شتاب گیری بازار خودروهای برقی و مصرف مس

به گزارش می متالز به نقل از عصر مس آنلاین، بدون در نظر گرفتن گرایش جهانی به بازار خودروهای برقی طی سال‌های گذشته، سیاست دولت‌های مختلف بر توقف تولید خودروهای احتراق داخلی طی نیمه نخست قرن 21 است. مهم‌ترین بخش اجرای این سیاست‌ها در چین است؛ کشوری که علاوه بر مجموعه یارانه‌های خرید خودروهای برقی و شارژ آن‌ها، نظام سهمیه تولید دارد تا حداقل میزان فروش خودروهای برقی را کنترل کند. همچنین خودروهای برقی باتری‌دار که حدوداً 4 برابر خودروهای احتراق داخلی مس مصرف می‌کنند، اکنون سهم 50 درصدی از کل بازار خودروهای برقی را به خود اختصاص می‌دهند؛ درحالی‌که این رقم برای سال گذشته 30درصد گزارش شده بود.

علاوه بر این، سهم زیرساخت نیز حایز اهمیت است؛ چراکه حدود یک چهارم تا یک سوم کل مصرف مس مختص بازار خودروهای برقی، متعلق به زیرساخت مورد نیاز برای شارژ خودروها است. اهمیت زیرساخت در بازار خودروهای برقی، به ساخت جایگاه شارژ محدود نیست و توسعه سرمایه‌گذاری در شبکه برق و اهمیت ویژه انرژی‌های تجدیدپذیر در زیرساخت نیروگاهی، از دیگر جلوه‌های افزایش مصرف مس محسوب می‌شوند.

اجماعی که در باب افزایش تقاضای خودروهای برقی شکل گرفته اما داستانی طولانی است تا تأثیر خود را به صورت محسوسی بر رشد تقاضای مس بگذارد؛ چنان‌که میزان رشد تقاضا در سال 2024، متجاور از یک میلیون تن در سال خواهد بود اما در سال 2035 به حدود سالانه شش میلیون تن خواهد رسید.

بازار خودروهای برقی یکی از عوامل مؤثر در افزایش تقاضای مس کشورهای توسعه یافته است؛ درحالی‌که این عامل در اقتصادهایی نظیر هند و کشورهای آسه‌آن، توسعه شبکه برق در نظر گرفته می‌شود. انتظار می‌رود که مصرف مس در بخش تولید خودروهای غیربرقی چین کاهش پیدا کند. علت این امر، افت مصرف مس در صنایع ساخت‌وساز و تأسیسات این کشور، هم‌راستا با افت خالص صادرات محصولات نیمه ساخته و سیم و کابل است که تنها بخشی از آن با رشد صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات مصرفی بادوام جبران می‌شود. همچنین قابل ذکر است توسعه عمومی شبکه برق که از رشد جمعیت و افزایش درآمدها ناشی می‌شود، نسبت به بازار خودروهای برقی، از سهم بیشتری در رشد مصرف مس در کشورهای در حال توسعه برخوردار است.

به‌طور کلی می‌توان گفت طی سال‌های گذشته، خودروهای برقی در اکثر جوامع با پذیرش رو به رشدی همراه بودند که به نظر می‌رسد در آینده به عنوان بستر حمل‌ونقل فردی غالب تبدیل شوند. با توجه به این پیش‌بینی، وابستگی بیشتر خودروهای برقی به مصرف مس در مقایسه با خودروهای رایج احتراقی داخلی، به معنای افزایش قابل توجه مصرف مس به‌ویژه در چین است. مدت زمان وقوع چنین امری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ هر چند مؤسسه تحقیقاتی CRU انتظار ندارد که تا یک دهه آتی و حتی پس از آن، تغییر چشم‌گیری در خصوص افزایش تقاضای مس از جانب خودروهای برقی به وقوع پیوندد.

ماجرای افزایش تقاضای خودروهای برقی در چین، نقطه عطفی برای پیش‌بینی افزایش قابل توجه تقاضای مس خواهد بود. با این وجود، اثرات گسترش خودروهای برقی تا اواخر دهه 2020 میلادی محسوس نخواهد بود. بر اساس مطالعات انجام شده، انتظار می‌رود مصرف مس بدون احتساب خودروهای برقی در چین، با کاهش همراه باشد؛ دلیل این امر، کاهش اساسی مصرف مس در بخش ساخت‌وساز، زیرساخت انرژی و تأسیسات خواهد بود. بنابراین، کل رشد 8 میلیون تنی تقاضای مس تصفیه شده تا سال 2035، نشأت گرفته از سایر کشورهای جهان خواهد بود . اگرچه در کشورهای توسعه یافته، خودروهای برقی عامل کلیدی رشد تقاضای مس خواهد بود، در مناطق در حال توسعه نظیر هند و آسه‌آن، توسعه شبکه برق، مهم‌ترین عامل شمرده می‌شود.

گفتنی است که ریسک‌های مثبت و منفی متعددی در خصوص پیش‌بینی بازار مس وجود دارد. احتمال وقوع بحران اعتباری در چین، مهم‌ترین ریسک اقتصاد کلان بازار مس محسوب می‌شود؛ درحالی‌که در سطح خرد، عدم قطعیت ذاتی درخصوص پیش‌بینی مؤسسه تحقیقاتی CRU از بازار خودروهای برقی و تهدید جایگزینی مس با مواد دیگر وجود دارد.

قابل ذکر است افزایش قیمت مس از اویل دهه 2000 میلادی، کاهش رشد تقاضای مس را به دنبال داشته است؛ چرا که با افزایش قیمت، فرآیند جایگزینی مس با مواد دیگر (به ویژه آلومینیوم)، در برخی کاربردهای مشخص، تسریع شد. اگرچه روند جایگزینی مدتی است که با سرعت کمتری انجام می‌شود، گفتنی است که پیش‌بینی‌ها مبنی بر کاهش مصرف سیم مسی در شبکه‌های ارتباطی است؛ البته اندازه بازار شبکه‌های ارتباطی کمتر از 200هزار تن در سال است که در مقایسه با سایر بازارهای مصرف مس، رقم قابل توجهی نیست. بارزترین جایگزینی مس مصرف هادی‌های آلومینیومی در خط انتقال برق فشار ضعیف و زیرزمینی توسط شرکت‌های چینی است. جایگزینی آلومینیوم با مس از منظر فنی، چالش‌برانگیز نیست؛ ولی استانداردهای امنیتی، به‌خصوص در مناطق شهری، موجب شده تا به‌رغم هزینه بیشتر، همچنان از مس در خط انتقال برق استفاده شود.

علاوه بر این، جایگزینی مس در کابل‌های برق صنعتی و سیم‌پیچ‌ها با هادی‌های دیگر همچنان موفق نبوده است؛ البته سیم‌های آلومینیومی یا فولادی با پوشش مس در برخی کاربردها جایگزین سیم و کابل مسی شده‌اند. در میان کالاهای مصرفی، صنایع تجهیزات سرمایشی- گرمایشی و تهویه مطبوع چین که سالانه حدود 1.3 میلیون تن مس مصرف می‌کنند و از استفاده از آلومینیوم به دلیل طول عمر کمتر اجتناب می‌کنند، بیشترین تهدید جایگزینی را به همراه دارند. در مقابل، امریکا جایگزینی مس با آلومینیوم را با آغوش باز پذیرفته است. افزایش مصرف آلومینیوم در دسته سیم خودروها سال‌هاست که مورد اقبال امریکایی‌ها بوده است. با این وجود، با توجه به تقاضای بیشتر سیم‌کشی در خودروهای برقی، صنعت خودروسازی محتمل‌ترین بازار برای تمرکز جایگزینی مواد اولیه گران یا صرفه‌جویی در مصرف آن‌ها است.