ارزش افزوده، همسفر پوکه های معدنی

به گزارش می متالز، خام فروشی مثل خوره به جان برخی معادن افتاده است .وقتی ارزش محصول فرآوری شده حداقل 6 برابر محموله خام باشد، البته که صرفه اقتصادی بازار خارجی، درخرید خام باشد .اما میزان ضرر ما در داخل چطور ؟ سرمایه هایی که به واسطه صادرات ماده اولیه از دستمان می رود، چقدر است ؟ شاید پیگیری سرنوشتی که نصیب پوکه های معدنی شده، یکی از راههایی باشد که ما را به جوابی برساند ...

آذربایجان شرقی و ذخایر پوکه معدنی

آذربایجان شرقی به دلیل قرار گیری در حد فاصل دو کوه آتشفشانی سهند و سبلان در طول قرنهای متمادی منبع ذخایر عظیمی از مواد معدنی متعدد شده است . یکی از آنها پوکه معدنی است که عمدتا در نواحی جنوب تبریز و جنوب شرق استان (بستان آباد) استحصال می شود.
به گفته رحمانی، معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صمت استان، بیش از 65 میلیون تن ذخیره شناخته شده پوکه معدنی در آذربایجان شرقی وجود دارد که تاکنون 120 معدن برای استخراج از آنها ثبت شده است.

پوکه معدنی چیست

پوکه معدنی با نام تجاری پومیس نوعی ماده آتشفشانی است که از سرد شدن گدازه ها حاصل می شود.
سنگ‌ی متخلخل که با وجود سبکی از مقاومت بالایی نیز برخوردار است، دارای سیلیس و فسفر و گوگرد و بهترین عایق صوت و دما است و از پرطرفدارترین مواد اولیه در تولید مصالح ساختمانی.
نعمتی کارشناس استخراج معدن می گوید: این ماده به‌ صورت خام در طبیعت پیدا شده و معدنکاران پس از اکتشاف معدن نسبت به استخراج و فرآوری آن اقدام می‌کنند. برای استخراج پوکه خام از دل کوه‌های آتش‌فشانی باید ذخیره پوکه‌هایی که در برخی مواقع قطری بین ۵۰ تا ۱۰۰ متر دارند و در زیر لایه‌های خاک مدفون شده‌اند را توسط بولدوزر حفر کرده و سپس حمل و دانه ‌بندی کنند تا سایزهای مختلف پوکه متناسب با کاربرد پیش‌بینی شده به دست مصرف‌ کننده برسد.

مناطق دارای پوکه معدنی در دنیا

مناطق معدودی در جهان دارای ذخایر پومیس هستند که زمین شناسان، میزان کل این ذخایر را 2 میلیارد تن تخمین می زنند. در منطقه ما علاوه بر ایران، ترکیه نیز ذخایر قابل توجهی از پوکه معدنی را داراست.
به گفته رضایی، کارشناس فرآوری مواد معدنی، مناطق دارای پوکه معدنی در ایران، آذربایجان شرقی و کردستان است که تنها پوکه های معدنی استان ما به دلیل مرغوبیت و دارا بودن پایه آهکی درتولید بلوکهای سبک ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. مصالحی که مقاومت زیاد و وزن کمی دارند و عایق مناسبی برای انرژی محسوب می شوند.
در حالیکه پوکه معدنی دهها کاربرد صنعتی در حوزه های کشاورزی و غذایی دارد و در کارخانه های مختلف کشور همسایه ترکیه آن را با فرآوری تبدیل به مصالح با ارزش افزوده بالاتر می کنند و نزدیک 40 درصد صادرات جهانی این بخش را در اختیار گرفته اند، در کشور ما به عنوان دومین تولید کننده پوکه معدنی در منطقه درصد بالایی از پوکه های با اندازه متوسط برای شیب بندی سازه ها کاربرد دارد و برای استفاده از ماده معدنی ریزدانه تر تنها به کارگاههای کوچک تولید بلوک سبک بسنده شده است . کارگاههایی که در سالهای اخیر البته رو به تعطیلی گذاشته اند.
حالا دلایل مختلفی که رکود ساخت و ساز مهمترین آنها لقب گرفته، سرآغاز ماجرای خام فروشی پوکه های معدنی شده است.

آغاز یک پیگیری

پیگیری ما از یک خبر ساده آغاز شد. وقتی امانی، یکی از تولید کنندگان بلوک سبک راجع به افزایش نامعقول و چندبرابری قیمت فروش داخلی این ماده معدنی گفت. از اینکه معدنکاران تمایلی برای فروش پوکه به کارگاهها ندارند و در سال جاری به همین دلیل، قیمت تمام شده بلوک سبک به گونه ای درآمده که مشتری قدرت خریدش را ندارد و با ادامه این روند کارگاه تعطیل می شود.
راهی هروی می شویم. روستایی در شهر باسمنج تبریز که مرکز تولید 80 درصد از پوکه های معدنی است . در نزدیکی منطقه مسکونی هروی و کنار جاده ها، معادن پوکه با فاصله کمی از هم دیده می شوند.
جانقور مشهورترین محدوده معدنی این حوالی است . در مسیر رسیدن به معادن، در مسیر مخالف ما تریلرها و کامیون هایی که بارگیری کرده اند، در حال حرکت به سمت آزادراه هستند. اشاره ای به یکی از رانندگان می کنیم که توقف کند. سوال می کنم بارتان برای کجاست ؟ با تعجب می گوید: به تبریز می برم. می پرسم قیمت سرمعدن پوکه چقدر است ؟ می گوید: هیچ خبر ندارم! قبلا با پیمانکار هماهنگ کرده اند. ما هر روز چند کامیون بارگیری می کنیم و می رویم ...
منتظر می شوم راننده دیگری بیاید. او راحت تر صحبت می کند. چون بومی نیست. با همان لهجه کردی توضیح می دهد که به ماکو می بریم . می پرسم آنجا با پوکه چه میکنند. می گوید: بلوک می زنند. اما مدتی است قیمت پوکه خیلی گران شده . کارگاهها سفارش کم می دهند و طبیعتا ما هم کارمان کساد شده. به ردیف بارگیری های پشت سرش اشاره می کنم که اگر سفارش کم است پس اینها چیست ... می گوید از خودشان بپرسید بهتر است!
به معدن رسیده ایم. محدوده ای که رنگ غالبش خاکستری متمایل به سفید است. تا چشم کار می کند خاک نرم است . گرد و خاک ناشی از حرکت بیل مکانیکی ها و کامیونها محدوده را دربرگفته. اینجا استخراج ماده معدنی خیلی ساده است.
دیواره عظیمی جلو چشممان است که از لایه های منظم خاک و ماده معدنی تشکیل شده است. بولدوزر خاک باطله را کنار می زند. بیل مکانیکی پوکه را می خراشد و در محل مشخصی دپو می کند و بعد هم بار می زنند. نه انفجاری لازم است و نه تجهیزات خاص معدنکاری.
با این حال اکبری بهره بردار چند معدن در این منطقه در خصوص افزایش قیمت فروش می گوید: وقتی کرایه لودر و بولدوزر و بیل مکانیکی حداقل 3 برابر شده چگونه می شود قیمت

فروش را ثابت نگه داریم!

یکی از رانندگان لودر هم می گوید: سوخت ماشین آلات به سختی تامین می شود. استهلاک هم که جای خود دارد. هزینه های ما از فروش پوکه تامین می شود نه جای دیگر...

صادرات با چراغ خاموش

با وجود قیمت بالایی که شنیده ایم، تردد نسبتا زیاد تریلرها و کامیونها در این محدوده حاکی از رونق معادن است فقط مشکل اینجاست که پلاک اکثریت قریب به اتفاق وسایل نقلیه ، بومی نیست.
رانندگان هم تمایلی به مصاحبه با ما ندارند. بعد از مدتی بالاخره یکی می گوید: این ماشینها اغلب برای مرز بارگیری می کنند. آنجا کلی مرزنشین هست که به اصطلاح پیله ور می گویند.آنها خریدار پوکه ها هستند و به عراق صادر می کنند ...
همسفرش هم توضیح می دهد: در داخل کشور هر محموله 20 تا 22 تنی نهایتا یک میلیون تومان فروخته می شود . اما در عراق با پول آنها 6 میلیون تومان خریدار دارد.
حالا تا حدودی متوجه می شویم داستان افزایش قیمت چیست. افزایش ناگهانی قیمت ارز، موجب سودآوری صادرات پوکه شده و معدنکاران را به سمت فروش خارجی هدایت می کند تا

تامین نیاز داخلی!

مرد میانسالی دورادور صحبت های ما را رصد می کند. دعوت می کنم نزدیکتر بیاید. می گوید خودش و پسرش صاحب یکی از همین معادن هستند.تا چند سال قبل که ساخت و ساز رونق داشت، بازارشان خوب بود ولی پارسال در حال تعطیل کردن معدن بودند که موضوع قیمت ارز پیش آمد و بقیه ماجرا ...
پسرش ادامه می دهد: البته ما حداقل چهار نوع پوکه داریم که تنها نوع عدسی و پودری آن در کارگاههای داخل مصرف می شود.آنچه صادر می کنیم نخودی و بادامی است .اما وقتی از رانندگان سوال می کنم متوجه می شوم که باراغلبشان همان نوعی است که برای تولید بلوک سبک استفاده می شود. انگار که کارگاههای مشابه در کشور همسایه فعال شده است!
ناگفته نماند که به طور متوسط از هر تن پوکه معدنی حداقل 300 بلوک ساختمانی 5 کیلوگرمی تولید می شود . قیمت هر بلوک به طور متوسط 1500 تا 2000 تومان است . اشتغال ایجاد شده که جای خود دارد و وقتی صادرات بلوک انجام شود با احتساب هزینه های تولید، میتوان حداقل 6 برابر بیشتر درآمد کسب کرد . موضوعی که از دید مصرف کننده خارجی پنهان نیست و به همین دلیل خواهان ماده اولیه است نه محصول.

دیگی که برای همسایه می جوشد

سری به یکی از کارگاههای نسبتا بزرگ بلوک سبک در جاده تبریز بستان آباد میزنم . وارد که می شویم، رکود از سرو روی محیط می بارد . نیسان وانت ها مشغول بارگیری تعداد اندکی بلوک هستند . وسط محوطه حدود 2 تن ماده معدنی دپو شده و ماشین آلات هم کاملا ساکت ایستاده اند ...
صاحب کارگاه به استقبال ما می آید. آذری می گوید: تا همین چند وقت پیش، روزی 20 تن بار وسط کارگاه تخلیه و مصرف می شد. از همه جای کشور سفارش داشتیم . اما وقتی در طول 4 ماه 3 بار پی در پی قیمت ماده اولیه را افزایش داده اند و از آن طرف اجازه افزایش قیمت بلوک را نداریم، به این روز افتاده ایم. چون تولید صرف ندارد، نیروها را به همان نسبت کاهش تولید کمتر کرده ایم و با ادامه این روند به زودی تعطیل می کنیم.
در روستاهای اطراف هروی هم کارگاههای کوچک بلوک سبک وجود دارد. مهرزاد صاحب یکی از آنهاست. او توضیح می دهد که تا چندی قبل عراق خریدار بلوکهای ما بود و از این طریق کمکی به تولید ما می شد. حتی من علاوه بر 20 کارگر قبلی، یک خانواده چهار نفره را هم اسکان دادم و در اینجا مشغول به کار شدند.اما از وقتی ساخت و ساز در عراق رونق گرفته به جای افزایش سفارش، خرید بلوک سبک را متوقف کرده اند. چون پیمانکاران می خواهند قیمت تمام شده را پایین بیاورند، خودشان کارگاه احداث کرده اند و ماده خام از تبریز می خرند و همان جا بلوک سبک تولید می کنند. خیلی برایشان به صرفه تر است ...
در جستجوهای خود متوجه می شوم از ابتدای سال 98 وزارت بازرگانی عراق با عنوان حمایت از تولید داخلی، واردات بلوک سبک را ممنوع کرده است... یعنی با ماده خام ما دیگران تولید کننده شده اند!

صادراتی که پای تولید را می کشد

حالا سود صادرات پوکه معدنی به جای خود اما گناه تولید کننده ما این وسط چیست ؟
سوالم را از حسینی رئیس اتحادیه مصالح ساختمانی تبریز می پرسم. می گوید: پوکه معدنی هیچ وقت سیستم تعیین قیمت نداشت. اغلب سر کامیون قیمت بار را تعیین می کردند. حالا هم که بحث صادرات پیش آمده قیمت ثباتی نداریم. هر معدنکار با پیمانکاری به توافق رسیده و چند صد میلیون پیش پرداخت می گیرد و به ترتیب محموله ها از معدن بارگیری می شود.
اما از آنجایی که همینطوری نمی شود قیمت را بالا برد سراغ مسئولان می روم . یوزباشی مدیرکل تعزیرات حکومتی استان می گوید : گزارش هر افزایش بی رویه قیمتی باید از طریق نهادهای نظارتی به ما برسد که در این زمینه سازمان صمت مسئول است.
او تاکید می کند تا امروز هیچ گزارشی مبنی بر افزایش قیمت پوکه معدنی دریافت نشده است.!
و اما رحمانی معاون امور معادن و صنایع معدنی صمت استان هم چنین می گوید: قیمت پوکه نهایتا 2 برابر شده است. آن هم در مقابل هزینه های چند برابر معدنکاری ، سوخت و البته افزایش سرسام آور قطعات یدکی ماشین آلات وارداتی اتفاق غیرمعقولی نیست.
او ادامه می دهد : تا همین سه سال قبل اغلب معادن پوکه به دلیل به هم خوردن عرضه و تقاضا در اثر رکود ساخت و ساز تعطیل بودند . حالا بازار مسکن تکان کوچکی خورده و 50 معدن فعال شده اند و برای یک هزار نفر مستقیم و غیر مستقیم شغل ایجاد کرده اند.
به گفته رحمانی برای جلوگیری از تعطیلی دوباره معادن، صدور مجوز صادرات بخش اندکی از ماده معدنی استخراجی برای تشویق آنها طبیعی است.
می پرسم فرآوری پوکه چرا انجام نمی شود. او تاکید می کند که همین دانه بندی ها مراحلی از فرآوری است و در واقع من می بایست توجیه شوم که خام فروشی نمی شود.

خروج پوکه از کشور و سبک سازی از ساختمان

اگر از قیمت بی قاعده پوکه در داخل بگذریم که گاهی 4 برابرگران تر فروخته می شود، این بخش اندک صادراتی خود حدیث مفصل دارد. رانندگانی که تا مرز بار حمل می کنند می گویند که هر ماه 500-600 محموله پوکه معدنی تبریز به عراق صادر می شود. اگر هر کدام حداقل 20 تن بار بزنند و اگر واسطه های دیگری هم پای کار باشند که هستند، طبیعتا مقدار اندکی صادرات نمی شود و انبوهی است برای خودش. از طرفی وقتی از شرکتهای حمل و نقل داخلی هم سوال می کنم می گویند که بار ارسالی به استانهای مختلف حداقل نصف و در بعضی موارد 3 برابر کمتر شده است . دلیلش هم کاملا واضح است : قیمت بالای پوکه و به صرفه نبودن تولید بلوک سبک.
این در حالیست که بنا بر مقررات سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، در تمام ساخت و سازها می بایست بیش از 40 درصد مصالح سبک استفاده شود. چرا که ایران کشوری لرزه خیز و این بلوک های سبک برای ما از نان شب واجب تر است. اما گرانی نامعقول، آنها را از سفره ساختمان مردم خارج می کند!
سراغ یکی از ساختمانهای مسکونی در حال احداث تبریز می روم . در اطراف محل ساخت و ساز کیسه های سیمانی، آجرهای ماسه آهکی، بلوکهای سفالی و ... هست اما خبری از بلوکهای پوکه ای نیست. سراغ پیمانکار را می گیرم . ظاهرا همان حوالی است و زنگ می زنند که بیاید. او هم دل پری دارد. فاکتورهای داخل سررسیدش را نشانم می دهد که ببینید قیمت همه مصالح سر به فلک کشیده . مسئولان هم به مردم می گویند دست نگه دارید مسکن ارزان خواهد شد. پیش فروش که نداشتیم حالا کسی خانه اماده هم از ما نمی خرد. سودی در کار نیست . چون هر متر مربع برای ما گران تمام می شود و مردم هم قدرت خرید چندانی ندارند. بنابراین به سود کم قانع می شویم که سرمایه نخوابد.
از او راجع به قیمت بلوک سبک می پرسم. می گوید امسال 3 برابر شده. ما دیگر استفاده نمی کنیم. با تعجب می گویم پس به جایش چه چیزی برای سبک سازی مصرف می کنید ؟ می گوید مصالح دیگری تهیه می کنیم.ما هر چیزی ارزان تر باشد می خریم. حالا سبک هم نشد، نشد !

همسفر پوکه ها تا مرز

در ادامه پیگیری دوباره به منطقه باسمنج تبریز می رویم که نقطه آغاز سفر محموله های پوکه معدنی به خارج از استان و سپس کشور است.
یکی از رانندگان می گوید مرز سیران بند می برم و یکی از باشماق حرف می زند . سردشت هم هست و یا حاجی عمران . اما تمرچین بیشتر به گوشم می خورد . بنابراین پشت سر 4 تریلر به سمت پایانه مرزی تمرچین راهی می شویم . پایانه ای که در نقطه صفر مرزی با اقلیم کردستان عراق در پیرانشهر آذربایجان غربی قرار دارد و حداقل 5 ساعتی باید برویم تا برسیم.
برای رسیدن به مقصد که از تبریز به سمت ارومیه آغاز می شود از میان دریاچه ارومیه گذر می کنیم . همان دریاچه ای که اگر دیر جنبیده بودیم داشت خشک می شد و حالا از کنار ما رفته بود. راستش سرنوشت خاکهایی که از این مسیر می روند هم کاملا مشابه آب دریاچه است و البته بارش الهی هم نیست که دوباره آنها را برگرداند. خاک می رود و تمام می شود ...
حوالی ظهر است که به پیرانشهر می رسیم و مسیری 40 دقیقه ای هم هست که باید تا پایانه طی کنیم . تریلرها به آسانی وارد منطقه تخلیه بار می شوند اما ما را همان ابتدای کار متوقف می کنند. مسئول درب ورودی می گوید: از کجا آمده اید ؟ توضیح می دهیم از تبریز و برای تهیه گزارش از صادرات پوکه معدنی. اما کارت شناسایی قبول نمی کنند و از ما مجوز و نامه رسمی سازمان می خواهند! به ناچار راه می افتیم به سمت دفتر مدیریت. آنجا هم که چندین نفر قبل از ما منتظر نامه و امضا نشسته اند و به حرمت میهمانی سعی می کنند کار ما را راه بیندازند. اما نتیجه ای نمی گیریم. بعد از بارها تماس و هماهنگی سرانجام می گویند نمی توانید مصاحبه و تصویربرداری کنید!
آمار صادرات یک سال گذشته را درخواست می کنم بلکه حداقل عددی به ما بدهند. اما می گویند سیستم خراب است و شما بروید بعدا برایتان ارسال می کنیم . در خلال کش و قوس ها متوجه می شوم که گویا صادرات فقط یک واسطه عراقی دارد و هر چه می آید و می رود به هماهنگی اوست . حالا نمی دانم ارقامی که در آمار خود گمرک هم موجود نیست چگونه به ما ارسال خواهد شد؟
هموطنی شاهد گفتگوها و پیگیریهای ماست. اشاره می کند که نکند برای فروش آمده اید. می گویم نه برادر . توضیح می دهد که صادرات پوکه کار خاصی ندارد . همین جا باید بار را خالی کنند . طرف عراقی فورا می آید قیمت می دهد و بارگیری و حمل می کنند. فقط باید آدمش را پیدا کنید در داخل پایانه .
به ناچار در قالب فروشنده محموله با خودروی همان پیله وران وارد محل بارگیری می شویم . دو نفر جلوتر می آیند و می گویند که فعلا قیمت خوب سراغ نداریم و باید با همان شخص هماهنگ کنیم.
نگاهی به محل می اندازم. تنها کپه های کوچکی از پوکه به چشم می خورد .می پرسم اینجا دپو ندارید ؟ می خندند . ظاهرا هر محموله ای کاملا با هماهنگی وارد و بلافاصله بارگیری و از مرز خارج می شود.
اینطور که معلوم است، هزینه های ساخت و ساز در کشور همسایه با دلار محاسبه می شود. برای هر محموله قیمت در داخل ایران هر چقدر هم بالا باشد، آن طرف مرز برای خریدار همچنان صرف می کند. این وسط دلالانی هم هستند که سود میان معامله را کسب می کنند.
از آنجاییکه سفر ما به مرز در اسفند سال 98 انجام شده بود و با بسته شدن مرزها به دلیل شیوع کرونا، صادرات نیز متوقف شده بود می بایست برای انتشار گزارش منتظر شرایط جدید می شدیم . حالا با ازسرگیری فعالیت پایانه های مرزی باید دید صادرات پوکه در چه وضعی است. پس مجددا به منطقه معدنی می رویم. حمل و نقل و بارگیری به روال قبل ادامه دارد. مرد جوانی که در حال هدایت کامیون به سمت سرند بارگیری است می گوید : نه تنها کرونا تاثیری در کاهش صادرات نداشته بلکه درطول 2 ماه گذشته باز هم گران تر هم شده . یک بار در اسفند و یک بار هم چند هفته قبل ...

آن سوی مرز

با رابطی در عراق که از طریق فروشندگان پیدا کرده ام، تماس می گیرم. او بعد از دو روز پرس و جو اطلاعات جالبی در اختیار ما می گذارد . اینکه این نوع بلوک سبک را در عراق بعنوان (بلوک الخفان) یا (بلوک البرکانی الخفیف العازل) می نامند و تقریبا تمام کارگاههای تولید آن در کردستان عراق می باشد .
یکی از فروشندگان بلوک سبک که با پیمانکاران خارجی در عراق کار می کند، می گوید: ترکیه به عنوان دیگر کشور دارای ذخایر پوکه در منطقه، هیچ ماده خامی به عراق صادر نمی کند و تنها سفارش بلوک سبک می پذیرد! تنها معدنکاران ما حاضر به فروش ماده خام هستند.
معماری، از اساتید مهندسی معدن ایران که در ترکیه تدریس می کند هم در گفتگویی اینترنتی توضیح می دهد که دهها کارخانه مدرن فرآوری پوکه معدنی در این کشور فعال است و علاوه بر اشتغال صدها نفر، سالانه میلیونها دلار سود از صادرات بلوکهای سبک دارند. البته مواد ثانویه ای هم بعد از انجام روشهای نوین فرآوری برای استفاده در صنعت نساجی، صنایع تولید آبمیوه و حتی تصفیه آب به دست می آید.
همان موادی که ما در ایران نیز وارد کننده آنها هستیم! البته با قیمتهای گزاف ...

خام فروشی، ثمره تلخ بی برنامه گی

معدنکاران می گویند در داخل مشتری چندانی نداریم و همه مصرف کننده انواع محدودی از ماده معدنی هستند.
جعفری رئیس اداره معادن سازمان صمت استان می گوید : اگر چه دهها سال از استخراج پوکه معدنی با مجوز رسمی می گذرد، کارخانه فرآوری به آن صورت که مدنظر شماست نداریم. تعداد دقیق و حجم تولید این کارگاههای کوچک بلوک زنی موجود هم در دست نیست. چون بدون دریافت پروانه از ما فعالیت می کنند. به صورت صنفی از اتحادیه مجوز می گیرند.
حالا بماند که رئیس اتحادیه مصالح ساختمانی هم ما را به اتحادیه های دیگری ارجاع داد.
امامی از فعالان خرید و فروش پوکه معدنی می گوید : معادن پوکه تبریز و بستان آباد در دست چند نفر محدود است که پروانه های بهره برداری را اخذ کرده اند. به همین دلیل قیمت را خودشان تعیین می کنند و هر تصمیمی یگیرند، اجرا می کنند.
در حاشیه جلسه کارگروه رفع موانع تولید سراغ رئیس سازمان صمت استان می روم . می گویم : این همه ذخیره معدنی چطور روی زمین مانده و به امان معدنکار غیرمتخصص رها شده ؟

آیا تا امروز برنامه ای برای ایجاد ارزش افزوده نبوده؟

امین زاده می گوید: واحد فرآوری سرمایه می خواهد برنامه می خواهد . اینطور نیست که امروز اراده کنیم و به زودی آماده شود.حداقل 3-4 سال زمان لازم دارد!
دیگر نمی گویم کلی از این 3 سال ها در طول این همه سال بوده و فقط توضیح می دهم که حالا که قیمت خیلی بالا رفته، دیگر کسی رغبت به احداث کارخانه ندارد. همین کارگاههای کوچک هم تعطیل می شوند. نباید فکری تدبیری برای حمایت از تولید و کاهش فروش خام این ماده معدنی کرد؟
جواب می دهد : کسانی که ماده خام ارسال می کنند فرآیند غیرقانونی طی نمی کنند که جلوی آنها را بگیریم . اما سعی خواهیم کرد در آینده نزدیک به یک تعادل در عرضه، فروش و صادرات پوکه معدنی برسیم.

خاک، خشت و فردا ...

کنار یکی از معادن بزرگ پوکه ایستاده ام . صدای زنجیرها و چرخهای ماشین آلات معدنی، پیوسته به گوش می رسد .هر تن از این ماده معدنی می تواند در کارخانه ای با دهها نیروی کار، جهشی در تولید رقم بزند.
اما حالا این تریلرهای حمل صادراتی است که برای بارگیری کنار هم ردیف ایستاده اند و دو کامیون حمل داخلی هم در صف بارگیری، البته پشت سر تریلرها!
نقوی کارشناس زمین شناسی در یکی از تحقیقات خود اشاره کرده که به دلیل برداشتهای بی رویه، حالا ذخایر پوکه نه به سهولت قبل و در سطح زمین بلکه از مناطقی استخراج می شود که نیازمند حفاری ده متری برای باطله برداری است. یعنی کف گیر خیلی از معادن به ته دیگ نزدیک و نزدیک تر می شود.
این موضوع صحبتهای سرمایه گذار چینی یکی از معادن استان را در خاطرم می آورد که می گفت: برخی ذخایر معدنی در چین استخراج نمی شود. باید سرمایه ای برای نسل های آینده هم داشته باشیم.
می دانم که ذخایر پوکه معدنی به دلیل غیر فعال شدن آتشفشانهای ما هرگز تشکیل نخواهد شد و به این فکر می کنم ; خاکهایی که می باید خشتی شود و خانه های ما را آباد کند چرا باید برود و دیوار دیگران را بلند کند ؟! ...