فصلی نو در رادیو فرکانس‌ها

به گزارش می متالز، در این راستا امروز ضرورت شناسایی دستگاه‌ها و سیستم‌های خودکار و جمع‌آوری داده‌های مرتبط با آنها بدون نیاز به دخالت مستقیم انسان برای ورود اطلاعات در بسیاری از عرصه‌های صنعتی، علمی، خدماتی و اجتماعی به خوبی احساس می‌شود، بنابراین در پاسخ به این نیاز تاکنون فناوری‌های گوناگونی طراحی و پیاده‌سازی شده است. این امر در بخش معدن با توجه به تاثیر مستقیم موقعیت مکانی و کارکرد افراد و ماشین‌آلات بر سود سالانه معادن اهمیت ویژه‌ای دارد و در نتیجه نیاز به بکارگیری سیستم‌های موقعیت‌سنج بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود. از این‌رو طرح‌های گوناگونی در این زمینه در سراسر جهان در حال آزمایش و پیشرفت هستند اما نقص بزرگ بیشتر آنها این است که از نظر اقتصادی به‌صرفه نیستند. در این میان گونه‌ای از فناوری‌ها به آزمایش گذاشته شده که نسبت به دیگر سیستم‌ها از نظر کارآیی، سرعت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها نسبت به سایر موارد امتیاز بیشتری دارد، این سیستم مجموعه‌ای از فناوری‌ها و دستگاه‌هایی است که از آنها برای شناسایی اشیا، انسان و حیوانات استفاده می‌شود و به آن شناسایی خودکار یا به اختصار Auto ID گفته می‌شود. هدف بیشتر سیستم‌های شناسایی خودکار، افزایش کارآیی، کاهش خطای ورود اطلاعات، ساختن پایگاه داده قابل اعتماد و آزادسازی زمان کارکنان برای انجام کارهای مهم‌تر همچون سرویس‌دهی بهتر به مشتریان است. تاکنون فناوری‌های متعددی به‌منظور شناسایی خودکار، طراحی و پیاده‌سازی شده است. کدهای میله‌ای، کارت‌های هوشمند، تشخیص صدا، برخی فناوری‌های بیومتریک، اُسی برگرفته از تشخیص شخصیت بصری و آر اف‌ای‌دی برگرفته از شناسایی فرکانس رادیویی به معنای شناسایی به وسیله امواج رادیویی نمونه‌هایی در این زمینه هستند که آر اف‌ای‌دی جدیدترین، ارزان‌ترین و پرکاربردترین آنهاست. برای روشن شدن مطلب می‌توان گفت دستگاه آر اف‌ای‌دی کاربردی شبیه بارکد و نوار مغناطیسی نصب شده روی کارت‌های هوشمند دارد. آر اف‌ای‌دی برای هر شی یک مشخصه واحد ایجاد می‌کند که از دیگر اشیا قابل‌شناسایی خواهد شد. به منظور استفاده از این فناوری به قطعاتی نیاز است که به طور کلی در تمام سیستم‌های به‌کارگیرنده آر اف‌ای‌دی ثابت هستند. اصلی‌ترین قطعات سیستم‌های یادشده شامل شناسه (Tag)، کدخوان (Reader)، آنتن (Antenna) و نرم‌افزار ویژه برای تحلیل و دسته‌بندی داده‌های دریافتی و ارسال دستورات لازم هستند. قطعات نام برده شده انواع متنوعی دارند که بسته به هدف سیستم به کار گرفته شده می‌توانند در جایگاه‌های متفاوتی قرار بگیرند.
فناوری شناسایی امواج رادیویی، می‌تواند یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی، جمع‌آوری و ثبت خودکار داده‌ها باشد. پیشرفت‌های اخیر در صنعت نیمه‌هادی و روش‌های پیشرفته پردازش امواج، باعث کوچک‌تر شدن اندازه شناسه‌ها، افزایش برد و کاهش نرخ سیستم‌های رادیو شناسه و امکان استفاده از آن در گستره وسیعی از کاربردها، به ویژه در زمینه زنجیره تامین و لجستیک شده است.
چگونگی ارتباط اجزا در رایج‌ترین سیستم‌های آر اف‌ای‌دی که به منظور شناسایی و ردیابی استفاده می‌شوند، اینگونه است که شناسه به اجسام یا افراد متصل شده و دارای کد منحصر به فردی است که نشان‌دهنده جسم مورد نظر است. کدخوان‌های گوناگون در مسیر عبوری جسم نصب می‌شوند. فرکانس ارسال شده از شناسه ازسوی کدخوان دریافت شده و به رایانه مرکز کنترل ارسال می‌شود. به وسیله اطلاعات ارسال شده مشخص می‌شود شناسه فعال به طور دقیق در چه موقعیتی قرار دارد.
معدنکاری از مهم‌ترین صنایعی است که می‌تواند فناوری آر اف‌ای‌دی را به منظور افزایش امنیت و کاهش خسارت‌های برآمده از حوادث به کار گیرد. تاکنون بسیاری از معادن بزرگ و کوچک در سراسر جهان از این فناوری استفاده کرده و نتایج بسیار مثبتی به‌دست آورده‌اند. برای نمونه با ردیابی ماشین‌آلات آمار تصادف‌ها در معادن کمتر شده و با ردیابی اشیا ابزارآلات مفقود نخواهد شد و مهم‌تر از همه با ردیابی افراد، احتمال بروز حادثه‌های گوناگون برای کارکنان معدن مانند گازگرفتگی، تصادف با ماشین‌آلات، سقوط از ارتفاع و حوادث بی‌شمار دیگر به کمترین میزان خواهد رسید. همچنین با استفاده از این دستگاه‌ها و جلوگیری از بروز حوادث، از خسارت‌های مالی شرکت‌های معدنی تا اندازه زیادی کاسته خواهد شد.

آرمیتا حاجی‌زاده ـ کارشناس معدن