توسعه محصولات پایین‌دستی راهی برای عبور از تحریم‌ها

به گزارش می‌متالز، تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی یکی از مسائلی است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است چراکه از می‌تواند رشد اقتصادی به دنبال داشته باشد بر اساس آمار و ارقام ارائه شده صنعت پتروشیمی هم‌اکنون با ظرفیت اسمی سالانه بیش از ۹۲ میلیون تن، روزانه حدود یک میلیون بشکه معادل نفت خام از منابع هیدروکربوری را به مواد ارزشمند پتروشیمی تبدیل می‌کند، این صنعت در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۷ میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی داشته است.

به گفته شاهمیرزایی زنجیره محصولات پتروشیمی تا هفت سال آینده تکمیل می‌شود و سیاست وزارت نفت همسو با تأکید مقام معظم رهبری بر جلوگیری از خام‌فروشی و نیمه‌خام‌فروشی محصولات، تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی است که بر این اساس سند جامع آن تهیه و ابلاغ شده است.

تنها راه تکمیل زنجیره ارزش سرمایه‌گذاری خارجی نیست

یکی از موانعی که برای تکمیل زنجیره ارزش وجود دارد عدم سرمایه‌گذاری خارجی در این صنعت پر سود است، اما کارشناسان امر بر این باورند که سرمایه‌گذاری خارجی به تنهایی کافی نیست و در ابتدا باید چالش‌های موجود داخلی را حل کرد تا مقدمات سرمایه‌گذاری در این حوزه نیز فراهم شود.

در این ارتباط امین کاوه کارشناس انرژی با اشاره به اینکه تنها راه تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی سرمایه‌گذاری خارجی نیست، گفت: چالش‌هایی در تکمیل زنجیره ارزش وجود دارد و به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ یکی از آنها چالش‌های ساختاری است که مربوط به ضعف در بخش فنی و مهندسی است دیگری در بخش دانش فنی و تجهیزات، قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌های گازی و مایع چالش‌هایی وجود دارد و در نهایت بخشی مربوط به چالش‌های نهادی و عرضه داخلی محصولات می‌شود و تناقضاتی که در سیاست‌های بازرگانی و مالیاتی وجود دارد می‌تواند بر روی توسعه زنجیره ارزش تأثیرگذار باشد.

وی ادامه داد: بخشی که مربوط به سرمایه‌گذاری می‌شود را می‌توان در زمره چالش‌های سیاسی و چالش‌های مربوط به تحریم قرار داد که رقبای خارجی اجازه حضور ما را در بازار ندهند و سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کنند و صنعت پتروشیمی ما را محدود کنند.

این کارشناس انرژی ادامه داد: به همین علت وجود سرمایه‌گذاری خارجی به تنهایی نمی‌تواند بحث تکمیل زنجیره ارزش را حل کند، زیرا در مسائل ساختاری نیازمند تغییراتی در سیاست‌گذاری داریم به عنوان مثال در برخی از مواقع باید تخفیفی برای خوراک قائل شویم و در حوزه‌های فنی مهندسی شرکت‌هایی که گواهی‌نامه می‌دهند را در حوزه‌های داخلی تقویت کنیم.

عوامل تأثیرگذار در تکمیل زنجیره ارزش مورد توجه قرار گیرد

وی با اشاره به اینکه عوامل تأثیرگذار در بحث تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی مورد توجه قرار گیرند، خاطرنشان کرد: در کارکرد بورس باید تغییراتی ایجاد شود و ابزار محور بودن جایگزین عرضه‌محور شود در این صورت می‌توانست تأثیر بهتری داشته باشد و یا معافیت‌های مالیاتی کالا‌های واسطه‌ای صنعت پتروشیمی و ... این عوامل دست به دست هم می‌دهند برای تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی و سرمایه‌گذاری خارجی به تنهایی کافی نیست.

به گفته این کارشناس انرژی، ما به نهاد رگولاتوری قوی نیاز داریم که هماهنگی بیشتری بین وزارت نفت و صمت وجود داشته باشد و در حوزه تحریم‌ها هم شاید بتوانیم با یک دیپلماسی اقتصادی و فعال کردن بیشتر بازار‌های فعلی نظیر چین بتوانیم در این کار بیشتر شود.

توسعه محصولات پایین‌دستی راهی برای عبور از تحریم‌ها

تکمیل زنجیره ارزش در پتروشیمی، به معنای تولید محصولات میانی و پایین‌دست پتروشیمی و تأمین خوراک صنایع پتروشیمی است، ایجاد ارزش افزوده، ارزآوری، اشتغال‌زایی، محرومیت‌زدایی و … را به دنبال دارد، حتی مرتضی شاهمیرزایی معاون وزیر نفت چندی پیش با بیان اینکه تکمیل زنجیره ارزش از اولویت جدی صنعت پتروشیمی است، اظهار کرد: تکمیل زنجیره ارزش علاوه بر تأمین مناسب نیاز محصولات تکمیلی، ارزش افزوده قابل توجهی به دنبال دارد و صادرات محصولات نهایی را جایگزین صادرات محصولات نیمه‌خام خواهد کرد.

به گفته شاهمیرزایی توسعه صنعت پتروشیمی به صورت چندوجهی و گسترده، به توسعه بخش‌های مختلف کشور منجر می‌شود، ضمن آنکه در سال جاری تولید صنعت از مرز ۸۰ میلیون تن خواهد گذشت، سال گذشته ۳۰ میلیون تن محصول پتروشیمی ایران به بازار‌های جهانی صادر شد که رقم قابل توجهی است و قابلیت بازاریابی بیشتر و توسعه آن وجود دارد.

کاوه نیز در رابطه با وضعیت صادرات محصولات پتروشیمی اضافه کرد: بیشتر محصولات پتروشیمی در زمره محصولات پر تقاضا است و محصولاتی است که اگر قرار باشد که مشکلات ناشی از تحریم را برای ما حل کند مربوط به همین محصولات اوره‌ای متانولی آمونیاک و … است محصولاتی هستند که ظرفیت بالایی دارند و توسعه محصولات پایین دستی برای عبور از تحریم‌ها راحت‌تر است به همین علت می‌توانیم بر روی این بخش سرمایه‌گذاری کنیم و نتیجه خوبی به دست آوریم.

بر اساس این گزارش با وجود آنکه تکمیل زنجیره ارزش از اهمیت به سزایی برخوردار است به نظر می‌رسد تا رسیدن به آن فاصله گزافی داریم چرا که ابتدا باید چالش‌های موجود داخلی در این حوزه را حل کرد. سپس بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری، به اتمام رساندن پروژه‌های و افزایش صادرات فراهم کرد.

منبع: خبرگزاری مهر