۴ مرحله فروش سهام ایران خودرو و سایپا / روش متفاوت ایران در خصوصی سازی

به گزارش می متالز، امیرحسن کاکایی ‌درباره واگذاری سهام باقی مانده دولت در دو شرکت ایران خودرو و سایپا که شامل دو بلوک 14 و 17 درصدی است گفت: خصوصی سازی طی 20 سال گذشته در سطح وسیعی انجام شد اما در اکثریت موارد برای شرکت های بزرگ جواب نداد.

وی افزود:‌ هرچند خصوصی سازی شرکت های بزرگی نظیر پتروشیمی ها به افزایش بهره وری منجر شد اما در شرکت های حاضر در صنایع ماشین آلات، لوازم خانگی و قطعه سازی ها موفق نبود که نمونه بارز آن خصوصی سازی هپکو و ماشین سازی اراک است.از سوی دیگر ‌با وجود سهم 14 و 17 درصدی دولت در ایران خودرو و سایپا، این دو خودروساز در عمل خصوصی شده اند اما دولتمردان دل از آنها نکنده اند.

این کارشناس ادامه داد: بررسی 28 شرکت خودروساز خصوصی و عمده شرکت های قطعه سازی خصوصی، حاکی از پایین بودن بهره وری است و این موضوع بویژه وقتی شرکت مورد نظر بزرگ باشد، بیشتر نمود دارد. در این میان خصوصی سازی خودروسازان در شرایط جنگ اقتصادی و زیان بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومانی، راهکار مناسبی نیست و زمان مناسبی برای انجام این مهم در نظر گرفته نشده است.

کاکایی گفت:‌ خصوصی سازی این دو شرکت باید در چهار مرحله انجام شود که نخستین آنها، فروش اموال راکد یا بی ربط آنها است. این کار که بتازگی وزیر صنعت نیز دستور آن را صادر کرده، پول به شرکت ها تزریق کرده و آنها را از رکود خارج می کند. در مرحله دوم، باید سهام بی ربط خودروسازان مثل سهام بانک ها، شهرک ها، انواع شرکت های خدماتی بی ربط، سهام تعاونی و غیره واگذار شود.

وی افزود:‌ در مرحله سوم، واحدهای قطعه سازی که در سال های گذشته از سوی خودروسازان خریداری شده یا ایجاد شده اند باید واگذار شوند. در مرحله آخر و در صورت محرز شدن اهلیت خریداران، خودروسازان باید بتدریج و گام به گام واگذار شوند. بطور مثال ابتدا ایران خودرو دیزل، سایپا دیزل، سایپا آذین، مهرکام پارس و غیره خصوصی شوند تا مطمئن شد که می توان به درستی در این مسیر گام برداشت.

وی درباره اینکه برخی قطعه سازان بزرگ نیز برای خرید سهام این  دو شرکت خیز برداشته اند هم توضیح داد: بحث قطعه ساز یا فعال دیگر مطرح نیست، بلکه مدیریت پس از خصوصی سازی و اینکه مجموعه به اهل آن سپرده شده یا خیر مهم است.مثلا" شرکت رنو - نیسان - میتسوبیشی در اصل یک هلدینگ سرمایه گذاری است یا فیات - کرایسلر با وجود ورشکستگی کرایسلر در سال 2009 بزرگترین سرمایه گذار صنعت خودروسازی جهان است. بر این اساس، عملکرد مدیریت مجموعه مهم است نه اینکه فرد یا مجموعه ای که برای خرید سهام گام برداشته، از چه رسته ای است.

عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت افزود: در دنیا هنگام واگذاری شرکت های بزرگ، مجموعه ای از مطالعات فنی، اقتصادی، بازاری و غیره انجام می شود اما در ایران فقط بر روی شرکت ها قیمت می گذارند. در نتیجه طی سال های گذشته برخی مجموعه ها با قیمت هایی فروش رفتند که صاحبان آنها از محل اموال باقی مانده در شرکت توانستند بدهی را بپردازند.

کاکایی تاکید کرد:‌براین اساس درخصوصی سازی پول مطرح نیست بلکه اهلیت داشتن خریدار و عمل به تعهدات از اهمیت بالایی برخوردار است تا آن صنعت از بین نرود. در این میان هر چند مدیران کاری و با سواد در سازمان خصوصی سازی حضور دارند اما گاهی اوقات فشارهای سیاسی سبب می شود تا این مجموعه کاربلد به انجام کارهای غیراصولی مجبور شود که این مساله بویژه در صنعت خودرو بسیار خطرناک خواهد بود.

وی افزود: دولتمردان در بسیاری اوقات برای انجام امور تحقیقاتی و مشاوره ای هزینه نمی کنند در حالی که خصوصی سازی خودروسازان مستلزم مطالعه همه جوانب و هزینه کرد پول است.