چین پیشتاز در رقابت برای مواد معدنی حیاتی آسیای مرکزی

‌می‌متالز - مقام‌های آمریکایی بار‌ها تمایل خود را برای گسترش تجارت مواد معدنی حیاتی با کشور‌های آسیای مرکزی ابراز کرده‌اند، اما در حالی که واشنگتن تلاش می‌کند، چین با اقدامات عملی موقعیت خود را بر منابع غنی این منطقه تقویت می‌کند.

به گزارش می‌متالز، در جلسه اخیر تأیید صلاحیت سنا، «جولی استافت»، نامزد دولت ترامپ برای سفارت آمریکا در قزاقستان، بر علاقه آمریکا به توسعه بخش مواد معدنی حیاتی آسیای مرکزی تأکید کرد. او گفت: «تقریباً نیمی از مواد معدنی که توسط سازمان زمین‌شناسی آمریکا به‌ عنوان حیاتی برای اقتصاد و امنیت ملی ما شناسایی شده‌اند، در قزاقستان وجود دارد و یکی از اهداف اصلی من، در صورت تأیید، تضمین سرمایه‌گذاری آمریکا در این بخش خواهد بود.» او افزود که مهار نفوذ چین در این بخش نیز از اولویت‌های سیاست خارجی آمریکاست.

اظهارات استافت با مواضع مکرر «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا و دیگر مقامات ارشد دولت ترامپ از زمان بازگشت او به ریاست‌جمهوری در ژانویه، همخوانی دارد.

کشور‌های آسیای مرکزی تمایل دارند که آمریکا در توسعه این بخش مشارکت کند و در عین حال نفوذ اقتصادی چین را محدود کرده و گزینه‌های تجاری خود را متنوع سازند. اما برخی مقامات منطقه‌ای به‌طور خصوصی گفته‌اند که بعد از اظهارات آمریکایی‌ها، پیگیری عملی اندکی صورت گرفته است.

در همین حال، چین که قبلاً هم موقعیت قوی در بخش معدن آسیای مرکزی دارد، با سرعت در حال تحکیم کنترل خود است.

در ششم آگوست شرکت دولتی «چاینا نشنال گلد گروپ» توافقی با وزارت معادن و زمین‌شناسی ازبکستان امضا کرد که شامل همکاری در اکتشاف زمین‌شناسی، پروژه‌های مشترک معدنی، تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، انتقال فناوری، آموزش نیروی انسانی و تأمین مالی پروژه‌های امیدوارکننده است. در اواخر ژوئیه انجمن کارآفرینان چینی در ازبکستان پیشنهاد ایجاد یک صندوق سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری برای توسعه «مواد معدنی سبز» کشور را مطرح کرد و در همان زمان مقامات ازبک علاقه خود را به پیشنهاد چین برای ایجاد یک پارک صنعتی متالورژی در نزدیکی تاشکند اعلام کردند.

چینی‌ها همچنین در بخش‌های نوظهور اقتصادی دیگر در آسیای مرکزی، از جمله انرژی تجدیدپذیر و هوش مصنوعی، فعال هستند. به‌ عنوان نمونه، ۲۴ ژوئیه وزارت انرژی ازبکستان و شرکت شانگهای لینک‌وایز دیتا اینتلیجنس برای ساخت یک مرکز داده ۳۰۰ مگاواتی در بخارا توافق کردند.

برخی تحلیلگران آمریکایی معتقدند که حتی اگر آمریکا تعامل خود را افزایش دهد، رقابت با چین در بخش مواد معدنی حیاتی آسیای مرکزی دشوار خواهد بود. گزارشی از اندیشکده شورای آتلانتیک در آوریل اعلام کرد که وجود این منابع به معنای دسترسی آسان آمریکا به آنها نیست و زیرساخت‌ها، شرایط حکمرانی، جغرافیا و پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک موانع جدی برای شرکت‌های آمریکایی ایجاد می‌کنند.

این گزارش می‌افزاید که هرگونه تجارت معنادار آمریکا با آسیای مرکزی در این حوزه نیازمند توسعه سریع «کریدور میانی» است - شبکه ترانزیتی که هنوز در مراحل اولیه است. در وضعیت فعلی، ظرفیت محدود و هزینه بالای ترانزیت آن، منافع راهبردی اندکی برای شرکت‌های آمریکایی دارد و سرمایه‌گذاران را در معرض خطرات مالی و ژئوپلیتیک قرار می‌دهد. برای تضمین سودآوری تجاری، بهبود مسیر‌های حمل‌ونقل ضروری است و برخی برآورد‌ها هزینه این کار را حدود ۱۸.۵ میلیارد یورو تخمین می‌زنند.

منبع: ایفنا