عوارض بخشنامه‌های ضد تولید

به گزارش می متالز، این عوارض با هدف تامین نیاز صنعت ذوب فولاد کشور، تعیین شد. این نخستین باری نیست که وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف بازگشت توازن به زنجیره فولاد، بخشنامه‌ای را صادر می‌کند؛ بخشنامه‌هایی که منفعت برخی از فعالان این زنجیره را به‌دنبال دارد و در عین حال، سایر تولیدکنندگان را متضرر می‌کند. البته عمر این‌گونه مصوبات چندان طولانی نیست و درصورت طولانی بودن مدت زمان اجرای آنها، آسیب‌های قابل‌توجهی به فعالیت بخشی از زنجیره وارد خواهد شد. حال اعمال عوارض ۱۰ درصدی بر صادرات آهن اسفنجی نیز اعتراض تولیدکنندگان این محصول را به‌دنبال داشته است. با گذشت بیش از ۳ ماه از اجرای این مصوبه، برای بررسی آثار آن، با تولیدکنندگان این حلقه از زنجیره تولید فولاد گفت‌وگو کرده‌ایم.

عوارض صادراتی، اشتباهی تکراری

محمد محیاپور، مدیرعامل شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر وضع عوارض ۱۰ درصدی بر صادرات آهن اسفنجی را نادرست خواند و افزود: این بخشنامه چالش‌های متعددی را در مسیر فعالیت تولیدکنندگان ایجاد کرده است. ما بیش از یک سال برای کسب بازارهای صادراتی تلاش کردیم و اکنون با صدور این بخشنامه، دیگر صادرات برایمان به صرفه نیست. در چنین شرایطی بازار صادراتی که تلاش قابل‌توجهی برای کسب آن شده، از دست می‌رود. مدیرعامل شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر خاطرنشان کرد: واحدهای تولید آهن اسفنجی برای تامین بخشی از نیاز خود به قطعات و لوازم یدکی و همچنین برای تکمیل پروژه‌های توسعه‌ای به ارز حاصل از صادرات نیاز دارند؛ در نتیجه از سیاست‌گذاران انتظار می‌رود با وسعت دید بیشتری، اقدام به صدور بخشنامه‌های جدید کنند.
محیاپور افزود: صادرات آهن اسفنجی با تناژ بسیار محدودی انجام می‌شود. این حجم محدود از صادرات به ایجاد تعادل در تولید و فروش ما کمک می‌کند. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که نگهداری از آهن اسفنجی دشوار است؛ بنابراین این محصول پس از تولید باید بلافاصله فروخته شود. در واقع صادرات، کمک‌کننده واحدهای تولیدی در توازن تولید بود. از سوی دیگر، مصرف گاز واحدهای تولید آهن اسفنجی بالاست که هزینه قابل‌توجهی را به این واحدها تحمیل می‌کند. هزینه سرمایه‌گذاری برای ایجاد واحدهای تولید آهن اسفنجی نیز در سطح بالایی برآورد می‌شود. در این شرایط، صادرات می‌تواند کمک‌کننده بسیار خوبی به این واحدها باشد، هرچند متاسفانه جلوی آن گرفته شده است.
مدیرعامل شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر پیشنهاد داد، برای رفع چالش‌های پیش‌رو و در عین حال، جلب رضایت تولیدکنندگان آهن اسفنجی، به هر واحد تولیدی، سهمیه‌ای از صادرات اختصاص داده شود. در چنین شرایطی، از یک‌سو تعادل در این زنجیره حفظ می‌شود و از سوی دیگر، به تامین ارز مورد نیاز این واحدها نیز کمک می‌کند. وی اعمال محدودیت بر صادرات و وضع عوارض را راه‌حلی اشتباه و تکراری دانست که تاکنون با نتیجه مطلوبی همراه نبوده است. محیاپور تاکید کرد که دولت باید به جای چنین دستکاری اشتباهی، با اقدامات تشویقی، زمینه حضور سرمایه‌گذاران برای تولید هرچه بیشتر آهن اسفنجی را فراهم کند. به‌ویژه درحال‌حاضر که فناوری‌های تولید آهن اسفنجی در داخل کشور بومی‌سازی شده‌اند و با محدودیت در ایجاد این واحدها روبه‌رو نیستیم. در همین حال، بسیاری از واحدهای فولادی بزرگ جهان ترجیح می‌دهند به‌جای تولید آهن اسفنجی، آن را از طریق واردات تامین کنند؛ در نتیجه با افزایش ظرفیت این حلقه از زنجیره، می‌توان به کسب سهم قابل‌قبولی از بازار صادراتی امیدوار بود. گفتنی است این فعالیت به‌دلیل بازار فروش خوب آن با ریسک همراه نیست.

تعیین سهمیه صادراتی

اسدالله فرشاد، مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان درباره صادرات آهن اسفنجی گفت: سال گذشته در مجموع حدود ۳۰ میلیون تن آهن اسفنجی تولید شده، در حالی که میزان صادرات این محصول فقط ۹۰۰ هزار تن گزارش شده و به نوعی صادرات این محصول در مقایسه با مصرف داخلی آن بسیار ناچیز است. با این وجود، شاهد آن بودیم که با ابلاغ بخشنامه‌ای از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بر صادرات این محصول، عوارض اعمال شد.
توجه به این نکته، ضروری به‌نظر می‌رسد که همه حلقه‌های زنجیره فولاد از معدن تا محصول نهایی، نیاز به ارز دارند. این نیاز به‌ویژه در شرایط کنونی که کشور با محدودیت صادرات نفتی روبه‌رو شده، چالش‌های متعددی را برای تولیدکنندگان این صنایع به‌دنبال دارد. فرشاد افزود: اعمال محدودیت صادراتی به بهانه تامین نیاز داخل، اشتباه است. توسعه صادرات ضرورتی ملی است و شاهد آن هستیم که تمامی تولیدکنندگان انواع شمش، اسلب، ورق فولادی و... به‌دنبال گسترش بازارهای فروش جهانی خود هستند.
با توجه به مشکلاتی که در کشور وجود دارد، از مسئولان انتظار داریم با ایجاد مشوق‌هایی به توسعه صادرات کمک کنند، نه اینکه با وضع عوارض، موانع جدیدی در مسیر صادرات ایجاد کنند.
مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان در ادامه خاطرنشان کرد: اگر دولت می‌خواهد کمبود آهن اسفنجی را در زنجیره فولاد با اعمال محدودیت برطرف کند، باید در کنار آن مشکلات این صنایع را رفع و نیاز آنها را تامین کند. اما درحال‌حاضر تنها شاهد اعمال فشار بر تولیدکنندگان آهن اسفنجی هستیم. البته بخشی از کمبود آهن اسفنجی به‌دلیل استفاده واحدهای فولادسازی با روش کوره القایی (با ظرفیت حدود ۷ میلیون تن تولید) از آهن اسفنجی به جای قراضه است. این تغییر در خوراک این واحدها به‌دلیل کمبود قراضه فولاد و افزایش قیمت آن، ایجاد شده است و به تولیدکنندگان آهن اسفنجی فشار وارد می‌کند. کمبود گندله نیز از دیگر مواردی است که بر این حلقه از زنجیره تولید فولاد فشار وارد می‌کند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: با وجود تمامی محدودیت‌هایی که در زنجیره فولاد وجود دارد، میزان تولید شمش حدود ۱۲ میلیون تن از نیاز کشور، بیشتر است؛ بنابراین باید این تناقض‌ها در زنجیره برطرف و تعادل به زنجیره بازگردانده شود.
او سیاست درست را در شرایط کنونی، تعیین ظرفیتی مشخص برای صادرات هر واحد دانست و افزود: این موضوع می‌تواند واحدهای تولیدی را در تامین ارز نیز کمک کند. باید به این نکته توجه کرد که همیشه فرصت صادراتی در اختیار ما نیست؛ بنابراین درحال‌حاضر باید از این موقعیت به بهترین شکل ممکن، بهره گرفت، چراکه صادرات، تولید مستمر در زنجیره فولاد را تضمین می‌کند. اگر حلقه‌های تولید در ابتدای زنجیره فولاد تقویت نشود، آینده این صنایع خطرناک خواهد بود.