هشت کشور برتر در تولید عناصر نادر خاکی در سال 2017

به گزارش می متالز، 17 عنصر از جدول شیمیایی به عناصر نادر خاکی (Rare-earth Elements) معروف هستند. این عناصر عبارت‌اند از 15 عنصر در گروه لانتانیدها به‌علاوه دو عنصر اسکاندیوم و ایتریوم. معمولا این مجموعه عناصر در یک گروه‌ از سنگ‌های معدنی پیدا می‌شود. نکته جالب توجه آنکه عناصر نادر خاکی، برخلاف نام‌گذاری انجام شده برای آن‌ها در زمین بسیار فراوان هستند و فقط به دلیل آنکه در سراسر کره زمین پراکنده شده‌اند، یافتن و بهره‌برداری از آن‌ها بسیار زمانبر و پرهزینه است. این عناصر عبارت‌اند از: اسکاندیوم (Scandium)، ایتریوم (Yttrium)، لانتانم (Lanthanum)، سریوم (Cerium)، پراسئودیمیوم (Praseodymium)، نئودیمیوم (Neodymium)، پرومثیوم (Promethium)، ساماریوم (Samarium)، یوروپیوم (Europium)، گادولینیوم (Gadolinium)، تربیوم (Terbium)، دیسپروسیوم (Dysprosium)، هولمیوم (Holmium)، اربیوم (Erbium)، ثولیوم (Thulium)، ایتربیوم (Ytterbium) و لوتتیوم (Lutetium).

چین که در بسیاری از صنایع مقام اول تولیدات را در جهان دارد؛ بزرگترین تولیدکننده عناصر نادر خاکی نیز هست. سال 2016 و در ادامه 2017 برای عناصر نادر خاکی سال‌های خوبی نبوده است چرا که به دلیل عرضه بیش از حد، قیمت‌ها به شدت تحت تاثیر قرار گرفتند و تولیدکنندگان این عناصر مخصوصا در خارج از چین با چالش‌هایی مواجه شدند. در سال 2016 عناصر نادر خاکی در آمریکا استخراج نشدند. شرکت Molycorp، تنها تولید کننده عناصر نادر خاکی در آمریکای شمالی، در سال 2015 در لیست شرکت‌های در معرض ورشکستگی قرار گرفت و معدن آن در ماه ژوئن سال 2016 به حراج گذاشته شد.

در حالی که آمریکا سهم خود را از تولید عناصر نادر خاکی در سال 2016 از دست داد، اما دیگر کشورها سرنوشت مشابهی را تجربه نکردند. براساس جدیدترین داده های تحقیقات سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا (USGS) در سال 2018، هفت کشور دیگر در کنار چین از سال گذشته عناصر کمیاب را (در سال 2017) تولید کرده‌اند چرا که بسیاری معتقدند تقاضا برای این فلزات افزایش یافته است. در واقع انتظار می‌رود که بازار عناصر نادر خاکی تا سال 2020 به 9 میلیارد دلار برسد. در اینجا سایت «فلزات آنلاین» بر طبق اطلاعات سازمان زمین شناسی امریکا، نگاهی به هشت کشور برتر تولید کننده این عناصر در سال 2017‌ انداخته است.

چین

در سال 2017 تولیدات معدنی چین برای عناصر نادر خاکی 105 هزار تن بود، که نسبت به سال 2016 تغییری نکرده است. چین چندین سال است که تولید این عناصر را تحت سلطه خود دارد. این کشور در 9 ماهه اول سال 2016، در میان کشورهای آسیایی 32 هزار 500 تن از عناصر نادر را صادر کرده است که 50 درصد بیشتر از  9 ماهه ابتدایی سال 2015 بوده است.

این کشور مدت‌هاست که با استخراج غیر قانونی معادن عناصر نادر مواجه است اگرچه در حوزه عناصر خاکی نقش کلیدی دارد. Industrial Minerals در ژانویه 2017 گزارش داده بود که چین تا ماه آوریل آن سال قانون منع استخراج غیر قانونی مواد معدنی را اجرایی خواهد ساخت. بر این اساس قرار است تا بازرسی‌ها در تعدادی از استان‌های چین انجام شود و اگر این بازرسی‌ها نشان دهند که میزان فروش و خروجی شرکت‌ها با یکدیگر مطابقت ندارند، تولید قطع شده و در سهمیه خاک آن شرکت تجدید نظر به عمل می‌آید. در حال حاضر قیمت برخی از عناصر نادر به علت همین محدودیت‌ها در چین افزایش یافته است و انتظار می‌رود که تا سال 2020 چین تولید عناصر نادر خود را به‌صورت سالیانه محدودتر کند. بدون شک این محدودیت در صنعت و بازار تاثیر قابل توجهی خواهد داشت چرا که این کشور بزرگترین تولید کننده عناصر نادر در دنیا است.

استرالیا

در سال 2017 تولیدات معدنی عناصر نادر برای استرالیا 20 هزار تن بوده است که خبر از افزایش 5 هزار تنی در تولیدات نسبت به سال 2016 می‌دهد. به‌طور کلی باید گفت که تولید عناصر نادر خاکی در استرالیا به صورت پیوسته طی چند سال گذشته افزایش یافته است. این در حالی است که در سال 2016، حجم تولیدات 15 هزار تن و در سال 2015 چیزی در حدود 12 هزار تن بوده است. کشور استرالیا دارای پنجمین ذخایر شناخته شده عناصر نادر در جهان است اما تنها از سال 2007 این عناصر مورد بهره‌برداری از زمین قرار گرفته‌اند. این کشور آمادگی دارد تا میزان تولید خود را حتی بیش‌تر از 20 هزار تن در سال 2017 افزایش دهد.

روسیه

تولیدات کشور روسیه در زمینه عناصر نادر در سال 2016 چیزی حدود 2 هزار و 800 تن بوده است. این رقم با 200 تن افزایش در سال 2017 به 3 هزار تن در سال رسید. افزایش تولیدات در چند سال اخیر در روسیه ناشی از سرمایه‌گذاری 1 میلیارد دلاری این کشور در حوزه عناصر نادر بوده است. علیرغم رشد در میزان تولیدات، به نظر می‌رسد که دولت روسیه از میزان تولید عناصر کمیاب، نسبت به سرمایه‌گذرای انجام شده ناراضی است. بنابراین انتظار می‌رود که حجم تولیدات این کشور در آینده بیشتر شود. روسیه در حال حاضر تقریبا 1 درصد از تولید جهانی عناصر نادر را به خود اختصاص داده است.

هند

سهم هند از استخراج عناصر نادر در سال 2016 و نیز 2017 یک هزار و 500 تن بوده است. حجم تولیدات هند در دو سال اخیر تغییری نکرده است. در پاییز سال 2014، دو شرکت Indian Rare Earths و Toyota Tsusho Exploration در یک معاهده در مورد اکتشاف و تولید این عناصر در هند به توافق رسیدند. با این حال برخی تحلیل‌گران گفته‌اند که این کشور میزان دقیق پتانسیل صنعت عناصر نادر خاکی را در خود به درستی مورد مطالعه قرار نداده است.

برزیل

این کشور تولیدات عناصر نادر خود را در سال 2017  نسبت به سال 2016 به میزان 200 تن کاهش داده است. سهم تولیدات برزیل در سال 2017 چیزی حدود 2 هزار تن بوده است. این کشور سهمی بسیار کمتر از انتظار را در حوزه عناصر نادر داشته است و این برخلاف اکتشافات وسیعی است که در سال 2012 در برزیل انجام شده است و چنان‌که گفته شده کاهش در تولیدات هم مشاهده می‌شود. با این همه میزان تولید عناصر نادر برای برزیل در سال 2015 چیزی حدود 800 هزار تن بوده است یعنی این کشور افزایش بیش از دو برابری را در دو سال اخیر شاهد بوده است.

تایلند

تولیدات معدنی عناصر نادر خاکی برای تایلند در سال 2017، یک هزار و 600 تن بوده است. این کشور نیز تغییری در حجم تولیدات خود نسبت به سال 2016 صورت نداده است. اما نسبت به سال 2015 که حجم تولید 800 تن بوده است، رشد بزرگی (دو برابری) داشته است. تایلند همچنان یک تولیدکننده مهم به‌شمار می‌رود این در حالی است که ذخایر عناصر نادر این کشور در حال حاضر کمتر شناخته شده است.

ویتنام

استخراج و تولید عناصر نادر خاکی در ویتنام به نصف کاهش پیدا کرده است. در سال 2016 میزان تولیدات کشور ویتنام در این حوزه 220 تن بوده است اما در سال 2017 به 100 تن کاهش پیدا کرده است. در ضمن حجم تولیدات تایلند در سال 2015 چیزی بیش از 300 تن بوده است. شایان ذکر است که اطلاعات پایه در زمینۀ استخراج عناصر نادر خاکی در ویتنام اندک است.

مالزی

در حالی که مالزی یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های عناصر نادر در جهان است عتولید این کشور در سال 2015 از 500 تن به 220 تن در سال 2016 کاهش یافته است و در ادامه نیز در سال 2017  به 100 تن تنزل پیدا کرده است. با این حال کارخانه مواد پیشرفته (Lynas LAMP) یکی از کارخانه‌های بزرگ فعال در این زمینه در مالزی است. تأسیسات LAMP وظیفه پالایش را برای معادن Lynas استرالیا به عهده دارد. اگرچه مسائل سیاسی باعث تاخیر در افتتاح این کارخانه در سال 2013 شد، اما تأسیس LAMP به مالزی کمک کرده است تا نقش مهمی در فضای عناصر نادر خاکی به عهده داشته باشد.

نمودار 1 میزان تولیدات این هشت کشور را با یکدیگر مقایسه می‌کند.