تجربه و اعتبار، رمز راه‌اندازی آلومینیوم جنوب

به گزارش می متالز، او فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف است و سال‌های سال به‌عنوان رئیس جهاد دانشگاهی این دانشگاه دغدغه انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و تبدیل آن به تولید را داشته است؛ بحثی که امروز تحت عنوان تولید داخل مورد توجه دولتمردان قرار دارد.
او به‌گفته خودش از سال ۷۸ و با پست معاونت تحقیق و توسعه ایرالکو وارد صنعت آلومینیوم شد. ایرالکو در آن زمان هلدینگی بود که آلومینیوم المهدی و جاجرم را زیر نظارت و پوشش خود داشت؛ بنابراین همزمان مدیریت پروژه آلومینای جاجرم را برعهده داشت و راه‌اندازی این پروژه در همین زمان انجام شد. وی در زمان حضور در ایرالکو بحث تعویض خطوط قدیمی تولید و راه‌اندازی خط جدید را پیگیری کرد که به راه‌اندازی یک خط جدید ۱۰۰ هزار تنی انجامید. در این زمان خطوط قدیم هم سرپوش‌گذاری شد تا مشکلات کمتری داشته باشد. بعد از ایرالکو در سال ۸۲ تا ۸۴ مدیرعامل آلومینیوم المهدی شد. آنجا هم طرح راه‌اندازی کارخانه هرمزال را پیگیری کرد و به نتیجه رساند. طاهرپور از سال ۸۴ مدیرعامل سالکو شد؛ زمانی که تازه آلومینیوم جنوب شکل گرفته بود. گزارش توجیه فنی - اقتصادی طرح ازسوی یک شرکت کانادایی تهیه و به‌دنبال آن مناقصه اجرای پروژه برگزار شد که یک پیمانکار چینی انتخاب شد. در همین زمان موضوع تحریم‌ها پیش آمد و کار عملا متوقف شد، از این رو طاهرپور به‌عنوان نماینده حوزه تویسرکان برای پیگیری مسائل اقتصادی در سال ۸۷ به مجلس شورای اسلامی رفت.
پس از یک دوره چهارساله فعالیت در مجلس از سال ۹۱ تا ۹۳ مدیرعامل ایرالکو، سپس مدیرعامل یک شرکت صنایع معدنی وابسته به صندوق بازنشستگی نفت شد. معاون پارلمانی نعمت‌زاده و شریعتمداری در وزارت صنعت، معدن و تجارت و سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) از دیگر مسئولیت‌های طاهرپور پیش از بازگشت به سالکو است.
گفت‌وگو  با مرد کارکشته صنعت آلومینیوم را می‌خوانید.
 

از فراز و نشیب ساخت کارخانه آلومینیوم جنوب بگویید.

آلومینیوم جنوب یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های صنعتی کشور است که بی‌شک می‌توان آن را ثمره برجام دانست. ظرفیت تولید این شرکت یک میلیون تن شمش برنامه‌ریزی شده که فاز نخست آن با تولید ۳۰۰ هزار تن به مرور تا اواسط سال آینده تکمیل می‌شود. ما در این کارخانه از جدیدترین فناوری روز دنیا بهره بردیم.
با پیش آمدن موضوع تحریم‌ها شرکت چینی سیتیک که در سال ۸۵ قرارداد پیمانکاری این کارخانه را منعقد کرده بود حاضر به انجام تعهدات خود نشد، به همین دلیل شرکت‌کننده دوم در مناقصه جایگزین وی شد اما باوجود تلاش این شرکت، به‌دلیل تحریم کارها پیش نمی‌رفت تا اینکه در خرداد سال ۹۴ با امضای موافقتنامه برجام تمامی موانع برطرف و در مدت ۶ ماه اعتبارات اسنادی گشایش یافت و کار پروژه شروع شد.
 در حقیقت سال ۹۴، سال شروع فعالیت‌های اجرایی پروژه است که براساس برنامه باید ۴۱ ماهه انجام می‌شد اما به‌دلیل مشکلات تحریم پروژه با ۶ ماه تاخیر به بهره‌برداری رسید. در شرایط عادی و بدون تحریم هم اجرای چنین پروژه‌ای با این ابعاد در زمان تعیین شده بسیار مشکل است. مهم‌ترین نقطه قوت پروژه، شکل اجرای آن به صورت EPCF است که براساس آن مهندسی، ساخت، خرید تجهیزات و تامین منابع مالی آن باید ازسوی پیمانکار انجام شود. خوشبختانه پیمانکار کار را بسیار خوب پیش برد و باوجود تحریم‌ها با بهترین کیفیت و با دقت کارش را انجام داد. عمده تجهیزات اصلی این کارخانه اروپایی و ژاپنی است.
ارزش پروژه نزدیک یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار برابر با ۷.۱ میلیارد یوآن است که هزینه‌ای معادل ۴ هزار دلار به ازای تولید هر تن آلومینیوم را به خود اختصاص می‌دهد. این عدد سرمایه‌گذاری در صنعت آلومینیوم دنیا بسیار مناسب است. با تجهیزات چینی این عدد حدود ۳۲۰۰ تا ۳۵۰۰ دلار است اما با تجهیزات اروپایی برای تولید هر تن آلومینیوم بین ۴ تا ۶ هزار دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
درحال‌حاضر که پروژه بیش از ۹۰ درصد پیشرفت دارد باید حدود ۹۰ درصد هزینه‌های آن پرداخت می‌شد، در حالی که پرداختی به پیمانکار بسیار کمتر است؛ بنابراین حجم مطالبات پیمانکار از پروژه بسیار بالا است، با این حال کارش را با دقت ادامه داد و پروژه را به‌موقع به بهره‌برداری رساند.

آقای ترکان، رئیس هیات مدیره سالکو، در مصاحبه‌ای با گفتند تاخیر در باز کردن ال‌سی ازسوی چینی‌ها باعث شده با تحریم‌های جدید روبه‌رو شویم و نتوانیم تمامی پول آنها را پرداخت کنیم.
سهامداران سالکو یعنی ایمیدرو و شرکت سرمایه‌گذاری غدیر باید یک میلیارد یوآن پرداخت می‌کردند که همان ابتدا سهم خود را پرداخت کردند؛ ۶ میلیارد یوآن دیگر فاینانس بود که باید از طریق بانک‌های چینی پرداخت شود. همانطور که آقای ترکان تاکید کردند صورت وضعیت‌های آنها را تایید کردیم و به بانک فرستادیم اما به‌دلیل تحریم، بانک چینی همه پول را به این پیمانکار پرداخت نکرده است.

یکی از مهم‌ترین موضوع‌ها در صنعت آلومینیوم به‌ویژه برای ایران تامین ۳ خوراک اصلی یعنی پودر آلومینا، اند و برق است. شما در این باره چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟

ما برای تولید ۳۰۰ هزار تن شمش آلومینیوم به ۵۲۰ مگاوات برق نیاز داریم که قرار بود شرکت سرمایه‌گذاری غدیر آن را تامین کند.
 شرکت غدیر در همین راستا قراردادی برای ساخت نیروگاه با یک شرکت چینی منعقد کرد که این کار به دلیل تحریم متوقف ماند؛ به همین دلیل قرار شد این میزان برق را از شبکه سراسری و از طریق دو خط نیروگاه عسلویه به لامرد و عسلویه به فسا تامین کنیم.
میزان برق دریافتی از خط لامرد ۲۰۰ مگاوات است که تامین شد و راه‌اندازی فعلی کارخانه با ۸۶ سلول احیا با همین برق انجام می‌شود. از خط عسلویه به فسا هم قرار است ۳۲۰ مگاوات برق به ما بدهند که دکل‌های انشعاب ۳۵ کیلومتری آن در حال ساخت است. ساخت این مسیر را هم شرکت غدیر انجام خواهد داد و انشاالله تا مرداد سال آینده، برق یادشده به کارخانه خواهد رسید.
 به دلیل همین کمبود برق ما تمام سلول‌های احیا را وارد مدار نکردیم اما تمامی سلول‌ها نصب شده است.
 

درباره تامین آلومینا چه اقداماتی انجام شده و وضعیت چگونه است؟

سالکو برای تولید ۳۰۰ هزار تن آلومینیوم به ۶۰۰ هزار تن پودر آلومینا نیاز دارد.
تاکنون ۶۰ هزار تن پودر آلومینای مورد نیاز را تامین کرده‌ایم که با روند فعلی راه‌اندازی و وارد مدار کردن سلول‌های احیا، تقریبا تا تیر سال آینده کفایت می‌کند؛ با این وجود تامین چند محموله ۳۰ هزار تنی در دست اقدام است.
کارخانه آلومینای جاجرم ۲۵۰ هزار تن ظرفیت دارد که بخشی از آن را برای کارخانه شمش خود می‌خواهد و قرار است بقیه تولیدش را به آلومینیوم ایرالکو، المهدی و سالکو بفروشد. با حمایت ایمیدرو و شخص آقای دکتر غریب‌پور تاکنون ۳۰ هزار تن پودر آلومینا از جاجرم برای سالکو تامین شد و امیدواریم ۶۰ هزار تن دیگر هم از این شرکت خریداری کنیم و بقیه نیاز باید از خارج تامین شود.
البته جاجرم برنامه‌ای را برای افزایش ۵۰۰ هزار تنی ظرفیت خود پیگیری می‌کند که در صورت نهایی شدن، کار تامین مواد اولیه ما خیلی آسان‌تر می‌شود.
درباره‌اند نیز باید بگویم ما دارای یک کارخانه تولیداند هستیم که در ۴ ماه آینده راه‌اندازی می‌شود و دیگر نیازی به واردات‌اند نخواهد بود. تا زمانی که آندسازی وارد مدار شوداند مورد نیاز را تامین کرده‌ایم و مشکل خاصی در این زمینه نداریم.
 

مجموعه شما در فکر ساخت یک کارخانه پودر آلومینا نیست؟

ما در پروژه‌های توسعه‌ای به‌دنبال تولید آلومینا، پترولیوم کک، نیروگاه و صنایع پایین‌دست آلومینیوم هستیم.
 البته ایمیدرو هم به‌دنبال این است که کارخانه تولید آلومینا و پترولیوم کک را ساخت و از این طریق نیاز واحدهای داخلی را تامین کند. بخش خصوصی، ایمیدرو و آلومینیوم جنوب سهامداران کارخانه‌ای هستند که قرار است یک میلیون تن پودر آلومینا با بوکسیت وارداتی در منطقه پارسیان تولید کند؛ هرچند به‌تازگی در اطراف بوشهر ذخایر خوبی از بوکسیت کشف شده که می‌تواند در این واحد استفاده شود.
 

از نفلین سینیت سراب برای تولید پودر آلومینا استفاده نمی‌کنید؟

نفلین سینیت سراب در فاز نخست حدود ۷۰ هزار تن آلومینا تولید می‌کند که با توجه به نیاز ۶۰۰ هزار تنی ما، عدد کمی است؛ ضمن اینکه تا ۳ سال دیگر وارد مدار تولید می‌شود و در این مدت ما باید نیاز خود به آلومینا را از جای دیگری تامین کنیم.
ما باید روی فعال‌سازی پروژه یک میلیون تنی آلومینا در پارسیان بیشترین تکیه را داشته باشیم. قرارداد ساخت این کارخانه با شرکت پیمانکار خارجی منعقد شده و در مرحله تامین فاینانس آن هستند. با راه‌اندازی این کارخانه گام مهمی در صنعت آلومینیوم کشور برداشته می‌شود. بوکسیت این کارخانه از خارج کشور تامین می‌شود.
 

تامین بوکسیت از خارج تضمین شده است؟

ایران در گینه معدنی دارد که می‌توانیم برای تامین بوکسیت مورد نیاز کارخانه تولید آلومینا در پارسیان از آن استفاده کنیم؛ همان کاری که اماراتی‌ها انجام داده‌اند و ۲ میلیون پودر آلومینا را با بوکسیت وارداتی از گینه تولید می‌کنند. البته اکتشاف ذخایر جدید بوکسیت در بوشهر اطمینان شرکت‌های آلومینیوم به تامین آلومینا را افزایش داده است.
 

اسکله ۵ در چه وضعیتی به‌سر می‌برد؟

ما برای واردات مواد اولیه خود نیاز به اسکله‌ای اختصاصی داشتیم که قرار است ایمیدرو آن را ساخت کند. در چند ماه گذشته در روند ساخت این اسکله به‌دلیل مشکلات مالی تاخیرهایی به‌وجود آمد که با تدبیر آقای غریب‌پور مشکل حل شد و انتظار می‌رود در یک ماه آینده اسکله را به ما تحویل دهند تا ما بتوانیم تجهیزات خود را روی آن نصب کنیم. در کنار آن نیز تا ۴ ماه آینده سیلوهایی برای کک، آلومینا و قیر ساخت می‌شود.
 

حضور شخصی مانند شما با این پیشینه کار در صنعت آلومینیوم تا چه حد به پیشبرد سریع‌تر پروژه آلومینیوم جنوب کمک کرده است؟

حدود یک سال است که دوباره به این پروژه بازگشتم. در سال‌های گذشته کار بسیار خوب پیش رفت و از این بابت از زحمات مدیرعامل پیشین و همکاران سالکو قدردانی می‌کنم.
عمده فعالیت‌های ما نظارت بر حسن عملکرد پیمانکار، ساخت زیرساخت‌ها مانند اسکله، آب و برق و تامین مواد اولیه مورد نیاز تولید است که نیاز به حمایت مالی سهامداران داشت و خوشبختانه با تعامل مناسب با سهامداران این مهم انجام شد. امیدواریم این حمایت همچنان از طرف شرکت سرمایه‌گذاری غدیر و ایمیدرو ادامه یابد تا پروژه به ظرفیت نهایی خود برسد.
 بخش مهمی از مواد اولیه مورد نیاز از طریق تهاتر تامین شد. باتوجه به سوابق اینجانب در آلومینیوم، بعضی از شرکت‌های داخلی و خارجی اعتماد کرده، مواد اولیه مورد نیاز را ارسال کردند و قرار شد ما به ازای آن، شمش آلومینیوم تولیدی کارخانه را در آینده تحویل بگیرند.
این موضوع کمک بسیار مهمی در شرایط خاص تحریم برای راه‌اندازی پروژه بود. همچنین با رایزنی‌های انجام شده پیمانکار باوجود دریافت نکردن مطالبات خود در یک سال گذشته، کار را متوقف نکرد و به بهترین وجه آن را انجام داد.