مس، فلزی سرخ در مسیر رشد و پیشرفت

به گزارش می‌متالز، فلز مس عنوان یکی از پُرکاربردترین فلزات در صنعت، نسبتاٌ قرمز رنگ است و قابلیت هدایت الکتریکی و حرارتی بالایی دارد. مس نام یک عنصر جدول تناوبی با نماد شیمیایی Cu برگرفته از واژهٔ لاتین (cuprum) است. این ماده عنصری جامد، غیرقابل احتراق بوده و به صورت خالص در طبیعت وجود دارد.

مس علاوه بر این‌که در سنگ‌های معدنی گوناگون وجود دارد، به حالت فلزی نیز یافت می‌شود و به‌صورت سنگ‌های اکسیدِ، سنگ‌های سولفورِ و مس طبیعی در طبیعت قرار دارد.

رسانایی الکتریکی و حرارتی خوب و مقام در برابر خوردگی، تبدیل آسان به آلیاژ، خاصیت ضد میکروبی، غیر مغناطیسی، قابل بازیافت بودن و اتصال راحت از جمله ویژگی‌های فلز مس است.

کاربرد‌های مس

فلز مس کاربرد‌های مختلفی در صنایع دارد به طوری که در صنعت برق حدود ۶۵ درصد، ساخت و ساز ۲۵ درصد، حمل و نقل ۷ درصد و سایر صنایع ۳ درصد کاربرد دارد.

بزرگترین تولیدکنندگان مس

معادن مس جهان از ابتدای ماه ژانویه تا پایان ماه آوریل ۲۰۲۱ میلادی، حدود ۶ میلیون و ۸۱۱ هزار تن ماده معدنی تولید کردند که این رقم در مدت مشابه سال ۲۰۲۰ میلادی، ۶ میلیون و ۵۳۵ هزار تن بود که حاکی از افزایش ۳.۲ درصدی تولید است. از این میزان سه میلیون و ۶۳۱ هزار و ۲۰۰ تن مربوط به قاره آمریکا، یک میلیون و ۲۶۵ هزار و ۳۰۰ تن آسیا، ۸۱۷ هزار تن آفریقا، ۵۹۶ هزار تن اروپا و ۲۱۰ هزار و ۷۰۰ تن مربوط به اقیانوسیه بود.

اصلی‌ترین تولید کنندگان مس در دنیا و کانون تمرکز پروژه‌های جدید و توسعه‌ای، کشور‌های شیلی، پرو، چین و ایالات متحده آمریکا هستند در این میان ۲۰ کشور بزرگ تولید کننده مس نیز شناخته شده است.

مصرف کنندگان بزرگ مس در جهان

چین، اروپا و آمریکا بزرگترین مصرف کنندگان این ماده معدنی مهم هستند.

از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹، چین بیشترین مصرف را به دلیل ساخت و ساز بسیار به خود اختصاص داده است به طوری که ۴۲ درصد مس جهان را نیز این کشور تولید و حدود ۷۰ درصد هم مصرف می‌کند.

وضعیت ذخایر معدنی مس

کشور شیلی با داشتن قریب به ۳۰ درصد ذخایر دنیا، بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است که بعد از آن کشور استرالیا با ۱۳ درصد ذخایر و سپس کشور پرو با ۱۰ درصد در جایگاه دوم و سوم قرار دارند.

مراحل تولید مس

معادن مس در دنیا به دو صورت معدن روباز و معدن زیر زمینی وجود دارد که امروزه ۵۰ درصد مس دنیا از معادن روباز استخراج می‌شود.

استخراج فلز مس

استخراج فلز مس در سال‌های اخیر با استفاده از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های روز دنیا صورت گرفته است و به سبب همین امر محصول به دست آمده دارای کیفیت بالایی است و روش استخراج فلز مس با توجه به نوع کانی این محصول متفاوت است.

استخراج مس ازسنگ معدن دو روش اصلی دارد:

1. پیرومتالورژی (متالورژی خشک)
2. هیدرومتالورژی (متالورژی تر)

استخراج به روش پیرومتالورژی شامل مراحلی اعم از سنگ شکنی و آسیاب کردن، تغلیظ، استحصال مس به وسیله ذوب و تصفیه به صورت حرارتی و الکتریکی است.

استخراج به روش هیدرومتالورژی نیز شامل مراحل مختلف همچون سنگ شکنی، لیچینگ، استخراج حلالی، عملیات رسوبی و الکترووینینگ است.

استفاده از هریک از روش‌های هیدرومتالورژی و پیرومتالورژی موجب تولید مس کاتد می‌شود که از آن می‌توان در موارد متعددی بهره‌مند شد.

عوامل موثر بر قیمت مس

میزان استخراج فلز مس، افزایش تقاضای بازار، فعالیت‌های اقتصادی در جهان، نوسان نرخ ارز، قیمت نفت و رتبه مالی چین و نرخ تورم آن از جمله عواملی هستند که بر قیمت مس تاثیر به سزایی دارند.

جایگاه ایران در تولید و مصرف مس

دو شرکت مس شهید باهنر (فباهنر) و شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) از جمله شرکت‌های بورسی هستند که به تولید مس می‌پردازند.

ایران در بحث معدنی مربوط به آند ۱۲ درصد و کاتد ۱۵ درصد تولید داشته است و سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸، ۲۰ درصد تولید را در آند و کاتد داشته است.

یادداشت: سهیلا نقی پور کارشناس بازار سرمایه

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)