بگذارد. رکود در بازار سنگ آهن باعث ایجاد مازاد بازار آن و کاهش قیمت شود؛ از طرف دیگر قیمت اجزای پایین دستی زنجیره فولاد تغییر چشمگیری را تجربه کند. مس نیز می‌تواند بازار کاتد را تحت الشعاع قرار دهد؛ بنابراین میزان عرضه و تقاضای کامودیتی‌ها می‌تواند صنایع مادر را کنترل کند. از طرف دیگر با تغییر در بازار محصولات نهایی این صنایع، صنایع پایین دستی نیز تحت تاثیر گرفته و به اقتصاد کشور سیگنال‌های مثبت و منفی مخابره کند.

از طرف دیگر برخی از کشور‌ها صادرکننده کامودیتی هستند. این کشور‌ها معمولا برنامه‌ای برای فرآوری پیشرفته کامودیتی‌ها ندارند و ماده‌اولیه را به دیگر کشور‌ها که فناوری تولید محصولات نهایی را دارند صادر می‌کنند. کاهش قیمت کامودیتی می‌تواند ضربه بزرگی به اقتصاد این کشور‌ها تحمیل کند. از طرف دیگر رونق بازار کامودیتی‌ها باعث افزایش درآمد این کشور‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی آن‌ها می‌شود؛ بنابراین رکود و تورم در این بازار می‌تواند مستقیما وضعیت معیشت مردم در برخی از کشور‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

در دو سال‌گذشته آمریکا با موج تورمی در اقتصاد خود مواجه شد که فدرال‌رزرو با افزایش نرخ بهره تا سطوح ۵/ ۵درصد برای مقابله با این موج اقدام کرد. به‌نظر می‌رسد این سیاست‌ها مثمرثمر واقع شده و نرخ تورم کاهش یافته است، اما برخی از پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که نرخ بهره حال‌حاضر آمریکا به‌زودی کاهش نخواهد یافت و همچنان در همان سطوح نوسان خواهد کرد. این امر می‌تواند اخبار منفی را به بازار کامودیتی‌ها مخابره کند. افزایش نرخ بهره می‌تواند جرقه‌ای بر ایجاد روند رکودی باشد. اگر رکود از اقتصاد‌های بزرگ جهان مانند آمریکا آغاز شود، می‌تواند به تمام کشور‌های دنیا منتقل شود. برخی از بازار‌ها مانند نفت و گاز ممکن است باسیاست کشور‌ها حاضر در اتحادیه‌های نفتی ضربه کم تری از این روند متحمل شوند؛ اما کامودیتی‌های دیگر سپر دفاعی قابل‌اتکایی در برابر روند‌های جهانی ندارند.

پس از اتمام کرونا دولت‌های اروپایی برای محافظت از صنایع خود، اقدام به اتخاذ سیاست‌های انبساطی کردند و با حمایت مالی از شرکت‌ها و تزریق اعتبار به اقتصاد درصدد رشد آن‌ها برآمدند. باگذشت مدت‌کوتاهی از اتمام همه گیری کرونا، دولت‌ها تصمیم گرفتند اعتبار تزریق‌شده را جمع آوری کنند. این سیاست انقباضی باعث ایجاد تعادل در اقتصاد شد؛ اما به‌نظر می‌رسد اروپا همچنان به ادامه سیاست‌های انقباضی اصرار دارد. ترس از ایجاد روند‌های تورمی سهمگین به علت افزایش تولید پس از همه گیری کرونا یکی از دلایل اصلی این تصمیم است. مجددا می‌توان پیش‌بینی کرد که ادامه این سیاست‌ها می‌تواند به رکود در اقتصاد اروپا منجر شود. اقتصاد چین نیز از اواخر دوران همه گیری کرونا در بخش مسکن با مشکلات زیادی مواجه بوده‌است.

یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های ساختمانی جهان به‌نام اورگرند در چین واقع شده‌است. این شرکت همزمان از ۲۰۲۱ در شرف ورشکستگی قرارداشت که با کمک‌های بی نظیر دولت چین از این اتفاق جلوگیری کرد. دولت چین می‌دانست که ورشکستگی ابرشرکت‌های ساختمانی در این کشور می‌تواند به رکودی عظیم تبدیل شود که اقتصاد چین و سپس اقتصاد جهانی را فلج خواهد کرد. خبر احتمال ورشکستگی اورگرند آنقدر مهم بود که در همان سال‌ها تاثیر بسزایی بر قیمت عوامل زنجیره فولاد داشت و تغییری چشمگیر بر این بازار گذاشت، اما در سال‌جاری مسائل مربوط به بخش مسکن چین به یک درد مزمن تبدیل شد تا جایی که شرکت اورگرند رسما اعلام ورشکستگی کرد. تعویق ورشکستگی این شرکت باعث شد تا اقتصاد چین به ناگهان وارد دوره رکود نشود، اما مانع از ایجاد بحران در بخش مسکن چین نشد. هفته‌های اخیر نحوه پرداخت اعتبارات و کسری مالی در این بخش باعث شده‌است تا همگان آماده مشاهده بحرانی بزرگ طی ماه‌های آتی در اقتصاد چین باشند. این کشور از تعیین کننده‌ترین عوامل بازار کامودیتی هاست. شروع روند رکودی در چین می‌تواند بازار کامودیتی‌ها را با روز‌های تلخی روبه‌رو کند.

مطالب بیان‌شده نشان می‌دهد اقتصاد جهانی در شرف برخورد با یک روند رکودی است، اما عمق این روند و همچنین مدت زمان بقای آن به سیاست‌های ماه‌های آتی کشور‌های ثروتمند جهان بستگی دارد. ورود اقتصاد به رکود می‌تواند بازار کامودیتی‌ها را نیز با رکود نسبتا عمیق و فرسایشی مواجه کند. البته بحران‌های اقتصادی جهانی معمولا در سال‌های کوتاهی برطرف می‌شوند؛ اما باید توجه داشت که تاثیرات آن‌ها می‌تواند تا مدت‌ها بر توان تولیدی کشور‌ها و سطح زندگی مردم ساده سایه بیندازد. باید به این نکته اشاره کرد که برخی از تحلیلگران روند کنونی را صرفا یک مرحله گذار می‌دانند تا کشور‌های بزرگ بتوانند با تورم مقابله کنند و هم با ورود به رکود سطحی، اقدام به بازسازی و تقویت بخش‌های تولیدی خود کنند.

بنا به‌نظر آن‌ها تنها کشوری که ممکن است از رکود پیش‌رو جان سالم به‌در نبرد چین است. دلیل این پیش‌بینی، احتمال وقوع یک بحران بزرگ در بخش مسکن این کشور است که هیچ کس نمی‌داند دولت چین در ماه‌های آینده چه سیاستی در قبال این مساله اتخاذ خواهد کرد. بحران اقتصادی در چین قطعا به‌صورت مستقیم بازار کامودیتی‌ها را با رکود و حتی سقوط مواجه خواهد کرد.

منبع: دنیای اقتصاد