از رشد ۳ برابری ارزش دارایی صندوق تثبیت بازار سرمایه تا انتشار عمومی اوراق تبعی «سهام‌یار»

به گزارش می‌متالز، در جریان رقابت‌های انتخاباتی سال ۱۴۰۰، آیت الله رئیسی چند وعده برای ساماندهی وضعیت نابسامان بورس مطرح کرد. رئیس جمهور پیش از انتخاب، وعده داده بود که «با تقویت منابع و اصلاح عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه، نوسانات بورس مدیریت خواهد شد»، «صندوق بیمه بورس برای سرمایه گذاران خرد ایجاد می‌شود» و همچنین «انتشار اوراق بهادار به طور موثر برای پوشش مخاطره سهامداران خرد آغاز خواهد شد.»

حالا با گذشت دو سال از عمر دولت سیزدهم می‌توان بررسی کرد که میزان تحقق این وعده‌ها چطور بوده است. در سلسله گزارش‌هایی که به بررسی وعده‌های اقتصادی رئیس جمهور پرداخته ایم، این بار به بررسی تحقق وعده‌های بورسی می‌پردازیم.

تحولات بازار سهام در سال ۱۳۹۹ و ریزش شاخص کل بورس اوراق بهادار در مرداد ماه آن سال موجب اخذ رفتار محتاطانه سرمایه‌گذاران در بازار سهام شده و همچنان اثرات آن بر رفتار فعالان بازار سرمایه سایه افکنده است.

شاخص کل بورس اوراق بهادار از ابتدای سال ۱۳۹۹ تا ۱۹ مرداد این سال رشد پرشتابی را طی کرد، پس از آن تاریخ، شاخص مذکور با طی روندی کاهنده و با کاهش ۳۷ درصدی به ۱۳۰۷۷۰۷ واحد در پایان سال ۱۳۹۹ رسید. شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز تشکیل دولت سیزدهم (۱۲ مرداد ماه ۱۴۰۰) معادل ۱۳۷۵۶۴۷ واحد بود که با طی کردن روندی افزایشی طی دو سال استقرار دولت سیزدهم در پایان مرداد ماه سال جاری به رقم ۱۹۳۸۲۵۳ واحد رسیده که در دوره مورد بررسی ۴۰.۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

تقویت منابع و اصلاح عملکرد صندوق تثبیت به کجا رسید؟

درباره این وعده که «با تقویت منابع و اصلاح عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه نوسانات بورس مدیریت خواهد شد» لازم به یادآوری است که صندوق تثبیت بازار سرمایه همواره در بازار به منظور تنظیم عرضه و تقاضا و افزایش نقدشوندگی حضور فعالی داشته است.

سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای تجهیز منابع و نقدینگی مورد نیاز صندوق تثبیت بازار سرمایه پیگیری‌های مستمری داشته است و همان‌گونه که در جدول زیر مشهود است، ارزش دارایی این صندوق در بازار سرمایه در تاریخ ۱۴۰۰.۵.۱۴ (تاریخ آغاز به کار دولت سیزدهم) ۴۲ هزار و ۲۳۶ میلیارد ریال بوده است که در تاریخ ۱۴۰۲.۰۳.۲۳ (پس از ۴۴۱ روز معاملاتی) با رشدی بیش از سه برابر (۳۱۷ درصد) به رقم ۱۷۶ هزار و ۳۱۹ میلیارد ریال افزایش یافته است. این در حالی است که دارایی این صندوق در ۴۴۱ روز معاملاتی قبل از شروع به کار دولت سیزدهم هزار و ۱۳۱ میلیارد ریال بوده است.

همچنین صندوق تثبیت بازار سرمایه در بازه ۱۴۰۰.۰۵.۱۴ تا ۱۴۰۲.۰۳.۲۳ مجموعاً ۳۴۶ هزار و ۷۲۸ میلیارد ریال و ۲۶۲ هزار و ۲۴۹ میلیارد ریال در بازار سرمایه خرید و فروش داشته است. مجموع معاملات این صندوق در این بازه ۶۰۸ هزار و ۹۷۶ میلیارد ریال بوده که نسبت به معاملات ۱۵۷ هزار و ۸۶ میلیارد ریالی آن طی دوره ۴۴۱ روزه قبلی از (۱۳۹۷.۰۷.۱۳ الی ۱۴۰۰.۰۵.۱۳) افزایشی ۲۸۸ درصدی (حدوداً سه برابری) داشته است.

صندوق بیمه بورس برای سرمایه‌گذاران خرد

از آنجایی که حمایت از سهامداران خرد همواره در دستور کار سازمان بورس و اوراق بهادار بوده است، در راستای جلوگیری از افزایش شتاب نزولی بازار و ایجاد فضای آرام روانی در مقطع زمانی آبان ماه سال ۱۳۰۱ برای سهامداران حقیقی خرد بازار با ارزش پرتفوی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان در تاریخ ۱۴۰۱.۰۸.۰۴، این سازمان مقرر کرد سهام حاضر در پورتفوی این اشخاص که حدود ۹۶ درصد از تعداد کد‌های حقیقی فعال حاضر در بازار را تشکیل می‌دهند، بیمه شود.

این اقدام از طریق انتشار عمومی اوراق تبعی موسوم به «سهام‌یار» توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه و خرید توسط سرمایه‌گذاران صورت پذیرفت. سررسید اعمال این اوراق یک‌ساله بوده و مبلغ تعهد خرید ۲۰ درصد بالاتر از ارزش ترکیب سبد افراد در آخرین روز معاملاتی قبل از تاریخ تصویب (۱۴۰۱.۰۸.۰۳) است. اطلاعیه عرضه اوراق مزبور در تاریخ ۱۴۰۱.۰۸.۱۸ (پیوست ۱) و اطلاعیه تمدید عرضه این اوراق در تاریخ ۱۴۰۱.۰۸.۲۸ (پیوست ۲) توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران منتشر شد.

پس از انجام فرایند‌های اجرایی جهت عملیاتی کردن انتشار این اوراق، در نهایت طی بازه عرضه اوراق تبعی سهام یار (۱۴۰۱.۰۸.۲۱ الی ۱۴۰۱.۰۹.۰۲) بیش از نیم میلیون نفر یعنی تعداد ۵۰۲ هزار و ۹۹۱ شخص حقیقی با خرید این اوراق دارایی خود را بیمه کرده‌اند.

در جدول زیر تفکیک تعداد خریداران این اوراق از نظر میزان طبقات دارایی افراد ارائه شده است.

انتشار اوراق بهادار برای پوشش مخاطره سهامداران خرد

در تحقق وعده دیگر رئیس جمهور، در راستای مدیریت ریسک سیستمی صندوق‌های با درآمد ثابت در بازار سرمایه اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام موجود در صندوق‌های درآمد ثابت به میزان بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد ریال با تضمین اصل ارزش سبد سهام در ابتدای دوره بر اساس ترتیبات اعلامی سازمان بورس توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه منتشر شد. لازم به ذکر است که منابع لازم برای ایفای تعهدات در سررسید اوراق مذکور از محل بودجه سال ۱۴۰۲ تامین خواهد شد.

همچنین عرضه اوراق مزبور از تاریخ ۱۴۰۱.۰۸.۲۸ آغاز شد و مجموعاً ۴۲ صندوق سرمایه‌گذاری موفق به خرید حدود ۳۲ میلیارد ورقه از این اوراق با ارزش دارایی پایه بیش از ۱۱۰ هزار میلیارد ریال شدند. لازم به ذکر است که اطلاعیه عرضه این اوراق اختیار فروش تبعی در تاریخ ۱۴۰۱.۰۸.۲۳ توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران منتشر شد.

لازم به توضیح است با توجه به اینکه دارندگان واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت نیز سهامداران خرد هستند، با انتشار اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام موجود در پرتفوی این صندوق‌ها از یک‌سو عرضه سهام این صندوق‌ها در بازار کنترل می‌شود و از سوی دیگر با کنترل عرضه سهام مزبور و در نتیجه جلوگیری از افت قیمت آنها، NAV صندوق‌های با درآمد ثابت و ارزش این صندوق‌ها نیز شاهد افت نخواهد بود.

علاوه بر موارد فوق، سازمان بورس و اوراق بهادار در پی نوسانات اردیبهشت ماه سال جاری بازار سرمایه نیز به صورت پویا در راستای حمایت از سهامداران خرد حضوری فعال داشته است.

به عنوان نمونه سه مصوبه این سازمان مبنی بر تجهیز منابع و نقدینگی مورد نیاز صندوق تثبیت بازار سرمایه برای خرید سهام افزایش زمان اصلاح پرتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت از ۳ ماه به ۵ ماه و همچنین افزایش ۱۰ درصدی ضریب اعتبار کارگزاری‌ها نمونه‌ای از اقدامات مؤثر اخیر در این راستا بوده است.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)