جهنم طلا در غَنا

به گزارش می متالز، پروز در گفت‌وگو با «دویچه‌وُله» توضیح می‌دهد که چگونه این کشور مستقر در غرب افریقا تبدیل به یک جهنم شده است. جمهوری غَنا ۲۷ میلیون نفر جمعیت دارد و ۶۱ سال پیش از انگلیس مستقل شد. مهم‌ترین منابع معدنی آن ذخایر طلا هستند. این کشور دومین تولیدکننده بزرگ الماس در جهان است و منگنز، بوکسیت، آهن، بریل، نیکل، گرافیت و کرومیت نیز دیگر منابع طبیعی آن به شمار می‌آیند.
 جوهانس پروز در تشریح مشاهدات خود از معادن کوچک‌مقیاس طلا در غنا توضیح می‌دهد: حدود یک میلیون نفر در معادن غیرقانونی استخراج طلا کار می‌کنند. وسوسه طلا جویندگان آن را حتی از چین به این کشور کشانده است. کار در این معادن نه تنها سلامتی کارگران را تهدید می‌کند، بلکه طبیعت را هم به نابودی کشانده است. غنا پس از افریقای جنوبی دومین تولیدکننده طلا در جهان است و یکی از غنی‌ترین ذخایر مواد خام را دارد، اما سرانه درآمد شهروندان آن از ۱۰۰ یورو در ماه بیشتر نیست. طلا مهم‌ترین محصول صادراتی غناست تا جایی که به این کشور لقب «سواحل طلایی» را داده است. پروز ادامه می‌دهد: غنا هم مانند بسیاری از کشورهای مشابه به نفرین منابع طبیعی دچار است. رشد نرخ طلا در بازارهای جهانی موجب افزایش تب طلا در این کشور شده است. دولت غنا به شدت با معادن طلای غیرقانونی مقابله می‌کند، اما درحال‌حاضر حدود ۴۰ درصد از طلای به‌دست‌آمده در غنا از این معادن است و بیش از یک میلیون نفر در این کشور به طور غیرقانونی در جست‌وجوی طلا هستند. جویندگان طلا به روش‌های ابتدایی در این معادن کار می‌کنند. ارزان‌ترین و معمول‌ترین روش برای رسیدن به طلا در میان کارگران همان رایج‌ترین و قدیمی‌ترین شیوه است؛ طلاشویی یا جدا کردن ذرات طلا از لابه‌لای ماسه و گل و لای. برای این کار کارگران ناودان‌های چوبی می‌سازند تا گل و لای کف رودخانه را روی آنها به جریان بیندازند و در نهایت ذرات طلا را ته‌نشین کنند.
او اضافه می‌کند: در اینجا روزانه بین ۵ تا ۵۰ کارگر هر روز به مدت ۱۴ ساعت در میان گل و لای به دنبال طلا می‌گردند و درآمد ماهانه آنها حدود ۸۰ یورو است. بیشتر این کارگران در خوابگاه‌هایی در جوار معادن زندگی می‌کنند. غنایی‌ها در زبان محلی به این روش استخراج غیرقانونی «گالامسی» می‌گویند که به عبارات «جمع کردن و فروختن» دلالت می‌کند. در معادن روباز که بیشتر در کنار معادن قانونی فعالیت دارند، جویندگان طلا تنها می‌توانند ذرات ریز یا به اصطلاح «طلای درجه دوم» را گیر بیندازند. طلای اصلی از معادن بزرگتر که به صورت قانونی فعالیت می‌کنند استخراج می‌شود. برای یافتن ذرات طلا، گل و لای و رسوب رودخانه باید به دقت شست‌وشو داده شوند. برای این کار بیشتر کارگران از ابزاری به نام «لاوک» (تشت طلاشویی) استفاده می‌کنند و با بکارگیری ابزاری که اینجا آن را گهواره طلاشویی می‌نامیم و مانند یک صندوق تخته‌ای مکعب مستطیل است، رسوب را برای یافتن طلا غربال می‌کنند.
این فیلمساز آلمانی در ادامه گفت‌وگو با دویچه‌وله توضیح می‌دهد: در بیشتر موارد مقداری جیوه به جریان مواد اضافه می‌کنند. طلا ویژگی حل شدن در جیوه را دارد و اضافه کردن جیوه باعث می‌شود که جیوه ذرات طلا را به خود بگیرد و از آنها آلیاژی درست شود. بعد از آن با گرما دادن، جیوه را ذوب می‌کنند و آنچه باقی می‌ماند طلای خام است. این روش به دلیل سمی بودن جیوه، خطرناک اما سریع و ارزان است. جیوه‌ای که در تولید آلیاژ به کار می‌رود، نه تنها سلامتی کارگران را تهدید می‌کند، بلکه در نهایت وارد چرخه آب می‌شود که مضرات زیادی برای محیط‌زیست دارد و نتیجه این وضعیت به خطر افتادن پوشش گیاهی و انقراض ماهی‌هاست. مناطق جنگلی غنا نیز به دلیل فعالیت معادن غیرقانونی در مقیاس گسترده آسیب دیده‌اند.
پروز می‌افزاید: همچنین استخراج غیرقانونی طلا به چرخه تولید کاکائو در این کشور ضربه زده است. غنا دومین تامین‌کننده کاکائو در جهان است، اما در چند سال گذشته، روند فروش زمین‌های کشاورزی به گردانندگان معادن غیرقانونی افزایش یافته است. آلودگی آب و هوا نیز موجب از بین رفتن گیاهان کاکائو شده است. این وضعیت به اعتراض و مخالفت دهقانان و کشاورزان به ساخت معادن غیرقانونی انجامیده است. از حدود دو دهه پیش تاکنون شماری از جویندگان طلا از کشورهای دیگر برای آزمایش بخت خود به غنا سرازیر شدند. حدود ۵۰ هزار تن از این افراد در معادن غنا مشغول به کار هستند یا خود چنین معادنی را راه‌اندازی و اداره می‌کنند. بیشتر این جویندگان اهل چین هستند. در سال ۲۰۱۳ میلادی (۱۳۹۲ خورشیدی) دولت غنا با سوزاندن چند معدن، مقابله با کارکنان چینی را شروع کرد.
او در پایان به کار هزاران کودک در این معادن اشاره می‌کند و می‌گوید: امانوئل ۱۱ ساله یکی از کودکانی است که در معدن کار می‌کند. این معادن غیرقانونی برای او و همسالانش فرصتی است تا در کنار اعضای خانواده فقیرشان برای گذران زندگی درآمد کسب کنند. به کار گماشتن کودکان در غنا غیرقانونی است، با این حال در معادن غیرقانونی استخراج طلا از نیروی کار کودکان استفاده می‌شود. همچنین فلیکس نام جوانی است که به تازگی ۲۰ ساله شده، او اهل نیجریه است و تب طلا او را هم مانند بسیاری دیگر به غنا کشانده است. برای این کارگران، معادن طلای غیرقانونی در غنا راهی به سوی زندگی بهتر شمرده می‌شود؛ راهی که در آن سلامتی و شاید حتی جان‌شان به خطر بیفتد، اما هیچ‌کدام از این خطرها مانع از آن نیست که این جویندگان از یافتن طلا دست بکشند. آنها برای ورود به بهشت باید از جهنم طلایی غنا عبور کنند.