هزینه جاه طلبی آبی دوبی

به گزارش می‌متالز، با وجود شرایط بیابانی این شهر، دوبی مانند سرزمین شگفتی‌های آبی به نظر می‌رسد. گردشگران می‌توانند در عمیق‌ترین استخر جهان غواصی کنند یا روی برف مصنوعی تازه در پیستی سرپوشیده داخل یک‌مرکز تجاری عظیم اسکی کنند و بزرگ‌ترین فواره موزیکال جهان در این شهر ده‌ها هزار لیتر آب به هوا پرتاب می‌کند.

دوبی برای حفظ این تجمل، به آب شیرینی وابسته است که به آن دسترسی ندارد؛ بنابراین به دریا روی آورده و با به کارگیری فناوری انرژی بر شیرین‌سازی، آب موردنیاز یک کلان‌شهر رو به گسترش را تامین می‌کند. اما این اقدام هزینه دارد. کارشناسان در گفتگو با نیویورک‌تایمز هشدار داده اند که تکیه دوبی بر شیرین سازی آب به خلیج‌فارس صدمه می‌زند، زیرا طی این فرآیند پسماند حاوی شورآبه و مواد شیمیایی وارد خلیج‌فارس شده و درجه شوری آن را تغییر می‌دهد. این فرآیند همچنین می‌تواند باعث افزایش دمای آب‌های ساحلی شده و به تنوع زیستی منطقه، صنعت ماهی‌گیری و جوامع ساحلی لطمه بزند. تغییرات اقلیمی و تلاش‌های دوبی برای توسعه جزایر مصنوعی چند میلیارد دلاری با گسترش پروژه‌های احیای زمین نیز فشار بر خلیج‌فارس را افزایش داده است.

مطالعات نشان می‌دهد اگر اقدام فوری برای توقف این روند مخرب انجام نشود، شیرین سازی آب به همراه تغییرات اقلیمی تا سال ۲۰۵۰ به افزایش دمای آب‌های ساحلی خلیج‌فارس تا ۵درجه فارنهایت در بیش از ۵۰‌درصد این نواحی منجر خواهد شد. مقامات دوبی با بهره گیری از ابتکارات محیط‌زیستی و فناوری‌های نوین، گام‌هایی را برای مدیریت این آسیب‌ها برداشته اند، اما فشار‌ها برای اتخاذ تدابیر بیشتر افزایش یافته است. فراتر از جان بخشیدن به جذابیت‌های پرزرق و برق تفریحی در دوبی، آب برای تداوم حیات در پرجمعیت‌ترین شهر امارات متحده عربی امری ضروری است و فرآیند شیرین سازی برای تامین آب آشامیدنی نیز انجام می‌پذیرد. سازمان آب و برق دوبی باید برای بیش از ۳.۶میلیون ساکن این شهر و همچنین جمعیتی که روزانه به آن مراجعه می‌کنند، آب تامین کند. به این منظور، سال گذشته در تاسیسات این شهر تقریبا ۶۱۹میلیارد لیتر آب شیرین شد. به ازای تولید هر لیتر آب‌شیرین در خلیج‌فارس، ۱.۵لیتر شورآبه در اقیانوس رها می‌شود. آب از دریا به مجتمع تولید آب و برق جبل‌علی در دوبی منتقل می‌شود و پس از طی فرآیند چندمرحله‌ای در این تاسیسات به آب آشامیدنی تبدیل شده و به شهر دوبی فرستاده می‌شود.

انرژی موردنیاز برای فعالیت ۴۳واحد آب‌شیرین کن این مجتمع با سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود. امارات با تولید بیش از ۲۰۰میلیون تن کربن درسال ۲۰۲۲، در میان کشور‌هایی با بالاترین میزان سرانه انتشار کربن در جهان قرار دارد. ساخت جزایر مصنوعی دبی نیز منابع آبی خلیج‌فارس را تهدید می‌کند. یک مطالعه نشان می‌دهد که میانگین دمای آب در اطراف جزیره نخل جمیرا، طی ۱۹سال تقریبا ۱۳درجه افزایش یافته است. مطالعه دیگری نشان می‌دهد که فعالیت‌های احیای زمین، شورآبه و پسماند‌های صنعتی، باعث رشد بیش از حد جلبک‌های میکروسکوپی در خلیج‌فارس شده است.

ابتکارات محیط‌زیستی

دوبی اجرای ابتکارات محیط‌زیستی به منظور مهار مصرف زیاد منابع را در دستورکار خود قرار داده است. تلاش برای کاهش مصرف آب و انرژی به میزان ۳۰‌درصد تا سال ۲۰۳۰ و تامین ۱۰۰درصدی تقاضای برق از انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله این ابتکارات هستند. امارات حتی به آسمان به عنوان منبع جایگزین آب نگاه می‌کند. این کشور دانشمندانی را استخدام کرده است تا با استفاده از محرک‌های شیمیایی ابر‌ها را فعال کرده و باعث بارش باران شوند. البته درمورد اثربخشی این اقدام تردید‌های زیادی وجود دارد. هتل‌های این کشور نیز ترغیب شده اند که برای تامین آب موردنیاز خود، از دستگاه‌های برداشت آب از رطوبت محیط استفاده کنند.

فیصل المرزوقی، دانشیار دانشگاه خلیفه و پژوهشگر شیرین سازی آب در امارات، هشدار می‌دهد که افزایش سطح شوری آب خلیج‌فارس خطرناک است، زیرا آب این دریا اکنون نیز بسیار شور بوده و افزایش غلظت نمک، تنوع زیستی این منطقه را تهدید می‌کند.

درجه شوری آب دریا در جهان معمولا بین ۳.۵ تا ۴.۵‌درصد است. درجه شوری آب خلیج‌فارس نزدیک به انتهای این دامنه قرار دارد که این امر آن را نسبت به ورود شورآبه بیشتر آسیب پذیر می‌کند. حدود ۷۰‌درصد صخره‌های مرجانی در خلیج‌فارس از بین رفته اند و ۲۱گونه ماهی وابسته به این مرجان‌ها در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند. برآورد‌ها حاکی از آن است که این تغییرات سالانه ۹۴میلیارد دلار به گردشگری، کشت آبی و شیلات منطقه زیان وارد کرده است. علفزار‌های دریایی و جنگل‌های حرا در منطقه نیز دچار مشکل شده اند. چنین اکوسیستم‌هایی برای فراهم کردن محیط مناسب برای رشد گونه‌هایی که از نظر تجاری ارزشمند هستند، اهمیت دارند. این اکوسیستم‌ها همچنین به متعادل کردن ریتم امواج و نیرو‌های فرسایشی کمک کرده و می‌توانند حجم عظیمی از گاز‌های گلخانه‌ای را از محیط جذب کنند.

تحلیل رفتن این اکوسیستم‌ها به ایجاد یک «بیابان اقیانوسی» خالی از تنوع زیستی معمول در دریای عرب و خلیج‌فارس منجر شده و این ناحیه را به بزرگ‌ترین «منطقه مرده» جهان تبدیل کرده است. اما باید اشاره کرد که تلاش دبی برای بهبود این شرایط پیشرفت‌هایی داشته است. درسال ۲۰۲۱، این شهر استفاده از یک فناوری کارآمد و سازگار با محیط‌زیست معروف به «اسمز معکوس» را برای شیرین سازی آب الزامی کرد. البته اکثر واحد‌های آب‌شیرین کن در این کشور کماکان از تکنولوژی قدیمی‌تر تقطیر چندمرحله‌ای استفاده می‌کنند. برخلاف روش «اسمز معکوس» که در آن نمک و سایر مواد آلاینده با عبور پرفشار از یک غشای نیمه‌تراوا از آب جدا می‌شوند، روش تقطیر چندمرحله‌ای به استفاده از گرما اتکا دارد. گرچه هر دو فناوری موجب تولید شورآبه می‌شوند، گرمای شورآبه حاصل از تقطیر چندمرحله‌ای بیشتر است که این موضوع می‌تواند اختلال بیشتری در اکوسیستم ایجاد کند.

یکی از واحد‌های جدید شرکت آب و برق دوبی بیش از یک‌سال است که روش «اسمز معکوس» را به کار گرفته و از گاز طبیعی به‌جای زغال‌سنگ استفاده می‌کند. این شرکت همچنین تحقیقات برای توسعه گزینه‌های پایدار در جهت مدیریت و بازیافت شورآبه را آغاز کرده است. کارشناسان امیدوارند این تکنولوژی‌ها به بهبود فرآیند تصفیه آب شور و پسماند کمک کنند، اما روش‌هایی که بتوانند درمقیاس بالا به کار گرفته شوند هنوز مورد استفاده قرار نگرفته اند.

منبع: دنیای اقتصاد