طیف کاملی از مصرف‌کنندگان آلومینیوم در بورس کالا حضور ندارند

این امر از آن‌جا ناشی می‌شود که در بورس کالا تنها طیف محدودی از مصرف‌کنندگان حضور دارند و بورس کالا باید به صرافت جذب طیف وسیع‌تری از خریداران و مصرف‌کنندگان باشد.

شرکت المهدی- هرمزال با ظرفیت حدود 254 هزار تن تولید شمش خالص آلومینیوم، بزرگترین تولیدکننده آلومینیوم اولیه (آلومینیوم تولیدی از منابع معدنی) در ایران است. این شرکت در کنار شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) اصلی‌ترین بازوی اقتصادی صنعت بالادست آلومینیوم کشور را تشکیل می‌دهند. با توجه به اینکه این 2 شرکت عمده تولیدات شمش‌های خالص کشور را برعهده دارند و همچنین با صرف نظر از صادرات دوباره محصولات از گمرک کشور (Re-Export)، می‌توان فروش صادراتی هر یک از شرکت‌های ایرالکو و المهدی- هرمزال را تخمین زد. براین اساس، میانگین حجم صادرات شمش‌های خالص آلومینیومی از سوی 2 شرکت ایرالکو و المهدی- هرمزال طی 5 سال گذشته نزدیک به هم تخمین زده شد که در سال 1392 مقدار فروش صادراتی المهدی- هرمزال به بیشینه مقدار خود طی دوره مورد بررسی رسید.

با این مفروضات، فروش داخلی شرکت المهدی- هرمزال نیز قابل بررسی خواهد بود. براین اساس، نمودار 1، تخمینی از فروش داخلی المهدی- هرمزال را طی 5 سال گذشته ارایه می‌دهد. همان‌طور که در این نمودار نشان داده شده، مقدار فروش داخلی المهدی- هرمزال با رشد همراه بوده است. گرچه از سهم فروش محصولات این شرکت در بازار بورس کالای ایران طی دوره مورد بررسی به‌شدت کاسته شده است. با توجه به داده‌های نمودار سهم بازار آزاد از فروش داخلی المهدی- هرمزال که در سال 1391 حدود 18 درصد بود، در سال گذشته به بیش از 90 درصد افزایش یافت. این امر حاکی از سوق شرکت المهدی- هرمزال برای فروش محصولات خود در بازارهایی غیر از بورس کالای ایران (که از آن در نمودار تحت عنوان بازار آزاد یاد شده) است.

در سال گذشته، این شرکت بیشترین غیبت‌ها را در بورس کالا رقم زد به این شکل که در ماه‌های بسیاری هیچ عرضه‌ای در بورس کالا نداشت. در همین حین، ماه‌هایی نیز گرچه عرضه قابل توجهی از شمش‌های آلومینیومی را در بورس کالا صورت داد، ولی موفق به انجام معامله‌ای نشد به‌این شکل که تقاضایی برای آن در بورس کالا وجود نداشت. این در حالی بود که طی همان دوره متقاضیان و معاملات قابل توجهی برای محصولات ارایه شده از سوی شرکت ایرالکو انجام شد که دارای مشخصات متفاوتی نسبت به محصولات المهدی- هرمزال است. این امر سبب شد تا به تدریج شرکت المهدی- هرمزال به سمت بازارهای آزاد برای فروش محصولات خود در داخل حرکت کند. با وجود اینکه بورس کالا با هدف رونق‌بخشی به معاملات صنایع مختلف شکل گرفته است عمده تولیدکنندگان بایستی به حضور در این بازار سوق پیدا کنند؛ امری که برای شرکت المهدی- هرمزال به کم‌رنگی دیده می‌شود. بدین ترتیب می‌توان اذعان کرد که از بین انواع مختلف متقاضیان شمش‌های آلومینیومی در بازار داخل طیف محدودی در بورس کالا حضور دارند.

با چنین رویکردی انتظار می‌رود که بورس کالا در ابتدا با ایجاد جذابیت‌های مختلفی، بر جذب تمام طیف‌های مختلف از متقاضیان و مصرف‌کنندگان بازار بکوشد. این امر به خودی خود سبب رونق یافتن بازاری همچون بورس کالا می‌شود که در آن تمامی معاملات به صورت شفاف و روشن قابل انجام است و هر نوع معامله‌ای را که در چهارچوب‌های این بورس تعریف شود، با کمترین ریسک ممکن میسر می‌سازد.