وضعیت قرمز صادرات لوازم‌خانگی

به گزارش می‌متالز، با وجود این، صنعت لوازم‌خانگی نتوانسته است در زمینه صادرات موفقیت چندانی کسب کند و تولیدکنندگان، مشکلاتی از جمله صدور مجوز‌های بی‌رویه، فقدان تخصیص ارز در زمان مناسب، بی‌توجهی دولت به دیپلماسی اقتصادی و از طرفی ناآشنایی شرکت‌های ایرانی با برندینگ را از مهم‌ترین علل ناکامی شرکت‌های ایرانی عنوان می‌کنند. همزمان با برگزاری نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۴ تهران، «دنیای‌اقتصاد» میزگردی با حضور فعالان صنعت لوازم‌خانگی برگزار کرده و به بررسی موانع صادراتی این صنعت پرداخته است.

محمدرضا شهیدی، دبیر انجمن تولیدکنندگان صوتی و تصویری، در ابتدای این میزگرد با اشاره به اینکه متاسفانه دولت در بخش‌هایی مانند قیمت‌گذاری دخالت می‌کند، گفت: سازمان توسعه تجارت و معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه، برنامه و چشم‌انداز مثبتی در زمینه صادرات ندارند.

وی افزود: تولیدکننده از حداکثر پتانسیل برای ارتقای کیفی و کاهش قیمت محصولات برای رقابت با برند‌های دیگر مانند تولیدات چینی استفاده می‌کند؛ اما شرایط صادرات باید توسط سازمان توسعه تجارت فراهم شود. متاسفانه دخالت معاونت و کمیته‌های دولت در امور بنگاه‌ها هیچ‌گاه به شکل ریل‌گذاری صادراتی نبوده و تنها صنایعی که از اقدام مثبت دولت در صادرات بهره‌مند شده‌اند، کانی‌های فلزی و غیر‌فلزی و همچنین پتروشیمی‌ها بوده‌اند که آنها هم به نوعی متعلق به دولت هستند.

شهیدی اظهار کرد: امروزه چنانچه به عراق صادرات انجام شود، برای دریافت پول با مشکل مواجه هستیم؛ چرا که حتی در این کشور نتوانسته‌ایم یک شبه‌بانک برای تبادلات مالی ایجاد کنیم، اما تا دلتان بخواهد نهاد‌های مسوول در این زمینه داریم.

وی با اشاره به اینکه نهاد‌های مسوول نتوانسته‌اند در نمایشگاه اکسپو از تمام ظرفیت‌ها استفاده کنند، عنوان کرد: تولیدکننده باید به کار تخصصی خودش یعنی تولید بپردازد و ایجاد سازوکار‌هایی مانند دعوت از هیات‌های تجاری برعهده مسوولان و متولیان است و متاسفانه امروز شاهدیم که تعداد خارجی‌های حاضر در نمایشگاه درصد ناچیزی از شرکت‌کنندگان را تشکیل می‌دهد.

صدور بیش از ۱۳۰۰ مجوز تولید لوازم‌خانگی

در ادامه این میزگرد، ابوالقاسم شانه‌ساز، دبیر انجمن لوازم‌خانگی کوچک گفت: یکی از مشکلات مهم در این بخش، علاه بر تحریم‌ها، تکثر واحدهاست، به گونه‌ای که هم‌اکنون بیش از ۶۰۰واحد محصولات خود را در حجم اندک، به نام خارجی و ایرانی مونتاژ و عرضه می‌کنند؛ بنابراین شرکت‌هایی که زیرساخت‌های تبلیغات و برند‌سازی را در کشور‌های دیگر به وجود بیاورند، انگشت‌شمار هستند.

وی با اشاره به صدور بیش از ۱۳۰۰مجوز فعالیت برای واحد‌های لوازم‌خانگی ظرف شش‌سال اخیر اظهار کرد: با توجه به تعداد بسیار زیاد مجوزها، امروزه وزارت صمت شاهد تعداد بالای درخواست تامین ارز از سوی واحد‌های لوازم‌خانگی است و همین امر علاوه بر اینکه باعث سردرگمی وزارت صمت می‌شود، شرکت‌های اصلی و بزرگ را ماه‌ها در لیست انتظار برای تامین مواد اولیه قرار می‌دهد.

نیازمند سیاستگذاری بلندمدت هستیم

عباس ابهری، عضو هیات‌مدیره انجمن لوازم‌خانگی کشور نیز با بیان اینکه سیاست حال حاضر کشور تامین نیاز داخل است و با این سیاستگذاری انگیزه صادرات از بین می‌رود، اظهار کرد: باید برندی وارد عرصه شود که بتواند با سایر برند‌های خارج از کشور رقابت کند و شبکه فروش و خدمات پس از فروش را به صورت حرفه‌ای تقویت کند؛ کمااینکه شرکت‌های کره‌ای توانستند با محصولات باکیفیت و خدمات همه‌جانبه اعتماد مشتریان ایرانی را جلب کنند. با این حال دولت باید سازوکار‌های صادراتی را ایجاد کند.

وی افزود: برند‌های ترکیه‌ای به ازای هر شعبه‌ای که در کشور‌ها تاسیس کنند، مشوق‌های مختلفی دریافت می‌کنند؛ اما صادر‌کننده ایرانی همچنان درگیر دریافت ارز و برگشت ارز حاصل از صادرات است. بر این اساس کماکان در حال صادرات نفت، معدن و محصولات کشاورزی هستیم و کالای تولیدی برای صادرات پایدار نداشته‌ایم؛ بنابراین باید سیاستگذاری بلندمدتی در این زمینه تدوین شود که لازمه آن سوق دادن استاندارد‌ها همگام با استاندارد‌های بین‌المللی، ایجاد مزیت قیمتی و همچنین نگاه جدی به خدمات پس از فروش است.

لوازم‌خانگی ایرانی؛ گران‌تر از برند‌های برتر دنیا

در ادامه این میزگرد، محمدحسین اسلامیان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌خانگی گفت: واقعیت این است که ما وارد‌کننده تکنولوژی هستیم و قطعات را با توجه به آن مونتاژ می‌کنیم و جالب اینکه می‌خواهیم همان محصولات را صادر کنیم؛ بنابراین باید ببینیم که کالای مونتاژشده ما در بازار داخلی تا چه میزان مورد استقبال قرار می‌گیرد تا در مرحله بعد انتظار داشته باشیم که کشور‌های خارجی، کالای ما را به سایر برند‌ها ترجیح دهند.

وی ادامه داد: ما امروز لباسشویی‌ای را که تکنولوژی آن وارداتی است، با کیفیت به‌مراتب پایین‌تری از نمونه اصلی مونتاژ می‌کنیم؛ اما قیمت آن از قیمت جهانی کالای مورد نظر بالاتر است. امروزه قیمت لباسشویی‌ای که بالاترین سطح جهانی را از نظر کیفی دارد و در بسیاری از کشور‌های دنیا از آن استقبال می‌شود، ۲۰۰دلار است، در حالی که لباسشویی‌های ایرانی با کیفیت به مراتب پایین‌تر، کمتر از ۲۰میلیون به مردم فروخته نمی‌شود؛ بنابراین تهیه زیرساخت‌ها توسط دولت مساله دوم است و مساله اول این است که چگونه تکنولوژی وارداتی را دوباره صادر می‌کنیم.

اسلامیان افزود: امروز تنها به معدود کشور‌هایی می‌توانیم محصولاتی همچون لباسشویی را صادر کنیم که بعد مسافتی بالایی از کشور اصلی دارند یا مانند لباسشویی دوقلو و کولر آبی صرفه اقتصادی برای ایجاد خط تولید آنها وجود ندارد.

نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌خانگی تصریح کرد: مشتری در هر صورت نیاز خود را به صورت واردات غیر‌قانونی با برند اصلی وارداتی تامین می‌کند؛ اما مسوولان اصرار دارند که به جای این لباسشویی ۱۵میلیون تومانی که کیفیت بسیار بالایی دارد، در داخل کشور شبیه آن را با ۲۵میلیون تومان به مردم بفروشند و تازه برای صادرات آن هم برنامه‌ریزی کنند. طبیعی است وقتی در یک کشور، برند ایرانی را با کیفیت پایین‌تر و قیمت دوبرابری در کنار برند کره‌ای و آلمانی قرار دهیم، موفق نمی‌شویم.

مشکل تعیین قیمت‌های صادراتی با توجه به تورم

پرویز کلباسی، مدیرعامل شرکت «سیماران» و از حاضران این میزگرد عنوان کرد: ما باید کالایی صادر کنیم که از نظر کیفیت و قیمت قابل رقابت با نمونه‌های خارجی باشد؛ در حالی که حتی مشکل تعیین قیمت تمام‌شده برای عرضه داخلی داریم؛ به این معنا که نوسانات نرخ ارز و افزایش هزینه‌های تولید باعث شده تا در صورت تایید کیفیت و قیمت محصول ایرانی، امکان فروش با قیمت اعلامی به دلیل فقدان ثبات اقتصادی و تورم عملا امکان‌پذیر نباشد.

وی با اشاره به اینکه مزیت‌های کیفی و قیمتی جامعه را به سمت استفاده از برند‌های خاص سوق می‌دهد، افزود: در بخش آی‌فون تصویری مزیت رقابتی در داخل کشور باعث شد تا واردات این محصول تقریبا به ایران قطع شود؛ چرا که برای وارد‌کننده صرفه اقتصادی ندارد؛ اما متاسفانه به دلیل نوسانات ارزی شرکت ما ۶۰‌درصد افت تولید داشته و طبیعی است که وقتی تا این اندازه مشکلات داخلی برای تولید داریم، نمی‌توان برای صادرات برنامه‌ریزی کرد.

ضرورت تغییر نگاه شرکت‌ها به بازاریابی

فرشید گلزاده، فعال این حوزه و تولیدکننده نیز با اشاره به اینکه یک واقعیت بین‌المللی را باید در تمام برنامه‌ها لحاظ کرد، بیان کرد: قدرت چین به عنوان یک پلتفرم تولید متفاوت از همه کشورهاست و با توجه به حجم بالای تولید، قادر است با قیمت ارزان‌تر بازار را در اختیار بگیرد.

وی افزود: بسیاری از شرکت‌ها بخشی از تولید خود را کاهش داده‌اند و به سمت مدیریت برند و ارائه خدمات رفته‌اند؛ چرا که تولید آنها با چین قابل رقابت نیست و ما هم باید مزیت‌هایی پیدا کنیم که در این زنجیره ارزش نقش‌آفرین باشیم. ما در بازار داخلی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های بسیار خوبی از نظر کیفی داشته‌ایم و این حاصل سیاستگذاری درست است؛ اما در بخش خارجی علاوه بر نبود برخی زیرساخت‌ها مانند فقدان تبادل ارزی، باید تغییر در برندینگ شرکت‌ها را شاهد باشیم. اینکه صرفا بخواهیم کالا‌های تولیدی را از طریق تجار صادر کنیم، امکان‌پذیر نیست، بلکه باید با ایجاد شبکه فروش، برندینگ و خدمات پس از فروش در کشور مقصد صادرات، حضور داشته باشیم و دولت می‌تواند حضور شرکت‌ها را در این کشور‌ها تسهیل کند.

به جای تبلیغات، برند‌سازی کنیم

عادل دهدشتی، فعال حوزه لوازم‌خانگی نیز با اشاره به تعداد بالای تولیدکنندگان صنعت لوازم‌خانگی گفت: قطعا منابع ارزی کشور محدود است و با توجه به تعداد بالای شرکت‌ها در صنعت لوازم‌خانگی، امکان تقسیم ارز به میزان موردنیاز این صنعت وجود ندارد.

وی ادامه داد: اگر حضور برند‌های ترک را با شرکت‌های ایرانی در عراق مقایسه کنیم، می‌بینیم که با وجود ارتباطات سیاسی بیشتر ایران، ترک‌ها موفق‌تر هستند؛ چرا که به‌درستی دریافته‌اند برند‌سازی یک کار مستمر و زمان‌بر است، اما واقعیت این است که شرکت‌های ایرانی به جای برندسازی، تبلیغات می‌کنند و این موضوع را حتی در رسانه‌های داخل کشور هم شاهدیم.

منبع: دنیای اقتصاد