امکان جهش ۳ درصدی راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران

به گزارش می‌متالز، از ابتدای سال جاری تا امروز بیش از ۹۰ درصد تأمین برق کشور توسط نیروگاه‌های حرارتی صورت گرفته و د رواقع بار اصلی تأمین برق کشور بر دوش واحد‌های حرارتی است. موضوعی که در مورد نیروگاه‌های حرارتی بسیار مورد توجه قرار دارد، بحث راندمان است.

بر اساس اطلاعات آمار تفصیلی صنعت برق ایران، بررسی روند راندمان متوسط نیروگاه‌های حرارتی از سال ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که راندمان میانگین نیروگاه‌های حرارتی از ۲۶.۵ درصد در سال ۱۳۵۷ تا ۳۹.۱ درصد در سال ۱۴۰۱ معادل رشد حدود ۴۹ درصدی داشته است.

همچنین بر اساس گزارش بین‌المللی ACEEE (American Council for an Energy Efficient Economy) در خصوص رتبه‌بندی راندمان نیروگاهی کشورها، ایران در رتبه پانزدهم جهان قرار دارد.

درحالی که متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی جهان به ۳۹.۰۴ درصد رسیده، این رقم در پایان نیمه نخست امسال در ایران به ۳۹.۵۳ درصد رسید و از متوسط جهانی بالاتر است.

متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران با وجود واحد‌های فرسوده و با راندمان پایین، باز هم از متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی جهان بالاتر است و اگر در طی سال‌های آینده برنامه‌هایی که برای جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده، احداث واحد‌های بخار و تبدیل نیروگاه‌های سیکل ساده به سیکل ترکیبی و احداث نیروگاه‌های با راندمان بالا وجود دارد، اجرایی شود، متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور به‌صورت جهشی افزایش خواهد داشت.

بررسی روند رشد ظرفیت نیروگاهی کشور در سال‌های بعدی از انقلاب نشان می‌دهد که افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی از میزان ۲۶.۵% به میزان ۳۹.۱% طی ۴۴ سال گذشته و بخصوص در سال‌های اخیر ناشی از اقدامات زیر بوده است:

• احداث واحد‌های نیروگاهی با راندمان بالاتر
• استفاده کمتر از واحد‌های قدیمی راندمان پایین (بیشتر در زمان‌های پیک مصرف شبکه)
• تبدیل واحد‌های گازی به سیکل ترکیبی (با اخداث بخش بخار مربوطه)

ردیف آخر مهم‌ترین اقدام برای افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور بوده است؛ به‌طوری‌که با افزودن بخش بخار به دو واحد گازی مربوطه، از گاز‌های خروجی دو واحد گازی برای تولید برق واحد بخار استفاده شده و در نتیجه یک بلوک سیکل ترکیبی کامل با سه برابر تولید یک واحد گازی و بدون استفاده از سئخت اضافی در دسترس قرار می‌گیرد.

نمودار زیر ظرفیت منصوبه واحد‌های بخار سیکل ترکیبی را از سال ۱۳۹۰ تاکنون نشان می‌دهد:

همان‌طور که در نمودار بالا مشخص است، در سال ۱۴۰۱ بیشترین تعداد واحد‌های بخار سیکل ترکیبی به میزان ۱۳۱۶ مگاوات (۸ واحد) وارد مدار بهره‌برداری شد.

۴۸ درصد از مجموعه نیروگاه‌های کشور واحد‌های سیکل ترکیبی بوده که دارای راندمان بالایی هستند (راندمان نیروگاه‌های سیکل ترکیبی در محدوده ۴۷ تا ۵۱ درصد است) و همان‌طور که در نمودار بالا مشخص است، در سال ۱۴۰۱ بیشترین بخش بخار سیکل ترکیبی به میزان ۱۳۱۶ مگاوات وارد مدار بهره‌برداری شد که از این محل صرفه‌جویی معادل ۲ میلیارد مترمکعب گاز حاصل شد.

ظرفیت‌های نصب شده نیروگاه‌های حرارتی در سال‌های اخیر مطابق قوانین بالادستی و سیاست‌های وزارت نیرو مربوط به احداث واحد‌های سیکل ترکیبی راندمان بالا بوده و هیچگونه واحد جدید بخاری (واحد صرفا بخاری) وارد شبکه نشده است و آخرین واحد بخاری نیروگاه سهند نیز در سال ۱۳۸۴ وارد مدار شده و از آن سال تاکنون ظرفیت تولید این نوع نیروگاه‌ها (۱۵۸۲۹ مگاوات) تغییری نکرده است.

نیروگاه‌های بخاری عمدتا نیروگاه‌های با قدمت بسیار بالا و با راندمان پائین‌تر از میانگین شبکه هستند (میانگین راندمان این واحد‌ها حدود ۳۶ درصد است). اما با عنایت به محدودیت‌های خاص این واحد‌ها (عدم امکام خاموش و روشن کردن مکرر) و نیاز شبکه به تولید برق از این واحد‌ها به عنوان نیروگاه‌های بار پایه در عمده ایام سال (به جز زمان تعمیرات و خروج اضطراری) استفاده می‌شود.

البته در کنار نیروگاه‌های بخاری، نیروگاه‌های سیکل ترکیبی نیز (با راندمان میانگین حدود ۴۷ درصد) به عنوان دیگر نیروگاه‌های تامین‌کننده بار پایه در عمده ایام سال در مدار تولید بوده و حداکثر بارگیری از آنها انجام می‌شود. میزان تولید این نیروگاه‌ها نیز در سال‌های اخیر افزایش یافته به طوری که سالیانه بیش از ۷ درصد بر تولید این نیروگاه‌ها افزوده شده است.

بعد از این دو نوع نیروگاه نیروگاه‌های گازی که قابلیت سیکل ترکیبی داشته و هنوز سیکل ترکیبی نشده‌اند (راندمان میانگین حدود ۳۴ درصد) در مدار قرار دارند و نهایتا نیروگاه‌های راندمان پائین (راندمان کمتر از ۲۷ درصد) به عنوان تامین‌کننده بار پیک در زمان‌هایی که برق تولیدی نیروگاه‌های بخاری و سیکل ترکیبی جوابگوی مصرف برق نباشد در مدار تولید قرار می‌گیرند.

در حال حاضر حدود ۲۰ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاه گازی با قابلیت سیکل شدن در کشور وجود دارد که برخی از آنها جهت تبدیل شدن به سیکل ترکیبی دارای قرارداد (بیع متقابل یا خرید تضمینی) هستند. بقیه این ظرفیت نیز بایستی از طریق ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید انجام شود که با همکاری کامل وزارت نفت و وزارت نیرو جهت عملیاتی شدن آن می‌توان راندمان میانگین نیروگاه‌ها را به حدود ۴۲ درصد رساند.

منبع: خبرگزاری تسنیم