مسامحه کاری در معادن ممنوع

به گفته حاضران در این جلسه مهم‌ترین موضوع در بخش معدن لزوم استقرار نظام مدیریتی اچ‌اس‌ای در معادن برای کاهش خطرات است.همچنین ایجاد فرهنگ برای رعایت نکات مربوط به اچ‌اس‌ای که تنها از طریق تدوین قانون امکان‌پذیر بوده و از مسامحه در معادن جلوگیری می‌کند، می‌تواند از سرفصل‌های مهم در این همایش باشد.

موفقیت در برگزاری همایش

کوروش شعبانی، مدیر بخش آموزش سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران در جلسه کارگروه آموزش و پژوهش سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران اظهار کرد: کارگروه آموزش و پژوهش سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران از سال ۹۵ کار خود را آغاز کرد تا برای برگزاری دوره‌های آموزشی، برنامه‌ریزی و نیازسنجی لازم را از طریق اعضای این گروه که متشکل از متخصصان حوزه آموزش و فعال در حوزه معدن است انجام دهد و به مرحله اجرا برساند.وی ادامه داد: در سال گذشته ۵جلسه برگزار و پیشنهادات و طرح‌های مختلفی مطرح شد. در ادامه کار نیز نخستین همایش از سوی این بخش با عنوان همایش کارآفرینی برگزار شد و در آن فعالان بخش معدن، دانشجویان و مسئولان، مسائل مختلفی مطرح کردند و می‌توان گفت نتیجه مثبتی از آن به‌دست آوردیم. اکنون با گذشت یک سال قصد داریم نسبت به برگزاری دومین همایش اقدام کنیم.موضوعی که برای این همایش در نظر گرفته شده اچ‌اس‌ای( ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست) است و می‌توان نیازهای آموزشی فعالان بخش معدن را در این زمینه بررسی کرد.

نبود آگاهی در بخش معدن

سید احمد مشکانی، مدیر گروه معدنی زرمش و عضو کارگروه آموزش و پژوهش نظام مهندسی معدن تهران نیز درباره این موضوع اظهار کرد: مشکل اصلی در بخش معدن نبود آگاهی و نداشتن شناخت از چالش‌های موجود در حوزه اچ‌اس‌ای است. بنابراین اگر بتوانیم این همایش را به شکل آکادمیک و چالشی برگزار کنیم به حتم نتیجه مثبتی به‌دست خواهد آمد. پس بهتر است در گام نخست جایگاه اچ‌اس‌ای را در حوزه معادن در جهان با ایران مقایسه کنیم. وی افزود: اکنون یکی از مشکلاتی که در بخش معدن وجود دارد کم توجهی به بخش آموزش است. بنابراین باید در این همایش مطالب به گونه‌ای ارائه شود تا فعالان این صنعت و کارآفرینان توجه بیشتری به ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست کنند.به گفته وی، در شرایط کنونی جایگزینی افراد قوی در حوزه معدن بسیار کم شده و ما باید به فکر پرورش افراد جدید برای بخش معدن باشیم. مشکانی در ادامه صحبت‌هایش به موضوع اچ‌اس‌ای در بخش معدن پرداخت و گفت: امروزه برخی از فعالان در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی معدنکاران را به چشم تخریب‌گر می‌بینند. این در حالی است که اگر معدنکاری به شکل کنترل شده انجام شود کمترین تخریب را خواهد داشت و در نهایت منجر به رشد و توسعه اقتصادی در کشور می‌شود. مشکانی افزود: درحال‌حاضر نیاز به نهادینه کردن اچ‌اس‌ای در کشور وجود دارد. به عنوان نمونه حضور یک پزشک در معادن و آگاه کردن معدنکاران از آسیب‌ها و خطرات ناشی از معدنکاری، باعث می‌شود فعالان معدنی در انجام کار به نکات ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست توجه بیشتری کنند. در کنار این موضوع می‌توان به منابع‌طبیعی و دیدگاه‌های موجود برای آن، توجه کرد. به این ترتیب که فعالیت‌های معدنی چگونه انجام شود تا کمترین آسیب را به محیط‌زیست و خود معدنکار وارد کند. این امر می‌تواند از طریق آموزش اجرا شود.

طرح احیای معادن تدوین شود

داریوش کاوه‌آهنگران متخصص معدن و عضو کارگروه آموزش و پژوهش سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران نیز به عنوان یکی دیگر از حاضران در این جلسه گفت: یکی از موضوعاتی که درباره همایش اچ‌اس‌ای باید در نظر داشت مشخص کردن مخاطبان است. در اینجا باید توجه کرد که در کنار معدنکاران مسئولان نیز باید حضور داشته باشند. در این میان سازمان نظام مهندسی معدن با مجموعه‌ای از اعضا و مخاطب روبه‌رو است که دانش نسبی نسبت به ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست دارند، بنابراین باید نسبت به جهت‌دار کردن این اطلاعات و به ثمر رساندن آن تلاش کرد. همچنین نگاه کلان به موضوع اچ‌اس‌ای بسیار مهم است. بنابراین نیاز به حضور مدیران بخش معدن وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین فعالان و کارشناسان محیط‌زیست و منابع طبیعی در این همایش به شدت احساس می‌شود. به عنوان نمونه می‌توان در این همایش به روند فعالیت‌های معدنی در کشورهای اروپایی و محدودیت‌های آنها درباره محیط‌زیست و منابع طبیعی و همچنین ارائه راهکارهای آنها برای این موضوع اشاره کرد. فعالان معدنی در اروپا برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای برای این موضوع دارند و از تمامی منابع خود برای توسعه منابع انسانی استفاده می‌کنند. وی ادامه داد: در این کشورها، پروانه بهره‌برداری از معادن در صورتی که طرح احیا و بازسازی معدن تدوین شده باشد، صادر می‌شود. این موضوع می‌تواند در ایران نیز مورد بررسی قرار گیرد.

ردیابی مشکلات در معادن

محسن فلاحتی مدیر ایمنی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این جلسه گفت: اچ‌اس‌ای دارای یک دیسیپلین ویژه و نیازمند تخصص است. همچنین برای انجام امور اچ‌اس‌ای ۳ فاکتور مهم وجود دارد که شامل تخصص، الزامات و قوانین (پشتوانه دیسیپلین) و فرهنگ است. وی ادامه داد: بخشی از درآمد حاصل از تولید ناخالص ملی صرف هزینه حوادث و بیماری‌های شغلی می‌شود. این در حالی است که در ایران بررسی و پیدا کردن مشکلات موجود در بخش معدن آنچنان که باید وجود ندارد.به عنوان نمونه در حادثه معدن زمستان یورت، افراد متخصص و قدیمی که برای کمک آمده بودند را دیدم که در آن صدای آنها نشانه‌هایی از بیماری وجود داشت. بیماری‌هایی که با گذر زمان و اندک اندک خود را نشان می‌دهند و برای آنها مشکل‌ساز می‌شوند.وی افزود: اکنون بسیاری از افراد فعال در بخش معدن بعد از گذشت ۳۰ سال از فعالیت‌شان در معادن دچار مشکل شده‌اند و منتظر پیوند ریه هستند.بنابراین لازم است افرادی که در حوزه معدن به ویژه زغال‌سنگ کار می‌کنند از مشاوره پزشکان بهره بگیرند یا دوره‌های آموزشی به منظور آشنایی با مشکلات و خطرات کار در معدن برای‌شان برگزار شود. به گفته وی، مشکل اصلی در حوزه اچ‌اس‌ای معادن نبود متخصص و استقرار نظام‌های مدیریتی در این بخش است. همچنین یکی از موضوعات مهم در تمامی صنایع آموزش است تا جایی‌که ما نیز در نقشه راه وزارت صنعت، معدن و تجارت، آموزش را به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی در نظر گرفته‌ایم.

فرهنگ‌سازی اچ‌اس‌ای در معادن

محمدرضا خالصی، دبیر انجمن مهندسی معدن نیز در این جلسه اظهار کرد: موضوع اچ‌اس‌ای را می‌توان از ۲ جهت مورد بررسی قرار داد. نخست فرهنگ‌سازی برای اچ‌اس‌ای است زیرا اکنون شاهدیم در بسیاری از معادن، کارگران معدنی مسامحه‌کاری می‌کنند زیرا آنها به عواقب کار خود آگاه نیستند و به قوانین و مقرراتی که برای ایمنی معادن وجود دارد توجهی نمی‌کنند. در نتیجه این مسامحه کاری و رعایت نکردن یک نکته ایمنی باعث منفجر شدن معدن و بروز حادثه‌های بزرگ در معادن می‌شوند. در واقع جلوگیری از مسامحه و توجه کارگران به قوانین وضع شده در حوزه ایمنی، نیازمند فرهنگ‌سازی است و از طریق ایجاد قوانین و مقررات به وجود می‌آید. به عنوان نمونه تا زمانی که برای بسته نشدن کمربند ایمنی در خودرو جریمه‌ای تعیین نشد این امر نیز اجرایی نشد.وی ادامه داد: سازمان نظام مهندسی معدن یک صنف نیست بلکه این سازمان از مردم در برابر مهندسان معدن و کسانی که در این بخش فعال هستند حمایت می‌کند. در این میان تدوین آیین‌نامه و قوانین به منظور ملزم ساختن فعالان بخش معدن چه خصوصی و چه دولتی برای توجه به اچ‌اس‌ای می‌تواند تا حدود قابل توجهی به رفع چالش‌ها کمک کند. به گفته خالصی، تولید، منجر به آلودگی محیط‌زیست می‌شود و نمی‌توان فقط معدن را به عنوان عامل آلوده‌کننده محیط‌زیست دانست. درحال‌حاضر بیشترین گازهای گلخانه‌ای در جهان از دامداری به وجود می‌آید. در واقع از زمانی که بشر کشاورزی و دامداری را آغاز کرد تولید این آلودگی‌ها شروع شد. در واقع زندگی پیشرفته و سنتی هر کدام برای محیط‌زیست مخرب هستند. این در حالی است که ما توازنی در تولید، پیشرفت و توسعه داریم که آن هم تخریب است. حال اینکه معدن بیش از بقیه مخرب بوده یا نه نیز قابل اثبات است.

حضور محیط‌زیستی‌ها در همایش

سروش مدبری استاد دانشگاه نیز درباره موضوع اچ‌اس‌ای و اینکه قرار است محور اصلی همایش باشد اظهار کرد: حضور گسترده مدیران بخش صنعت و معدن در کنار کارشناسان سازمان محیط‌زیست و منابع طبیعی می‌تواند ما را در رسیدن به اهداف خود در حوزه اچ‌اس‌ای کمک کند. وی ادامه داد: خوشبختانه در معادن، فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست کامل جا افتاده است. حال اگر بتوانیم کارشناسان محیط‌زیست را با خود همراه کرده و برخورد سلیقه‌ای آنها را درباره فعالیت در معادن از بین ببریم به طور حتم به نتیجه مطلوب خواهیم رسید. وی ادامه داد: در تصویب قانون جدید معادن، بازسازی معادن به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری داده شد و بر این اساس بخشی از حقوق دولتی معادن به این سازمان برای احیای منطقه داده می‌شود اما در عمل آنچنان که باید اقدامی از سوی آنها انجام نشده است.