ظرفیت‌های همکاری با ایران بیش از این است

به گزارش می متالز، فنلاند آنگونه که «هاری کمراینن» سفیر آن در تهران گفت، کشوری فناوری‌محور است که بر همکاری‌های چندجانبه با ایران تمرکز دارد.
کمراینن در گفت‌وگو با مجله معدنی و انگلیسی‌زبان «ماین‌اَندبِزینس‌تودی» تاکید می‌کند رویکرد و شیوه کار فنلاند غیر بروکراتیک است و در مقام تشبیه به هاکی روی یخ می‌ماند؛ همان قدر سریع و البته منعطف.
این گفت‌وگو با هدف پردازش به فرصت‌های همکاری دو کشور در زمینه معدن و صنایع معدنی آغاز شد اما بین آن به موضوعات دیگری هم اشاره شد که می‌تواند برای صاحبان کسب و کار و فعالان تجاری اهمیت زیادی داشته باشد.

ارزیابی شما از روابط دو کشور چگونه است؟

در ابتدا دوست دارم درباره تاریخچه روابط دو کشور صحبت کنم. امسال همزمان با ۱۰۰سالگی استقلال فنلاند است یعنی این کشور ۱۰۰ سال پیش به عنوان یک دولت مستقل شناخته شد، بنابراین کشوری جوان به شمار می‌رود. ایران یکی از کشورهایی است که استقلال فنلاند را به رسمیت شناخت. این اتفاق در سال ۱۹۱۸ میلادی (۱۲۹۷ خورشیدی) روی داد و از آن زمان تا امروز ما همواره در امور سیاسی و تجاری، شریکان خوبی بوده‌ایم. در طول ۴ سال گذشته نیز شاهد رشد فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی بین دو کشور بودیم و دو کشور در سطوح مقامات ارشد ملاقات‌هایی انجام داده‌اند.
۲ سال پیش، در سال ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴خورشیدی) معاملات تجاری دو کشور ۱۶۰ درصد افزایش داشت، در حالی که نرخ رشد تجاری در سال گذشته (۲۰۱۶ میلادی) ۹۰ درصد بود. من این موضوع را یک نشانه مثبت می‌بینم. اگرچه باید پذیرفت سطح روابط هنوز پایین‌تر از آن چیزی است که انتظار می‌رود اما روند روابطه بین دو کشور بسیار مثبت است.

در روابط اقتصادی ایران و اروپا، به ویژه درباره فنلاند، افق جدیدی باز شده است. نظر شما در این باره چیست؟

فکر می‌کنم پیش از باز شدن افق‌های جدید هم برخی شرکت‌های فنلاندی توجهی به تحریم‌های وضع شده بر ضد ایران نداشتند و سعی می‌کردند روابط خود را با شرکت‌های ایرانی ادامه دهند، مدیریت کنند و قدرت بخشند. یک نمونه از آنها اتوتِک است که در جایگاه یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال در زمینه معدنکاری تجربه بیش از ۴۰ سال فعالیت را در ایران دارد.
سایر شرکت‌هایی هم که در زمینه‌های سلامتی، فناوری و مدیریت فعالیت دارند، در طول تحریم‌ها در ایران ماندند. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نیز مسیر همکاری را برای شمار زیادی از شرکت‌های جدید فنلاندی هموار کرد. صادرات فنلاند بیشتر فناوری‌محور است تا محصول‌محور. اقتصاد ما بر پایه فناوری است و به طور کامل با آنچه اکنون در سطح جهان دیده می‌شود، تفاوت دارد. ما در بیش از ۱۰۰ کشور در حوزه‌های مربوط به تغییرات آب و هوایی، آلودگی زیست‌محیطی، فناوری‌های پاک زیست‌محیطی و آی‌سی‌تی فعالیت داریم و بسیاری از راهکارهایی که در فنلاند مطرح می‌شود، در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه قرار می‌گیرد.
شرکت‌های ایرانی نیز به راهکارهایی که ما در زمینه دفع زباله مطرح کردیم، علاقه نشان داده‌اند. زباله، دارایی به شمار می‌رود و می‌تواند انرژی تولید کند. به عبارت دیگر زباله دیگر یک معضل نیست بلکه منبعی از تولید انرژی است. در این زمینه، نشست‌هایی برای تبادل قابلیت‌های دو کشور برگزار شد. فنلاند کشور کوچکی است اما به اعتقاد من شرکت‌های ایرانی می‌توانند راهکارها و فناوری‌هایی که شرکت‌های فنلاندی ارائه کرده‌اند را به کار ببندند.

شرکت‌های ایرانی تصمیم به تغییر یا ارتقای فناوری‌هایی دارند که در آنها آب، گاز و برق مصرف می‌شود. رابطه ایران و فنلاند در این زمینه چه نقش داشته است؟

این یک واقعیت است که منابع آب در ایران کمیاب هستند اما مسئله دیگری که باید به آن اشاره شود، مشکل زباله صنعتی در برخی از واحدهای صنعتی است. شرکت‌های فنلاندی فناوری‌هایی را ارائه کرده‌اند که می‌توانند برای آن شرکت‌ها موثر باشند. شما می‌توانید از فناوری بازیافت آب استفاده کنید و به آب شیرین دسترسی مداوم داشته باشید. فنلاند فناوری‌های دیگری را در این زمینه توسعه داده و به کشورهای دیگری که با کمبود آب روبه‌رو هستند، خدمات مقتضی را ارائه می‌دهد که ازبکستان یک نمونه از آنهاست. به باور من در آینده می‌توانیم خدماتی فراتر از فناوری و علم ارائه دهیم.
ما منابع انرژی مانند نفت و گاز نداریم، بنابراین فنلاند همواره واردکننده این اقلام بوده و هزینه انرژی در کشور بسیار بالاست. در زمستان‌های طولانی، ما برای مصرف خانگی و صنعتی به انرژی نیاز داریم. من، پدرم، پدربزرگم و اجدادم قرن‌ها به دنبال راه‌های حفظ انرژی بودیم اما ایران هیچ‌گاه با چنین مسئله‌ای روبه‌رو نبوده است. جلوگیری از هدررفت انرژی همواره در فنلاند یک دغدغه بوده است، بنابراین ما همواره به دنبال راهکارهایی بودیم که بهره‌وری انرژی را افزایش دهیم. همچنین فنلاند کشوری مبتنی بر نوآوری است. اگر به نوآوری‌های فناورانه در جهان نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که کشورهای شمال اروپا بیشترین سهم را در این زمینه داشتند و کشورهایی مانند فنلاند، سوئد، نروژ، دانمارک و ایسلند بسیار نوآور هستند. حدود ۱۱ درصد از نوآوری‌های صنعتی در جهان متعلق به کشورهای شمال اروپاست که یکی از دلایل اصلی آن هوای سرد این کشورهاست.
جمعیت کل فنلاند ۶ میلیون نفر است و پیش‌نیاز فعالیت‌های ما این جمله است «نیاز داریم به اینکه موفق باشیم». از نگاه من، نوآوری یکی از اسراری است که در پسِ موفقیت‌های ما در اقتصاد و تجارت وجود دارد. نگرش کشورهای وابسته به شمال اروپا به تغییرات آب و هوایی، منجر به این شده که این کشورها برای سایر ملت‌ها هم در این زمینه راهکارهایی ارائه کنند. وقتی ما به تغییرات آب و هوایی و مسائل مربوط به آن می‌پرداختیم، پی بردیم که فناوری‌های پاک و زیست‌محیطی فنلاند می‌تواند برای پکن مفید باشد. به همین دلیل چندین شرکت در زمینه حل مسئله آلودگی در پکن در حال همکاری با چین هستند.

به تازگی ایران و فنلاند نشستی درباره بخش معدن برگزار کردند. برای دستیابی به نتایج موردنظر در این نشست چه می‌توان کرد؟

در واقع، این نشست‌ها از ۲ سال پیش در حال برگزاری هستند و در طول این دوره بیش از ۲ هزار شرکت فنلاندی از ایران بازدید کردند. برخی از این شرکت‌ها در دنیای تجارت سرآمد هستند. چند یادداشت تفاهم نیز بین دو طرف امضا شده است. رئیس‌جمهوری فنلاند، اکتبر سال گذشته از ایران بازدید کرد و توافقاتی هم در زمینه‌های انرژی، محیط‌زیست و دیگر زمینه‌ها حاصل شد. البته خانم ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران نیز در سفر به فنلاند تفاهمنامه‌ای در زمینه‌های محیط زیست، سلامت، فناوری، آی‌سی‌تی و اقتصاد زیستی امضا کرد.
برخی از توافقات به دنبال تحکیم روابط دو کشور هستند. برگزاری نشست معدن نیز در این گروه تعریف می‌شد. بنابراین می‌توانید ببینید که تفاهمنامه‌ها فقط برای این نیستند که وعده‌هایی را روی کاغذ بیاورند بلکه اقداماتی عملی هستند که پشتوانه آنها مقامات رسمی بلندپایه دو کشور است. همچنین وقتی ما درباره مشاغل بخش خصوصی صحبت می‌کنیم، به این بستگی دارد که آنها فرصت‌ها را برای فعالیت‌های آینده دریابند. ما به عنوان یک دولت از آنها حمایت می‌کنیم اما نمی‌توانیم هیچ چیز را تحمیل کنیم. ما تنها مسیر را هموار و چارچوب را تنظیم می‌کنیم.

شرکت‌های فنلاندی چگونه اولویت سرمایه‌گذاری در ایران را تعیین می‌کنند؟

شرکت‌های فنلاندی از سال‌های پیش سرمایه‌گذاری در ایران را شروع کردند. برای نمونه اتوتک، به عنوان یکی از شرکت‌های سرآمد در غرب، حدود ۱۰۰ میلیون یورو در راه‌اندازی یک واحد گندله‌سازی در گل‌گهر سیرجان در ۴ سال گذشته سرمایه‌گذاری کرد. ظرفیت این کارخانه ۵ میلیون تن است و ۲ تا ۵ هزار فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کرده است. فکر می‌کنم این کارخانه نقطه درخشانی در زمینه توسعه همکاری است. من خوشحالم که ایران گام اصلی را در زمینه خودکفایی در تولید گندله برداشته و اکنون از ورود گندله از دیگر کشورها بی‌نیاز است.

تاکنون شرکت‌های اصلی فنلاندی به عنوان پیمانکار در ایران فعالیت داشته‌اند. آیا به سمت و سویی می‌رویم که شاهد تغییر در شکل سرمایه‌گذاری یا انجام یک سرمایه‌گذاری مشترک باشیم؟

وقتی درباره سرمایه‌گذاری حرف می‌زنیم، باید در نظر داشته باشیم که این اتفاق در هماهنگی با مجموعه‌ای از شاخص‌های کلان بین‌المللی رخ می‌دهد. سرمایه بین‌المللی در فضایی امن جریان می‌یابد و نتایج مثبت به بار می‌آورد. ایران اکنون در حال کار بر طرح‌هایی در زمینه جذب سرمایه‌گذاری است تا اینکه شرایط اقتصاد کلان برای افزایش سرمایه‌گذاری ارتقا یابد. به نظر من کشور شما در حال برداشتن نخستین گام‌های رو به جلو است و یکی از اقدامات عملی در این زمینه بی‌شک مذاکرات برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی بوده است.
دولت ما در این زمینه به طور کامل از شما پشتیبانی می‌کند. این اتفاق جایگاه ایران را در جذب سرمایه‌گذاری ارتقا می‌دهد. مایلم تاکید کنم که همکاری ایران با سازمان ملل نشانه‌ای مثبت برای تجارت با ایران بود. همچنین اخبار خوبی مبنی بر بازگشایی سفارت اتحادیه اروپا در تهران وجود دارد و می‌تواند شرکت‌های اروپایی را برای شرکت در پروژه‌هایی که در اختیار ایران است، متقاعد کند.

تاثیر ملاقات رئیس جمهورهای دو کشور در ارتقای همکاری‌ها چیست؟

رئیس‌جمهوری فنلاند در اکتبر ۲۰۱۶ به ایران آمد؛ به عنوان یک سفر رسمی که رئیس‌جمهوری فنلاند از جمهوری اسلامی ایران در طول ۱۰۰ سال گذشته داشت، می‌توانیم بگوییم این ملاقات بسیار مهم بود. رئیسان جمهور درباره آغاز یک تجارت جدید، گفت‌وگو و اشاره کردند که سطح روابط اقتصادی و سیاسی بالاست.

آیا برنامه‌ای برای راه‌اندازی کمیسیون اقتصادی مشترک در امسال و آینده میلادی وجود دارد؟

اکنون کمیسیونی مشترک بین دو کشور نداریم. فنلاند کشوری منعطف است، بنابراین ما نظامی بروکراتیک نداریم و بر این باوریم که برای توسعه روابط نیازی به درگیری با حجم زیادی از کاغذبازی و تشریفات اداری نیست. تنها ۲ ماه پس از سفر رئیس‌جمهوری فنلاند، شاهد مشارکت نمایندگان شرکت‌ها و وزیران امور خارجه فنلاند در ایران بودیم. آنها در چند ماه گذشته دو بار از ایران بازدید کردند. فنلاند به سرعت وارد عمل می‌شود و عملکرد فنلاندی‌ها مانند هاکی روی یخ، سریع است همان‌طور که آنها در این ورزش بسیار توانا هستند.

برای توسعه روابط بانکی دو کشور چه اقداماتی در دست انجام است؟

در بهار سال گذشته وزیر امور خارجه ایران، محمدجواد ظریف با هیاتی از ۶۰ شرکت به هلسینکی آمدند. یکی از دستاوردهای سفر آنها اقدامی گروهی بین بانک‌های ایرانی و فنلاندی بود که در اتاق بازرگانی دو کشور ارائه شد. گروه‌هایی فعال در این حوزه از طریق بانک‌های مرکزی و خصوصی دو کشور گرد هم می‌آیند تا بتوانند موانعی را که درباره انتقال پول به ایران وجود دارد از بین ببرند و خبر خوب اینکه پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شده و احتمال بازگشایی شعبی از برخی بانک‌های فنلاندی در امسال و سال آینده میلادی در ایران وجود دارد.

ایران طرحی جامع برای توسعه صنعتی بنادر جنوب از جمله لامرد، پارسیان، چابهار و بندرعباس دارد. آیا فنلاندی‌ها تمایل به شرکت در این پروژه‌ها دارند؟

تا به حال برخی شرکت‌های خصوصی فنلاندی در این پروژه‌ها از جمله چابهار و بندرعباس شرکت کرده‌اند. «وارتسیلا» یکی از بزرگترین شرکت‌هایی است که در بخش انرژی (نیروگاه‌ها) فعالیت دارد، ایران نیز برای مشارکت‌های جدید به بازار بازمی‌گردد. دفتر این شرکت در تهران بازگشایی شده و نمایندگانی دارد. شرکت‌های فنلاندی در بنادر جنوبی و شمالی ایران فعال هستند. من از بندر امیرآباد در ساحل دریای کاسپین در ماه مارس بازدید کردم. شرکت‌های فنلاندی می‌توانند فناوری و کارآیی این بندر را ارتقا دهند. این بندر اهمیت زیادی برای شرکت‌های فنلاندی دارد چون به بندر آستراخان در روسیه متصل است. اجناس و کالاهای که به این بندر وارد می‌شود با قطار و کشتی به روسیه می‌رود و دوباره از طریق قطار به هلسینکی منتقل می‌شود. این خبر خوبی برای شرکت‌های ایرانی است که مایل به صدور کامودیتی‌ها به اروپای شمالی هستند. با استفاده از این مسیر نیازی نیست که کالاها به بندرعباس منتقل شوند یا از دریاهای جنوب بگذرند و کامودیتی‌ها به طور مستقیم به اروپا وارد می‌شوند.
از سویی دیگر، من فکر می‌کنم بنادر ایران مانند امیرآباد و بنادر جنوبی مانند بندرعباس و چابهار فرصت‌های همکاری خوبی ارائه می‌دهند. از نظر حمل‌ونقل ریلی باید بگویم که مدت‌ها پیش وقتی من دانشجو بودم امکان سفر از هلسینکی به تهران با قطار وجود داشت و دانشجویان زیادی با هزینه‌ای به کمی ۲۵ دلار در این مسیر رفت‌وآمد می‌کردند. به هر حال این موضوع مربوط به سال‌ها پیش است. درحال‌حاضر پروژه جدیدی وجود دارد که تهران را به رشت، رشت را به باکو، باکو را به مسکو و در نهایت مسکو را به هلسینکی متصل می‌کند. کشور شما کالاهای زیادی برای صدور به اروپای شمالی و روسیه دارد. بسیاری از کشورها می‌توانند از مسیر یادشده برای ورود به پترزبورگ و هلسینکی استفاده کنند. شرکت‌های ما نیز می‌توانند از این مسیر اجناس و کالاهای خود را به ایران صادر کنند.

آیا طرحی برای تولید مشترک محصول معدنی با ایران و صدور کامودیتی به یک کشور سوم در خاورمیانه، خاور دور، اروپا و... دارید؟

بله همان طور که گفتم فنلاند کشوری کوچک است و چشم‌اندازی برای تولید همه چیز در داخل کشور ندارد. شرکت‌های تجاری و بین‌المللی ما در مناطق مختلف جهان برای تولید انواع کامودیتی‌ها تاسیس شدند. برای رسیدن به این هدف شرکت‌های فنلاندی در چین، هند، روسیه و آسیای مرکزی راه‌اندازی شدند. آنها می‌توانند در ایران نیز مستقر شوند و با شرکت‌های ایرانی فعالیت تجاری مشترک داشته باشند. به علاوه آنها می‌توانند بر بازارهای هدف در خارج از ایران و به طور ویژه در خاورمیانه متمرکز شوند. طیف گوناگونی از محصولات هستند که می‌توان آنها را در ایران، تولید و به خارج از این کشور صادر کرد.

انتقال گاز از ایران به اروپا چه تاثیری در تقویت و تحکیم روابط خواهد داشت؟

نخست باید بگویم که ما مقادیر زیادی از گاز موردنیاز خود را از روسیه و شمال نروژ وارد می‌کنیم اما اگر به بازار اروپا نگاه کنید به ویژه اروپای مرکزی، متوجه می‌شوید که خط لوله گاز بسیار مهم است.