لزوم تنوع تولید سیمان در ایران

به گزارش می متالز، البته این تمام ماجرا نیست، چرا که کیفیت و همچنین تنوع سیمان در کشور همپای کمیت رشد نکرده است، کما اینکه امروزه در کشورهای توسعه‌یافته ۱۰۰ نوع سیمان تولید می‌شود در حالی که در کشور ما صرفا کمتر از ۱۵ نوع سیمان در بازار وجود دارد.

منتقدان سیاست‌های دولت در بخش سیمان معتقدند قیمت‌گذاری دولتی در ایران تبدیل به آفت این صنعت شده و به هیچ عنوان قیمت سیمان متناسب با هزینه‌های آن نیست. این اتفاق و ارزان‌فروشی بی‌رویه باعث شده تا خریداران از نوآوری‌ها و سیمان‌های جدید استقبال نکنند و از طرفی کارخانه‌ها هم خودشان را ملزم به کیفی‌سازی نبینند چون در یک کلام مشتری برای سیمان‌های مدرن سخت پیدا می‌شود و بازار کشش آن را ندارد.

از زمانی که موضوع حامل‌های انرژی در کشور مطرح شد، برخی متخصصان با تحقیق و توسعه به دنبال یافتن راهی برای کاهش مصرف سوخت و تولید سیمان‌های جدید در کشور بودند که در نهایت هم موفق به این کار شدند، اما امروزه وجود پاره‌ای مشکلات مانند نرخ‌گذاری دولتی و ارزان‌فروشی خارج از چارچوب برخی کارخانه‌ها باعث شده تا در بازار قیمت‌گرا عملا این محصولات متنوع مورد استقبال قرار نگیرند.

تولید سیمان با پسماندهای صنعتی

میرمحمد سیدی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان سیمان آژند با بیان اینکه از سال ۹۶ دسته‌ای از سیمان‌های غیرپرتلند را تولید کردیم، می‌گوید: با توجه به اینکه در کشور ما به سیمان‌های مدرن توجه نشده بود، با آغاز طرح آزاد شدن حامل‌های انرژی به منظور کاهش هزینه‌های سوخت و همچنین تولید سیمان‌های جدید، کار تحقیقاتی روی سیمان‌های غیرپرتلند مانند سیمان‌های ژئوپلیمری، فعال شده با قلیایی و همچنین نانوسیمان‌ها را آغاز کردیم.

وی با بیان اینکه سیمان‌های تولیدی ما نیازی به فرآیند پخت و معدنکاری ندارد، می‌افزاید: در تولید این سیمان‌های جدید از مواد باطله طبیعی و پسماندهای صنعتی استفاده می‌کنیم، اما بزرگ‌ترین عاملی که مانع توسعه کسب و کار ما شده، تخفیف‌های بسیار زیاد تولیدکنندگان با وجود ارزانی سیمان پرتلند بوده است؛ به این معنا که خریداران با توجه به این ارزانی سراغ محصولات با کیفیت و متفاوت نمی‌روند و برای تمامی‌ مصارف سیمان پرتلند استفاده می‌کنند.

سیدی ادامه می‌دهد: امروزه بسیاری از کشورها از بعضی سیمان‌های غیرپرتلند برای ساخت و سازهایی که به مقاومت خیلی بالا نیاز نیست، استفاده می‌کنند. شاهد مثال این ادعای من آمریکاست که در سال ۲۰۱۴ برای مصرف داخلی سه میلیون تن سیمان بنایی استفاده کرده است یعنی چیزی حدود ۵ درصد کل تولید این کشور. در تولید این سیمان کلینکر بالایی مصرف نمی‌شود و از طرفی کاربردهای بسیاری دارد، اما به دلیل فقدان تنوع و نوآوری کارخانه‌های سیمان این محصول بسیار کم تولید می‌شود.

چرا ۵۰ کیلو سیمان ۸ هزار تومان فروخته می‌شود؟

مدیر عامل سیمان آژند با بیان اینکه هر پاکت ۵۰ کیلویی سیمان از درب کارخانه با قیمت ۱۰ هزار تومان توسط تولیدکنندگان به فروش می‌رسد، می‌افزاید: از این میزان ۲ هزار تومان هم مربوط به پاکت سیمان است و در واقع قیمت ۵۰ کیلوگرم سیمان در کشور ما ۸ هزار تومان است. حال این قیمت را با تولیدکنندگان سیمان در کشور عراق مقایسه کنید که سیمان ۵۰ کیلوگرمی‌ را به قیمت ۱۰ دلار عرضه می‌کنند.

سیدی با انتقاد از میزان انرژی مصرفی کارخانه‌های تولید سیمان و ارزان‌فروشی بی‌رویه ادامه می‌دهد: سالانه حدود ۲ میلیارد دلار توسط دولت به بخش سیمان سوبسید تعلق می‌گیرد. دولت گاز ارزان در اختیار کارخانه‌های سیمان قرار می‌دهد و کارخانه‌ها هم مجبورند به قیمت مصوب دولتی بفروشند. بنابراین دولت هزینه می‌کند و از طرفی این سوبسید باعث تقویت بنیان اقتصادی کارخانه‌ها نمی‌شود. واقعیت این است که اگر همین امروز دولت گازی را که در اختیار تولیدکنندگان سیمان قرار می‌دهد، صادر کند، ارزآوری و سودآوری بیشتری خواهد داشت. کار به جایی رسیده است که سهم سیمان از هزینه‌های ساخت به کمتر از یک درصد رسیده است. یعنی حدود ۳۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع. به طور کلی برای کالایی که برای نزدیک به ۴۰ درصد ظرفیت خود با نبود بازار مواجه است، نرخ‌گذاری دستوری معنایی ندارد. این کار برای زمانی مناسب بود که ما در کشور کمبود سیمان داشتیم نه الان که بازاری برای مصرف آن وجود ندارد.

استهلاک صنعت سیمان

وی خاطرنشان می‌کند: معضل دیگر اینکه در اوضاع کنونی تولیدکنندگان سیمان برای صادر کردن محصول‌شان از راه زمینی با مشکلات عمده‌ای مواجه هستند و به همین خاطر بعضی کارخانه‌ها کار صادرات را به واسطه‌ها می‌سپارند. بنابراین در حقیقت همان قیمت مصوب دولتی (حدود ۱۷۰ هزار تومان برای هر تن از درب کارخانه) نصیب تولیدکننده و سود صادرات سیمان از راه زمینی نصیب دلال‌ها می‌شود.

این کارشناس صنعت سیمان اضافه می‌کند: صنعت سیمان با این شیوه قیمت‌گذاری در حال استهلاک است. زمانی در این صنعت برای بالا بردن راندمان تولید، تحقیق و توسعه صورت می‌گرفت، اما امروز به علت کمبود منابع مالی و نقدینگی شاهد این مهم نیستیم و در صورت ادامه این وضعیت مشکلات بیشتری نیز به وجود خواهد آمد؛ کما اینکه امروز در کشور ما برای تولید هر کیلوگرم کلینکر حدود هزار کیلو کالری انرژی مصرف می‌شود، اما این عدد در هند حدود ۷۳۰ کیلو کالری است.در گفت‌وگو با مدیرعامل سیمان آژند اعلام شد.