نیاز صنعت آلومینیوم به یک کارگروه تخصصی

به گزارش می متالز، در این نشست مهم‌ترین اولویت و خواسته اعضا، ایجاد یک کارگروه برای این صنعت راهبردی بود تا در قالب این کارگروه تخصصی بتوان مشکلات صنعت آلومینیوم را به صورت جدی‌تر دید و به شکل تخصصی به‌دنبال راهکارهای مناسب برای آن بود.

در محصول صادرات‌محور باشیم نه در مواد اولیه

در این نشست تخصصی سندیکای آلومینیوم، هوشنگ گودرزی رئیس هیات‌مدیره و عضو سندیکای آلومینیوم ایران عنوان کرد: مهم‌ترین مسئله در صنعت آلومینیوم این است که در رأس این صنعت هیچ متولی وجود ندارد تا بتوان مشکلات این صنعت را بیان کرد و درنهایت راهکار ارائه داد. یا کارگروهی در این صنعت وجود ندارد که در آن کارگروه برای آلومینیوم برنامه‌ریزی کرد. از همین رو در چند وقت گذشته که مشکلات صنایع آلومینیوم بسیار شده است ما مجبور شده‌ایم این مشکلات را به ارگان‌های مختلف اعلام کنیم. از وزیر صنعت، معدن و تجارت تا معاون معدنی و سازمان ایمیدرو و درنهایت در شورای رقابت ما مسائل و مشکلات‌مان را مطرح کرده‌ایم و جلسه‌های مختلفی نیز با همین بخش‌ها برگزار کرده‌ایم اما تاکنون نتیجه‌ای نداشته است.
گودرزی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این موضوع نخستین درخواست صنایع پایین‌دست آلومینیوم درخواست ایجاد یک کارگروه تخصصی در زمینه آلومینیوم است تا این کارگروه بتواند مشکلات این صنعت را بررسی کرده و درنهایت به یک راهکار برسد. وی با اشاره به مشکلاتی که صنایع پایین‌دست آلومینیوم به آن مبتلا شده‌اند، عنوان کرد: یکی از مشکلات اصلی صنایع پایین‌دست این است که مواد اولیه به اندازه کافی در اختیار ندارند. آمارهای کدال در بورس نشان می‌دهد که در ۶ ماه نخست امسال ۴۹هزار و ۹۵۰ تن شمش صادر شده و ۲۲هزار و ۵۰۰ تن به بازار داخلی تحویل داده شده است، یعنی بیشتر از دوبرابر عرضه داخلی شمش صادر شده است.رئیس هیات‌مدیره و عضو سندیکای آلومینیوم ایران ادامه داد: موضوع دیگر نرخ شمش است که براساس اعلام کدال بورس نرخ هر کیلو شمش صادراتی ۷هزار و ۲۳۷ تومان و نرخ شمشی که به بازار داخلی فروخته شده ۷هزار و ۹۵۵ تومان است. گودرزی در ادامه تاکید کرد: زمانی که تولیدکنندگان به صورت مستمر مواد اولیه دریافت نکنند سبب ایجاد هجوم برای خرید می‌شود و هجوم برای خرید همراه با کمبود سبب افزایش نرخ می‌شود. از این رو تقاضای ما این است که تا زمانی که نیاز داخلی تامین نشده، محدودیت صادرات ایجاد شود. وی با اشاره به این موضوع که واردات شمش نیز در کشور به راحتی امکان‌پذیر نیست، عنوان کرد: واردات شمش آزاد است اما به دلیل اینکه آلومینیوم مصرف دوگانه در صنایع نظامی و هم غیرنظامی دارد، جزو فلزاتی به‌شمار می‌رود که فروش آن به کشور ما همچنان با محدودیت‌هایی روبه‌رو است. بنابراین برای واردات شمش باید از طریق واسطه عمل کرد که درنهایت با توجه به مشکلات واردات در عمل با افزایش نرخ مواد اولیه روبه‌رو می‌شویم. گودرزی افزود: این مشکلات سبب شده تولیدکنندگان پایین‌دستی آلومینیوم با مشکل روبه‌رو شوند و به‌دنبال آن شاهد واردات کالاها و محصولات آلومینیومی به کشور باشیم. برای مثال فویل امسال با نرخ ۸۵۰۰ تومان وارد کشور شده در حالی که نرخ مواد اولیه ما در داخل بیشتر از ۸۵۰۰ تومان تمام می‌شود.
وی پیشنهاد کرد که برای صادرات آلومینیوم، رینگ صادراتی در بورس کالا ایجاد شود. البته اگر قرار است صادرات‌محور باشیم باید شمش را از داخل خریداری کرده و به بورس نیز تعهد بدهیم که پس از ۶ ماه محصول را صادر خواهیم کرد. این اقدام این امکان را به صنایع پایین‌دست می‌دهد که مواد اولیه را ارزان‌تر خریداری و بازارهای هدف صادراتی را شناسایی و ارزش‌افزوده ایجاد کنند و درنهایت صادرات‌محور از محصول باشیم نه از مواد اولیه. ‌گودرزی در ادامه تاکید کرد: البته تمام صنعت ما چه بالادستی چه پایین‌دستی با مشکل نقدینگی و سرمایه در گردش روبه‌رو هستند. این کمبود نقدینگی همراه با مشکلات بانکی و نبودن تسهیلات و خرید مواد اولیه به علاوه افزایش نرخ مواد اولیه سبب شده توان تولید در امسال کاهش پیدا کند. انتظار ما این است که دولت در تسهیلات به‌ویژه در صنایع بالادست پیشقدم شود.
وی تاکید کرد: کسانی که شمش صادر می‌کنند از ارز مبادله‌ای استفاده می‌کنند و این یعنی اینکه ارز مبادله‌ای را هم صادر می‌کنند. اگر شمش را که یک ماده اولیه است، صادر کنیم بدین معناست که باروت به کشورهای دیگر صادر می‌کنیم که آنها از آن فشنگ بسازند و به سینه ما شلیک کنند.

محصولات خارجی بازار را مصادره کرده‌اند

یکی از مهم‌ترین مشکلات صنعت آلومینیوم در صنایع پایین‌دست افزایش نرخ است. در این نشست تخصصی آریا صادق‌نیت‌حقیقی عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم ایران اظهار کرد: چندی است پس از واگذاری واحد آلومینیوم المهدی و هرمزال که حدود ۶۰درصد تولید آلومینیوم کشور را برعهده دارند، صنایع پایین‌دستی از دریافت آلومینیوم به نرخ عادلانه محروم شده‌اند و آلومینیوم را بالاتر از قیمت‌های جهانی و به‌مراتب بالاتر از قیمت‌های صادراتی تامین می‌کنند و همین اندازه تامین هم با مدیریت بازار و نبود عرضه مستمر و قیمت‌های کاذب روبه‌رو است و مواد اولیه به وسیله دلال‌ها به‌دست تولیدکنندگان می‌رسد. حقیقی در ادامه خاطرنشان کرد: در این زمینه جلسه‌های متعددی با ارگان‌های مختلف برگزار کردیم اما تا امروز نتیجه این جلسه‌ها به جایی نرسیده است.
مصوبات تنظیم بازار مبنی بر تعیین نرخ معادل نرخ صادراتی، عرضه مستمر و مکفی محقق نشده است و بازار با کمبود جدی روبه‌رو است. وی افزود: مواد اولیه از یک‌سو با نرخ ارزان صادر می‌شود و ازسوی دیگر محصولات آلومینیوم به دلیل بالا رفتن نرخ مواد اولیه قابلیت رقابت جهانی ندارد. ادامه این موضوع سبب شده محصولات خارجی ازجمله پروفیل، در و پنجره و ظروف وارد کشور شده و بازار داخلی را هم مصادره کنند. این عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم ایران درباره قیمت‌های صادراتی نیز عنوان کرد: در هرمزال و المهدی شمش آلومینیوم را با ال‌ام‌ای به علاوه ۱۶دلار صادر می‌کنند، اما نرخ داخلی آن ال‌ام‌ای به‌علاوه ۵۰ دلار به‌علاوه ۵ درصد افزایش با احتساب نرخ ارز به داخل عرضه می‌شود.

عرضه مستمر خواسته ما است

عرضه‌های غیرمستمر شمش آلومینیوم در بورس کالا سبب ایجاد مشکلاتی برای تولیدکنندگان شده است. در این باره هبت‌الله فاضلی عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم عنوان کرد: با اجماع نظر اعضای سندیکا ما خواهان چند امر مهم برای صنایع پایین‌دست در آلومینیوم هستیم. یکی عرضه همیشگی در بورس آن هم به صورت هفتگی هستیم. تا پیش از این شمش به صورت ۲۰ تا ۴۰ و ۵۰ تن عرضه می‌شد و ما قادر به خرید بودیم اما درحال‌حاضر عرضه‌ها به صورت ۳هزار و ۴هزار تن انجام می‌شود که دیگر ما قادر به خرید نیستیم. از این‌رو ما خواهان عرضه به همان روش قبلی هستیم که همه قادر به خرید باشند. این در حالی است که نیمی از عرضه‌ها در خارج از بورس است. فاضلی در ادامه عنوان کرد: موضوع دیگر بحث صادرات است که در مرحله نخست تامین داخلی مدنظر قرار گیرد و پس از آن صادرات انجام شود. وی ادامه داد: موضوع دیگر ایجاد کارگروه است. این عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینوم عنوان کرد: در صنایع پایین‌دست آلومینیوم امکان اشتغالزایی بسیاری وجود دارد و باید به این صنایع بسیار توجه کرد. با توجه به کمبود مواد اولیه برای کارخانه‌های پایین‌دستی بسیاری از آنها به حالت تعطیل یا نیمه‌تعطیل درآمده‌اند. فاضلی در پایان تاکید کرد: با توجه به اینکه سندیکاها بلندگوی مردم هستند، دولت موظف است به رهنمودهای سندیکاها توجه کند.

ازبین‌رفتن مزیت صادراتی

همچنین شاهین مارکاریان عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم خاطرنشان کرد: چرا از شمش که به عنوان ماده خام به‌شمار می‌رود عوارضی دریافت نمی‌شود، در حالی‌که بر ورود مواد اولیه تعرفه می‌بندند؟ این موضوع باید برعکس باشد، به عبارت دیگر باید بر صادرات مواد اولیه که نیاز کارخانه‌های زیردستی است عوارض سنگینی بسته شود. مارکاریان ادامه داد: افزایش نرخ شمش در داخل باعث از بین رفتن مزیت صادراتی واحدهای تولیدکننده داخلی شده است. کارخانه‌ها نه‌تنها توسعه نیافتند بلکه روزبه‌روز هم کوچکتر شده‌اند و سبب تعدیل نیرو نیز شده که به نوبه خود مسائل کارگری را در این صنف به وجود آورده است. وی تاکید کرد: ما خواستار عرضه مستمر در بورس کالا هستیم. اگر هر کالا به صورت مستمر عرضه شود آن کالا به صورت طبیعی و واقعی نرخ خودش را پیدا خواهد کرد. بنابراین نحوه توزیع بسیار مهم است، توزیع مستمر مد نظر ما است. تولیدکنندگان داخلی نیز حاضر به نرخ صادراتی خرید کنند. مارکاریان ادامه داد: با توجه به اینکه در کشور با کمبود آلومینا که مواد اولیه شمش آلومینیوم است، روبه‌رو هستیم و تنها معدن شناخته‌شده کشور جاجرم است، بنابراین کارخانه‌های مادر مجبور هستند کمبود آلومینای خود را به صورت تهاتری انجام دهند، یعنی آلومینا وارد می‌کنند و در مقابل به آنها شمش صادر می‌کنند. این تهاتر زمانی ۷ به یک بود، یعنی در مقابل واردات ۷ تن آلومینا یک تن شمش صادر می‌کردند، برخی مواقعی ۵ یا ۶ به یک‌هم شد، اما درحال‌حاضر این تهاتر به ۲ به ۱رسیده است، یعنی در ازای ۲ تن آلومینا یک تن شمش می‌دهند و این تهاتر مورد تایید هیچ کارشناسی نیست. وی افزود: موضوعی که همیشه صنایع پایین‌دستی چوب آن را همواره می‌خورد، سودده نبودن شرکت‌های مادر است، به دلیل نیروی مازاد و راندمان پایینی که دارند و مسائل دیگری که گریبانگیر این کارخانه‌هاست، همواره سودده نبوده‌اند. اگر دوران مدیریتی این کارخانه‌ها را پیگیری کنید خواهید دید که هر مدیر جدیدی که آمده است عنوان می‌کند که این کارخانه ضررده بود و ما قصد داریم آن را سودده کنیم. خوب زمانی که یک کارخانه ضررده است چه اصراری بر ادامه حیات آن است. از طرفی صنایع زیردستی هیچ نقشی بر ضررده بودن صنایع بالادستی ندارند.

توان اشتغال ۱۵میلیون نفر در صنعت آلومینیوم

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های صنعت آلومینیوم در پایین‌دست قدرت اشتغالزایی بالای آن است. در این باره اسداله ملتجی عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم اظهار کرد: در صنایع پایین‌دست آلومینیوم ایجاد اشتغال بسیاری وجود دارد. در دنیا برای تولید یک تن آلومینیوم برای ۸ نفر اشتغال ایجاد می‌شود. با توجه به اینکه فناوری‌ها در حال بروز شدن هستند، این عدد به ۵ نفر رسیده است. براساس آمار سال گذشته ۳۳۰ هزار تن آلومینیوم در ایران مصرف شده است، اگر ۳۳۰هزار تن را در ۵ نفر ضرب کنیم بالای یک میلیون و ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر در این صنعت اشتغال ایجاد شده است. با وجود این میزان اشتغالزایی در این صنعت باید به فکر صنایع پایین‌دست آن بود. این در حالی است که صنعت آلومینیوم این ظرفیت را دارد که برای ۱۵ میلیون نفر در کشور اشتغال ایجاد کند. ملتجی ادامه داد: از زمانی که المهدی و هرمزال را به بخش خصوصی واگذار کردند مشکلاتی برای صنایع پایین‌دست ایجاد کرده‌اند. بخش خصوصی به ما کمکی نمی‌کند. بخش خصوصی قراردادهای خارجی منعقد کرد که مجبور به صادرات است. این در حالی است که ترکیه ال‌ام‌ای و به علاوه ۱۶ دلار از ما شمش خریداری می‌کند و بعد آن را تبدیل به پروفیل کرده و به خود ما صادر می‌کند. همین پروفیل ترکیه تولیدکننده داخلی ما را از کار بیکار کرده است. در ۴ ماه گذشته کارخانه‌ها یا ظرفیت‌هایشان را به حداقل ممکن کاهش داده‌اند یا تعطیل شده‌اند. وی تاکید کرد: البته خصوصی‌سازی مورد تایید است و کسی مخالف خصوصی‌سازی نیست اما این خصوصی‌سازی‌ها باید درست انجام شود.

رینگ صادراتی راه‌اندازی شود

رینگ صادراتی در بورس کالا می‌تواند تا حدی مشکلات صنایع پایین‌دست آلومینیوم را حل کند. در این باره حسن آوازی نایب‌رئیس هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم عنوان کرد: صنعت آلومینیوم یک صنعت راهبردی به‌شمار می‌رود و به‌طور معمول صنعت راهبردی را به بخش خصوصی واگذار نمی‌کنند و اگر واگذار شود براساس قانون اساسی ۲۴درصد واگذار و ۵۸ درصد در اختیار دولت قرار می‌گیرد. آوازی در ادامه با اشاره به نحوه عرضه در بورس کالا عنوان کرد: براساس مشکلات موجود در صنعت آلومینیوم نباید عرضه‌ها در بورس کالا به صورت بلوکی انجام شود. چون افرادی که تولیدکننده نیستند وارد شده و خرید می‌کنند و به صورت آزاد با نرخ بالاتر آن را به تولیدکننده می‌فروشند، این در حالی است که افرادی که در صنایع پایین‌دست هستند قدرت خرید بلوکی ندارند. وی افزود: مشکلی که ایجاد شده از بین رفتن شمش بازار ایران است. یعنی شمش ایران به کشورهای منطقه صادر می‌شود و کشورهای منطقه برای ما پروفیل، در و پنجره و... می‌سازند و به ما صادر می‌کنند. نایب‌رئیس هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم پیشنهاد کرد: برای تامین مواد اولیه پایین‌دستی‌ها یکی از درخواست‌های ما محدودیت صادرات است. در ستاد تنظیم بازار مصوب کردند که ۶۰ تا ۷۰درصد را به بازار داخل اختصاص دهید و ۳۰ تا ۴۰ درصد را به صادرات اختصاص بدهید. ما مخالف صادرات نیستیم. در وهله نخست داخل را پوشش بدهیم بعد صادرات کنیم. آوازی در پایان تاکید کرد: درخواست ما راه‌اندازی رینگ صادراتی است.

صادرات شمش سبب واردات کالاهای بی‌کیفیت شده است

همچنین حسین قنطار عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم و نماینده تولیدکننده ظروف آلومینیوم اظهار کرد: من به عنوان ۷۰۰ نماینده ظروف آلومینیوم که قدمتی ۷۵ ساله در کشور دارد باید عرض کنم که مشکلاتی برای تامین مواد اولیه برای این صنف به وجود آمده که بسیاری از این تولیدکنندگان را با تعطیلی روبه‌رو کرده است. قنطار در ادامه افزود: در صنعت آلومینیوم بیش از ۱/۵ میلیون نفر اشتغال ایجاد شده که اگر خانواده‌ها و مشاغل غیرمستقیم آنها را در نظر بگیریم بیشتر از ۱۵ میلیون نفر خواهد شد. با توجه به مشکلات موجود بسیاری از این کارخانه‌ها در حال تعطیلی هستند، چراکه صادرات بی‌رویه باعث واردات بی‌رویه‌تر شده است. ۷۰۰ کارخانه ظروف در کشور وجود دارند در حالی که مشابه کالای آنها از کشورهای همسایه و چین با کیفیت بسیار پایین‌تر وارد کشور می‌شود.  وی ادامه داد: زمانی که دولت ما را مجبور می‌کند که ارزش‌افزوده‌ای که به من ارتباطی ندارد، از خریدارم دریافت کنم و به دولت تحویل دهم سبب می‌شود بازاری کالا را از من نخرد و به سراغ قاچاقی برود که نه ارزش‌افزوده دارد و نه مالیاتی. بنابراین مجبور می‌شوم بابت پرداخت مالیاتی که اسمی ۹درصد است، اما در عمل بالای ۳۰ تا ۴۰درصد است، کارخانه را تعطیل کنم.
ازسوی دیگر بانک‌ها برای تسهیلات‌شان ۳۸درصد بهره دریافت می‌کنند. مگر تولیدکننده چند درصد سود می‌برد که این همه بهره پس بدهد.