نقاط کور «تسعیر ارز» و «تجدید ارزیابی»/ انگیزه خریداران آتی سهام بانکی چیست؟

به گزارش می متالز، گرچه همچنان مرجع سود شناسایی‌شده در صورت‌های مالی بانک پارسیان مشخص نیست اما به احتمال زیاد این سود ناشی از تسعیر ارز با ارز نیما در صورت‌های مالی این بانک بوده است. این موضوع باعث شده که فاصله این بانک از حد زیان افزایش یابد. نکته مهم‌تر واکنش احتمالی بازار به دیگر نمادهای بانکی در معاملات فردا خواهد بود. در این میان توجه مخاطبان را به دو نکته منفی جلب می‌کنیم.

ارزش‌گذاری بر اساس سودهای بی‌کیفیت

پیش از این به علل لحاظ احتیاط در مواجه با سودهای بی‌کیفیتی مانند تسعیر ارز دارایی‌ها برای بانک‌ها و همچنین مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای بانک‌ها و دیگر شرکت‌ها اشاره شده بود. بعضا شنیده می‌شود که این موارد مبنایی اصیل برای ارزش‌گذاری است و بر این اساس رشد قیمت سهام به دنبال اثر مثبت سودهای مزبور منطقی است

اگر سهام بانک‌ها در شرایط کنونی به واسطه رشد سود ناشی از تسعیر ارز یا مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها رشد کنند در سال آینده که بانک‌ها بار دیگر به مسیر زیان خود بازمی‌گردند و حتی احتمالا در این مسیر نیز شتاب می‌گیرند، سوالی ذهن معامله‌گر را درگیر می‌کند که آیا انگیزه برای خریداری سهام بانکی وجود خواهد داشت؟

در سال جاری اگر بانک مرکزی با شناسایی سود ناشی از تسعیر ارز بدون هیچ‌شرطی موافقت کند سودهای قابل توجهی در صورت‌های مالی برخی از بانک‌ها پدیدار خواهد شد. این سودها می‌تواند افزایش سرمایه سنگین را برای بانک‌ها به دنبال داشته باشد. با این حال سوال این‌جاست که یک سال بعد اگر به ثبات شرایط اقتصادی کشور امیدوار باشیم (در غیر این صورت سناریوها بسیار بدبینانه خواهد بود که بانک‌ها در ردیف اول بحران قرار خواهد داد) فرصتی برای شناسایی سود این‌چنینی برای بانک‌ها وجود ندارد. در شرایطی که وضعیت عملیاتی بانک‌ها همچنان با مشکل شدید مواجه است نمی‌توان انتظار شناسایی سود در بانک‌ها را داشت. به این ترتیب در سال آینده و با عبور هیجانات ناشی از تسعیر ارز خریداران بعدی سهام بانکی باید با چه انگیزه‌ای به خرید سهام این گروه ترغیب شوند. بر این اساس یک جمله ساده بیان می‌شود آیا خرید سهامی که بر اساس حقایق امروز، احتمالا در آینده خریداری ندارد منطقی است یا خیر. شاید بتوان گفت به همین دلیل است که تحلیل‌گران سودآوری آتی و جریان نقدی پیش رو مبنای اصلی ارزش‌گذاری قرار می‌دهند. در این میان باید توجه داشت که مالکیت یک سهم، اثر سو در ارزش‌گذاری دارد و عمدتا مالک ارزشی بیش از واقعیت را برای دارایی خود متصور است.

بانک مرکزی مقصر زیان‌های آتی سهام‌داران بانکی؟

مدت زمان زیادی از زیان‌های سنگین سهام‌داران بانکی نگذشته است. با این حال تبدیل سودهای کلان بانک‌ها به زیان و به دنبال آن توقف و ریزش قیمتی درس عبرتی برای فعالان بورس تهران نشده است. علت اصلی تبدیل سودهای قابل توجه به زیان، الزام بانک مرکزی به شفاف‌سازی بانک‌ها بود. در شرایط کنونی نیز باید صورت‌های مالی بانک‌ها بر اساس استانداردهای بین‌المللی منتشر شود تا بتوان در خصوص سودآوری این شرکت‌ها اظهارنظر دقیقی داشت. بر این اساس هر گونه تحلیل از پیشبینی سود از بسیاری از بانک‌ها به دنبال عدم شفافیت لازم به احتمال فراوان به مسیر گمراه‌کننده منتج می‌شود.

بر این اساس بانک‌ مرکزی اگر اصلاحاتی را به دنبال سود حاصل از تسعیر ارز یا تجدید ارزیابی دارایی‌ها در صورت‌های مالی بانک‌ها لازم می‌داند باید در شرایط کنونی به صورت دقیق لحاظ کند. زیرا مجوز بانک مرکزی بدون هیچ پیش‌شرطی برای شناسایی سودهای این‌چنینی بار دیگر واکنش فعالان بازار سهام را به دنبال دارد و اگر در میان‌مدت بانک مرکزی از نظرات خود بازگردد و از چهره واقعی بانک‌ها رونمایی شود تنها زیان سنگین متوجه خریداران کنونی سهام این بانک‌ها خواهد شد.

برای مثال در خصوص تجدید ارزیابی دارایی‌ها نمی‌توان تنها به تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت اکتفا کرد و باید توجه داشت که بخش قابل توجهی از دارایی بانک‌ها به تسهیلات اعطایی اختصاص دارد که نیازمند بررسی و بازچینش دوباره است. عدم شفافیت لازم در این بخش و مشخص نبودن امکان وصول یا سوخت شدن این تسهیلات ریسک بزرگی را برای بانک‌ها به همراه دارد. این موضوع چه در بحث افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها و همچنین سود حاصل از تسعیر ارز دارایی‌ها (دارایی‌ها ارزی نیز عمدتا وام‌های ارزی بوده به بنگاه‌های اقتصادی اعطا شده است) اهمیت زیادی دارد.

بر این اساس خریداران سهام بانکی بار دیگر به اتفاقات احتمالی که در آینده رخ خواهد داد و همچنین آن‌چه که باید خریداری بعدی را به خرید سهام جذب کند توجه ویژه داشته باشند. نکته قابل توجه در صورت‌های مالی بانک پارسیان نیز در کنار سود حاصل از تسعیر ارز (بر اساس شواهد موجود) زیان سنگین بانک از درآمدهای مشاع است. این بخش از درآمد عملیاتی اصلی بانک‌ها، 2500 میلیارد تومان زیان را برای این بانک به همراه داشته است. حال این‌که دیگر بانک‌ها نیز وضعیتی به مراتب دشوارتر را تجربه می‌کنند. نگاهی به وضعیت سود عملیاتی بانک‌ها در کنار سودهای بی‌کیفیت واجب به نظر می‌رسد. نباید مالکیت سهام تحلیل از ارزش‌گذاری سهام را تحت تاثیر قرار دهد.