عامل پنهان رونق مس

به گزارش متالز، برای چنین رالی قیمتی عواملی چون رشد ساخت و ساز در چین و اختلال عرضه از سوی پرو و شیلی ذکر می‌شوند، اما عاملی که کمتر از آن سخنی به میان می‌آید، کاهش شدید قراضه مس در بازار است که تقاضا را برای مس تولیدی معادن بالا برده است تا به این نحو جای خالی ضایعات این فلز که ۳۵ درصد بازار را تشکیل می‌دهد، پر شود. واردات قراضه مس چین در سال ۲۰۱۸ به دلیل اعمال سیاست جدید برای کاهش واردات ضایعات، ۳۲ درصد کاسته شد و در سال گذشته نیز این رقم به ۳۸ درصد رسید. این موضوع در سال جاری هم ادامه یافته و گفته می‌شود فقط در نیمه اول سال، بین ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش در واردات قراضه پرجمعیت‌ترین کشور جهان اتفاق افتاده است.

بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قراضه مانند آمریکا و اتحادیه اروپا برای دور زدن این محدودیت، ضایعات را به مالزی و دیگر کشورهای آسیایی می‌فرستند تا پس از پالایش و ارتقای کیفیت، به چین صادر شود. با این وجود، تجارت قراضه جهانی به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته چراکه چین درهای خود را به روی واردات این بخش از بازار بسته است. صادرات آمریکا به کمترین سطح از سال ۲۰۰۶ رسیده و قیمت‌های پایین در ماه‌های گذشته به افت تولید قراضه مس کمک کرده است. از سوی دیگر، شیوع کرونا نیز عاملی دیگر برای پایین آوردن تولید قراضه محسوب می‌شود زیرا فعالیت اقتصاد کاسته شد و قرنطینه شبکه بازیافت را با مشکلات عدیده روبه‌رو کرد. تحلیلگران تخمین می‌زنند در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰، دست کم ۵۰۰ هزار تن کمبود در عرضه محتوی مس وجود داشته است. قیمت مس در مارس به پایین ترین سطح ۴ سال اخیر (۴ هزار و ۳۷۱ دلار در هر تن) نزول کرد، چراکه بخش عظیم تولید در چین وارد قرنطینه شد. اگرچه تاثیر مخرب کووید-۱۹ به سراسر جهان سرایت کرد، بهای فلز سرخ کاملا به سطوح قبلی بازگشته است. قیمت این فلز در هفته گذشته به دلیل تنش‌ها بین دو اقتصاد بزرگ جهان یعنی آمریکا و چین کاهش یافت اما همچنان در سطحی بالاتر از ابتدای سال قرار دارد. جمعه قیمت مس با ۶۴/ ۱ درصد کاهش، ۶ هزار و ۴۰۲ دلار در هر تن معامله شد.  بازگشت چشمگیر قیمت مس به دلیل عواملی چون افزایش شدید خرید چین، موجودی پایین انبارها و فشار بر عرضه در کشورهای کلیدی مانند شیلی و پرو اتفاق افتاده که هنوز هم در حال مبارزه با کرونا هستند. با این حال، عاملی که به‌صورت پنهانی بر رونق این بازار تاثیر عمیقی داشته، اختلال بزرگی است که در بخش قراضه مس به وجود آمده است.  اندی هوم، ستون‌نویس خبرگزاری رویترز در گزارشی به این موضوع پرداخته و از قول تحلیلگران راسکیل می‌گوید یک «توفان» در مس قابل بازیافت به کمبودی برابر با نیم میلیون تن در عرضه محتوی این فلز از ابتدای سال منجر شده است. گروه بین‌المللی مطالعات مس (ICSG) می‌گوید حتی این رقم ممکن است تمام کاهش عرضه این بخش از بازار را نشان ندهد. در واقع، این مشکل قراضه است که تحولات آن بسیار مبهم است و بنابراین، تخمین عددی آن دشوار است. اما همین موضوع موتور محرکه پنهان مس است و در سال جاری سقوط قراضه عاملی عمده در بازیابی قیمتی بازار بوده است.  

زنجیره قراضه مس

بر اساس گفته راسکیل، قراضه مس سهمی حدود ۳۵ درصدی از کل بازار جهانی این فلز را در اختیار دارد. زنجیره جهانی قراضه حتی پیش از شیوع کووید-۱۹ هم دچار مشکلات بنیادی بود، چراکه مس تحت تاثیر سیاست جدید چین برای مقابله با ضایعات خارجی قرار گرفت که به محدودیت‌ها برای واردات از سوی بزرگ‌ترین خریدار قراضه جهان منجر شد. واردات چین در سال ۲۰۱۸ که این سیاست اجرا شد ۳۲ درصد کاهش یافت. سال گذشته نیز بازار مس شاهد کاهش ۳۸ درصدی واردات قراضه مس چین بود. این موضوع باعث شد صادرات از سوی بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های قراضه جهان مانند آمریکا و اتحادیه اروپا به شدت کاهش یابد. با وجود اینکه تولیدکنندگان ابتدا قراضه را به مالزی یا دیگر کشورهای آسیایی می‌فرستند و سپس بعد از پالایش و بهبود کیفیت آن، به چین صادر می‌شود، اما جریان تجارت جهانی قراضه طی دو سال گذشته به در بسته چین خورده است. صادرات آمریکا سال گذشته به کف خود از سال ۲۰۰۶ سقوط کرد. گفته می‌شود قراضه در این کشورها ممکن است برای بلندمدت انبار شده باشد یا در محل‌های دفن زباله به زمین برگشته باشد. در هر صورت، قراضه در مقادیر پیشین و به شکل گذشته وارد چرخه پالایش و عرضه نشده است.  از سوی دیگر، کرونا هم ضربه‌ای بر پیکر نحیف این بخش وارد آورده چراکه کووید-۱۹ مشکلاتی از قبیل قیمت پایین در ماه‌های گذشته، تضعیف تولید، اختلال در شبکه بازیافت و ارسال محموله‌ها به وجود آورده است. همین موضوعات عرضه قراضه مس را بین ۲۵ تا ۳۰ درصد معادل حدود ۵۰۰ هزار تن در حدفاصل ابتدای سال تاکنون کاهش داده است.  گروه بین‌المللی مطالعات مس گفته مقدار زیادی از قراضه در سه ماه اول سال از دست رفته و در سه ماه دوم نیز به همان میزان به دلیل قرنطینه و به تبع آن کاهش جمع‌آوری و از سوی دیگر تعطیلی کارخانه‌های پالایش در کشورهایی مانند هند از بین رفته است.  اندی هوم می‌گوید مشکل کمی‌سازی کمبود قراضه در این است که آن با ذوب شدن وارد زنجیره ارزش افزوده می‌شود که شامل گریدهای مختلف و محصولات متنوع است. ICSG تخمین می‌زند در سال گذشته ۳/ ۳ میلیون تن قراضه ذوب شده و به فلز نو تبدیل شده که بخش اعظم آن در چین انجام شده است. چین به‌طور تاریخی قراضه قدیمی را از سراسر جهان جمع آوری می‌کرد چراکه نسبت به نوع نوی آن نسبتا ارزان‌تر است. با این حال، حجم بسیار بزرگ‌تری (۲/ ۵ میلیون تن قراضه) به محصولات میانی تبدیل شده است. این دقیقا جایی است که ابهام در آمار پیش می‌آید زیرا هر تولیدکننده‌ای ترکیب خاص خودش را اعمال می‌کند و ردیابی آن دشوار است.

روند کند بازیابی

به گفته‌ اندی هوم سقوط تولید و عرضه قراضه مس می‌تواند برای مدت بیشتری پابرجا بماند. مواردی که باید اتفاق بیفتد تا جریان تجارت قراضه به حالت عادی بازگردد، نخست افزایش قیمت مس است که به افزایش عرضه قراضه منجر می‌شود و در وهله دوم، چین باید اجازه ورود گریدهای باکیفیت تر قراضه را بدهد که نیازمند تغییر استراتژی است. با این حال، اداره گمرک چین هدف جولای را برای راه‌اندازی سیستم جدید از دست داد که واردات قراضه را کماکان با محدودیت و به شرط داشتن سهمیه تا پایان سال ممکن می‌کند. با این وجود، اینکه قیمت بالای مس، جریان تجارت قراضه را احیا می‌کند، بر پایه این فرض بنا شده که معامله‌گران قراضه، مقادیر زیادی را در انبارهای خود جمع‌آوری کرده‌اند. اما بحران قراضه به اندازه قیمت، به استحصال آن نیز مربوط است. در واقع، طبق گزارش‌ها ورود قراضه به یاردهای آمریکای شمالی در دوره قرنطینه شدید، ۷۰ درصد سقوط کرده است. همین موضوع در دیگر نقاط نیز صادق است. در هنگ کنگ و تایوان که کارخانه‌های پالایش قراضه را بازگشایی کرده‌اند، حجم ۳۰ تا ۴۰ درصد نسبت به شرایط عادی کاسته شده است.  شاید عامل کمبود قراضه به اندازه اختلال عرضه از سوی تولیدکنندگان آمریکای جنوبی برجسته نباشد، اما تا اطلاع ثانوی بخشی از تحولات بازار خواهد بود.