بزرگترین ذخیره گازی جهان، میدان رقابت ایران و قطر

با اینکه وضعیت رشد و توسعه پارس جنوبی رکوردی برای دولت یازدهم به‌شمار می‌رود اما نیاز به اقدامات جدی برای صادرات وجود دارد.
قطر سال‌هاست از میدان مشترک پارس جنوبی که بزرگترین میدان گازی جهان است، بهره‌برداری می‌کند و ایران به تازگی قرار است سطح تولید را به قطر برساند. این موضوع باعث می‌شود در برخی حوزه‌ها ایران با توان بیشتری نسبت به این کشور رقیب به میدان بیاید.

چالش‌های صادرات گاز

غلامعلی میگلی‌نژاد، کارشناس صنعت نفت و گاز درباره وضعیت صنعت گاز در منطقه گفت: روسیه حدود ۱۵ سال پیش خط لوله انتقال گاز را به اروپا احداث کرد و برنامه‌ای که برای این کار در نظر گرفته این است که خود را به هاب گاز در منطقه تبدیل کند.
این کارشناس حوزه گاز با اشاره به اینکه روسیه می‌خواهد گاز منطقه را تجمیع کند، گفت: برنامه‌ای که این کشور در نظر گرفته این است که گاز منطقه را تجمیع و به اروپا صادر کند.
بر این اساس صادرات گاز از طرف کشورهای منطقه به اروپا توجیه اقتصادی نخواهد داشت و کشورهای این منطقه مجبور هستند گاز را به روسیه فرستاده و از طریق این کشور به اروپا صادر کنند.
وی همچنین درباره تولید و صادرات ال‌ان‌جی به اروپا توضیح داد: اکنون سال‌هاست که قطر ال‌ان‌جی تولید می‌کند و ایران هنوز در این زمینه نتوانسته به صادرات مناسبی دست یابد. تولید ال‌ان‌جی در قطر بیش از ظرفیت کنونی ایران است و این کشور توانسته بازار صادراتی مناسبی برای خود ایجاد کند.
درصورتی که ایران قصد رقابت با قطر در تولید و صادرات ال‌ان‌جی داشته باشد باید حجم تولید و سرمایه‌گذاری در کشورمان افزایش یابد.
میگلی‌نژاد با اشاره به اینکه جزیره خارگ ظرفیت بسیار زیادی در تولید گاز ال‌ان‌جی دارد، گفت: با حجم تولید و سرمایه‌گذاری کنونی ایران برای کسب بازار مناسب و صادرات پایدار به اتحادیه اروپا نمی‌تواند اقدام جدی کند.

از طرفی باید در نظر داشت که قطر هم تمایل چندانی به همکاری با ایران در این زمینه ندارد. بر این اساس اگر در کشور سرمایه‌گذاری مناسبی نشود باید این کار از طریق روسیه انجام شود.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه اکنون تمام فازهای پارس‌جنوبی افتتاح شده یا مراحل پایانی افتتاح را به سر می‌برد، گفت: باید برای بازاریابی گاز تولید شده در این فازها اقدامات جدی‌تری انجام شود. هرچند صادرات گاز از طریق روسیه ایران را به این کشور وابسته می‌کند اما باید در نظر داشت که ادامه روابط تجاری با روسیه نسبت به قطر حاشیه امن بیشتری برای ایران دارد و بهتر است که گاز ایران ازطریق این کشور به اروپا صادر شود.

تکیه پارس جنوبی به توان داخلی

حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی درباره وضعیت فازهای گازی پارس جنوبی گفت: خوشبختانه ایران و دولت یازدهم در پارس جنوبی عملکرد موفقی داشتند و اکنون عمده پروژه‌ها به تولید رسیده است. وی درباره نیاز پارس جنوبی به شرکت‌های خارجی مدعی شد: چه خارجی‌ها به پروژه‌های پارس جنوبی بیایند و چه نیایند این منطقه فعالیت خود را ادامه خواهد داد. اکنون فقط در فاز ۱۱ نیاز به شرکت‌های خارجی وجود دارد. این فاز قرار است ال‌ان‌جی تولید کند که دانش فنی و تجهیزات مورد نیاز آن در کشور وجود ندارد. به جز فاز ۱۱ ایران باقی فازهای این منطقه را می‌تواند با تکیه بر دانش و توان داخلی پیش ببرد. رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی با اشاره به اینکه سال ۹۶ تمام فازهای پارس جنوبی به بهره‌برداری خواهد رسید، گفت: آنچه در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، شیوه صادرات و فروش گاز به اتحادیه اروپاست. حسینی با تاکید بر اینکه باید بازار و صادرات پایدار برای این کار در نظر گرفته شود، گفت: ایران در برخی از قراردادها دچار مشکل شده و نباید اتفاق‌های این‌چنینی تکرار شود. اکنون سرمایه‌گذاران با احتیاط رفتار می‌کنند و نمی‌توانند به‌راحتی با ایران وارد روابط اقتصادی و تجاری در سطح کلان شوند.
از طرفی موضوع الگوی قراردادهای نفتی همچنان مطرح است. وی افزود: الگوی قراردادهای نفتی باید سریع‌تر اجرا شود تا سرمایه‌گذاران خارجی بدانند بر چه مبنایی می‌توانند در ایران سرمایه‌گذاری کنند و وارد پروژه‌های کلان کشور شوند. علاوه بر احتیاط ذاتی سرمایه‌گذاران اکنون شیوه مدونی برای سرمایه‌گذاری در بخش صنعت نفت و گاز در کشور وجود ندارد.

افزایش تولید گاز به ۶۰۰ میلیون مترمکعب

علاوه بر اینها چندی پیش بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت در افتتاح همزمان ۵ تاسیسات جدید تحت فشار گاز گفت: به زودی برداشت گاز ایران و قطر در این میدان مشترک برابر می‌شود. ظرفیت تولید گاز ایران در پارس جنوبی در طول فعالیت دولت یازدهم با افزایش ۲برابری به ۳۰۰میلیون مترمکعب در روز افزایش یافت. تا پیش از آغاز فعالیت دولت یازدهم در مجموع ۱۰ فاز پارس جنوبی در مدار بهره‌برداری قرار گرفته بود که تا پایان فعالیت دولت ۱۱ فاز جدید راه‌اندازی شده و به تولید گاز می‌رسد.
وزیر نفت با تاکید بر اینکه پیش‌تر برای یک دوره تولید گاز ایران با قطر در پارس‌جنوبی برابر شده بود اما به دلیل تغییر در بهره‌برداری از فازهای جدید دوباره از قطر در پارس‌جنوبی جا ماندیم، گفت: پیش‌بینی می‌شود با بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی به زودی بار دیگر تولید گاز ایران و قطر برابر شود. این عضو کابینه دولت با اشاره به فاصله یک‌هزار کیلومتری میان تولید و مصرف گاز در کشور افزود: با بهره‌برداری از هر خط لوله جدید ۵۶ اینچی انتقال گاز و تاسیسات تحت فشار آن درمجموع حدود ۱۱۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت انتقال گاز کشور افزوده می‌شود بنابراین با افزایش ظرفیت تولید گاز پارس جنوبی به حدود ۶۰۰میلیون مترمکعب در روز باید ۶ خط لوله اصلی برای انتقال گاز از جنوب به شمال کشور احداث شود.