قلب صنعت فولاد با وجود مراکز تخصصی و پژوهشی می‌تپد

هم‌اکنون نیز تکمیل شدن زنجیره فولاد و همچنین ترسیم افق تولید ۵۵میلیون تنی فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴ سرمایه‌گذاری بیشتری در زمینه مراکز آموزشی و تحقیقی می‌طلبد

که در این زمینه این صنعت راهبردی در کشور با خلأهای بسیاری روبه‌رو است.

ضرورت مراکز تخصصی فولاد

به هر اندازه که تولیدکنندگان فولاد بتوانند کیفیت محصولات خود را افزایش بدهند یا به سمت تولیدات ویژه و خاص پیش بروند به‌طور یقین ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد می‌کنند و از سوی دیگر نیز می‌توانند بازارهای بیشتری را به تصرف خود درآورند. به عبارت دیگر در حقیقت آن دسته از شرکت‌های فولادی قادر خواهند بود در این بازار رقابتی قدرت ادامه حیات داشته باشند که به آخرین دستاوردها و فناوری‌های روز دسترسی داشته باشند و این امر جز با تحقیق و توسعه امکان‌پذیر نخواهد بود. امری که جزو اولویت برنامه‌های فولادسازهای داخلی قرار نگرفته است. هرچند به‌صورت انگشت‌شمار فولادسازان بزرگ در کشور راه توسعه و تحقیق را در پیش گرفته‌اند، اما به صورت کلی اموری چون آموزش، تحقیق و توسعه در فولادسازی کشور امری مغفول مانده است. البته انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران برنامه‌های کوتاه‌مدت را به‌صورت آموزش‌های آکادمی در نظر گرفته است، اما ظرفیت فولادسازی کشور نیازمند یک مرکز آموزشی و تحقیقاتی وسیع و تخصصی و نگاهی بلندمدت‌تر است تا بتواند این صنعت استراتژیک در کشور را راهبری کند.

آموزش‌های آکادمیک فولادی

درباره ضرورت مراکز تخصصی و آموزشی در زمینه فولاد، سیدرسول خلیفه سلطان، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران عنوان کرد: مرکز تخصصی و آموزشی که عهده‌دار آموزش مسائل تولید در زمینه فولاد باشد و با مرکزیتی این مسئولیت را برعهده بگیرد، تا به امروز در کشور وجود نداشته و دوره‌های چندانی نیز در این زمینه برگزار نشده است. خلیفه‌سلطان درباره اینکه انجمن تولیدکنندگان فولاد در اندیشه برگزاری دوره‌های تخصصی در زمینه آموزش فولاد است، عنوان کرد: با توجه به اهمیت نیاز فولادسازان به دوره‌های تخصصی انجمن فولاد به فکر برگزاری دوره‌های آکادمی برای این صنعتگران است. این دوره آکادمی بیشتر آموزش‌های کاربردی و عملیاتی در زمینه صنعت فولاد را مطرح می‌کند. در این آکادمی آموزش تکنسین‌ها، مهندسان و تمامی کاربران در صنعت فولاد مدنظر است. بیشتر این آموزش‌ها تکنیکال و کاربردی هستند. به عبارت دیگر آموزش‌هایی که بیشتر نیاز خود کارخانه فولادسازی هستند، مدنظر قرار گرفته است. خلیفه‌سلطان در ادامه خاطرنشان کرد: آموزش فولادسازان یک اولویت است که باید مدنظر قرار گیرد که پیش از این مورد توجه نبود.

واحدهای فولادی جزیره‌ای عمل می‌کنند

برخی از کارشناسان فعال در صنعت فولاد معتقدند یکی از مهم‌ترین مشکلات آموزش در صنعت فولاد به فاصله بین دانشگاه و این صنعت برمی‌گردد که این دو مرکز با فاصله از یکدیگر عمل می‌کنند. در حالی که این دو مرکز با همگرایی بیشتر می‌توانند زمینه‌های توسعه و تحقیق در زمینه فولاد را گسترش دهند. در این‌باره محمدرضا بنی‌اسدی، مدیرعامل گروه صنایع فولاد صبح پارسیان  اظهار کرد: از آنجا که ارتباط دانشگاه‌های ما با صنعت در سطح پایینی قرار دارد با قاطعیت می‌تواند مدعی شد که ارتباطی بین این دو حوزه وجود ندارد. متاسفانه این حوزه‌ها بسیار جزیره‌ای عمل می‌کنند و این موضوع سبب پیشرفت صنایع ما نخواهد شد. فولاد نیز از این موضوع مستثنا نیست و بین مراکز دانشگاهی و واحدهای تولیدی در این زمینه فاصله وجود دارد. وی در ادامه با اشاره به عملکرد واحدهای فولادی در زمینه توسعه و تحقیق خاطرنشان کرد: اگر به واحدهای مختلف فولادی نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که کارخانه‌های تولیدی فولاد در زمینه تحقیق و پژوهش هر یک مسیر جداگانه‌ای را در پیش گرفته‌اند و هریک از این واحدها بحث‌های تخصصی، آموزشی و کنترل کیفیت را با سناریوی مشخص خود پیش می‌برند و این جزیره‌ای عمل کردن نمی‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت فولاد به‌شمار رود. مدیرعامل گروه صنایع فولاد صبح پارسیان در ادامه عنوان کرد: البته درباره ایجاد مرکز آموزشی و تخصصی در زمینه فولاد این مسئله مطرح است که هزینه این مرکز را چه نهادی باید تامین کند و از سوی چه نهادی باید این بودجه تامین شود؟ به‌طور یقین فولادسازها این آمادگی را ندارند که مرکزی که زیرنظر خودشان قرار ندارد را تامین مالی کند. بنی‌اسدی در ادامه تاکید کرد: به علاوه موضوع در خور توجه این مسئله است که اگر بخواهیم به سمت فولادسازی آلیاژی و ویژه پیش برویم چنین مراکزی یک ضرورت به‌شمار می‌روند، چراکه در کل چرخه فولادسازی، نقطه‌ای که بحث فناوری و تحقیق و توسعه را مطرح می‌کند، در حقیقت فولادهای آلیاژی است، از این‌رو اگر بخواهیم یک مرکز تحقیقاتی تاسیس کنیم، بیش از این ضروری است که به این نقطه از تولید فولادی متصل شود.

سخن آخر...

واحدهای فولادسازی بسیاری در کشور وجود دارند و واحدهای جدید بسیاری نیز در راه هستند، اما در یک چشم‌انداز کلان آنچه باید مورد توجه جدی قرار گیرد پیش رفتن به سمت تولید فولادهای پیشرفته است. چراکه با توجه به فناوری‌هایی چون نانو، کامپوزیت و فناوری‌های جدید رسیدن به افق‌های تولید فولادی به‌صورتی که در کشور ما تولید می‌شود و همچنان واحدهای مشابه دیگری نیز در حال افزوده شدن است، باید دید که در یک بازه بلندمدت می‌تواند همراه با توجیه باشد یا خیر؟ از این‌رو به‌نظر می‌رسد ایجاد یک مرکز تخصصی فولاد که تمام ابعاد فولادسازی را در کشور مورد بررسی قرار دهد یک ضرورت به‌شمار می‌رود و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.