در انتظار ظرفیت 800 هزار تنی مفتول مسی در کشور

به گزارش می متالز، با وجود مازاد ظرفیت تولید مفتول در ایران، 4 پروژه دیگر نیز با مجموع ظرفیت 101 هزار و 500 تن در دست اجرا هستند. از این 4 پروژه، 2 پروژه آلومینیوم رادپرشیا و گیل‌راد شمال با مجموع ظرفیت 81 هزار و 500 تن، پیش از سال 2009 جواز تأسیس خود را دریافت کردند. طرح توسعه شرکت تولیدی دنیای مس کاشان با ظرفیت 10 هزار تنی نیز طی سال 2010 به سبد پروژه‌های مفتول افزوده شد و نهایتا در سال 2011، جواز تأسیسی برای ظرفیت 10 هزار تنی تولید مفتول به تعاونی صنایع مس عالم نگار گیتی زاینده‌رود اعطا شد. نمودار 1، میزان پیشرفت پروژه‌های مفتول مسی ایران را بر اساس آخرین آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد.

شرکت آلومینیوم راد پرشیا، جواز تأسیس واحد تولید مفتول مسی خود با ظرفیت 8 هزار تن را در خرداد 1384 (ژوئن 2005) دریافت کرده است. این پروژه در شهرک صنعتی اشتهارد استان البرز واقع شده و تا پایان مهر 1396، به میزان 92 درصد پیشرفت کرده است. شرکت دنیای مس کاشان نیز جواز تأسیس واحد 10 هزار تنی مفتول خود را در  مرداد 1389 (آگوست 2010) دریافت کرده است. گفتنی است که این شرکت در حال حاضر، ظرفیت 150 هزار تنی مفتول مسی دارد. این 2 پروژه، در دسته پروژه‌هایی قرار می‌گیرند که حتما به بهره‌برداری خواهند رسید.

جواز تأسیس واحد تولید مفتول شرکت گیل راد شمال با ظرفیت 150 هزار تن در تاریخ مهر 1388 (اکتبر 2009) صادر شده است. ظرفیت 76 هزار و 500 تن مفتول مسی از این پروژه، با سرمایه گذاری 404 میلیارد ریال (معادل حدود 10 میلیون دلار) و در مساحت 50 هزار متر مربع و زیربنای 6 هزار و 700 متر مربع از ماه آبان سال 1395 به بهره‌برداری رسید. هدف اصلی این مجموعه براساس برنامه اعلام شده از سوی این شرکت، صادرات محصولات کارخانه تولید مفتول به کشورهای حاشیه دریای خزر، هند، ترکیه، امارات متحده عربی و افغانستان است.

شرکت صنایع مس عالم نگار گیتی زاینده رود، جواز تأسیس واحد تولید مفتول مسی خود را با ظرفیت 10 هزار تنی، در تیر 1390 (جولای 2011) دریافت کرده است. این پروژه در شهرک صنعتی نجف‌آباد 2 استان اصفهان واقع شده و تا پایان مهر 1396، میزان پیشرفت قابل توجهی نداشته است. با توجه به پیشرفت اندک این پروژه طی 6 سال گذشته، در این بررسی، پروژه 10 هزار تنی صنایع مس عالم نگار در آن دسته از پروژه‌های صنعت قرار می‌گیرد که بهره‌برداری از آن، بیش از روند همیشگی پروژه‌های صنعت به زمان نیاز خواهد داشت.

همانطور که بیان شد، پروژه‌های مفتول مس در ایران، محدود به 4 پروژه فوق هستند. مازاد ظرفیت حدودا 600 هزار تنی،‌ دلیل اصلی تعداد کم پروژه‌های تولید مفتول در کشور است که در ابتدای دهه 1390 (دهه 2010 میلادی) به بهره‌برداری رسیدند. مهمترین علت رشد شدید سرمایه‌گذاری در بخش مفتول مسی ایران را می‌توان با فروش حواله‌ای کاتد مس (ارزان‌تر از بازار جهانی) در دهه 1380 (دهه 2000 میلادی) مرتبط دانست.

اگرچه این نوع فروش در سال‌های بعد، متحول شد و با مکانیزم مشخصی در بازار بورس کالا قیمت‌گذاری می‌شد؛ اما ارزش معامله کاتد در بورس کالا، همچنان ارزان‌تر از قیمت آن در بازار آزاد بود. شایان ذکر است که دولت، ابزار ارزان‌فروشی مواد اولیه نظیر کاتد مس در بازار داخل را در راستای حمایت از صنایع پایین‌دست و تشویق بخش خصوصی به تکمیل زنجیره تأمین و ارزش صنایع مورد نظر به کار بسته است؛ البته این حمایت‌ها، لزوما منجر به توسعه تولید صنایع پایین‌دست مس نشد و بعضا صادرات غیرقانونی و غیرمتعارف این کالای اساسی را به بار آورد.