جغرافیای تورم خرداد ۱۴۰۱

به گزارش می‌متالز، ازآنجاکه تورم ماهانه خرداد ۲/ ۱۲ درصد بوده است، می‌توان گفت شوک تورمی ناشی از تغییر سیاست ارز ترجیحی، استان‌های محرومی مانند سیستان و بلوچستان را بیشتر از استان‌هایی مانند تهران تحت تاثیر قرار داده است. یکی از دلایل این امر آن است که شوک مذکور مواد خوراکی را به‌صورت چشمگیری تحت تاثیر قرار داده است و ازآنجاکه کسر قابل توجهی از درآمد افراد در این استان‌ها صرف خرید مواد خوراکی می‌شود، شوک‌ها در قیمت مواد خوراکی موجب انعکاس بیشتر تورم در این استان‌ها می‌شود. مرکز آمار ایران در آخرین گزارش خود به بررسی شاخص قیمت مصرف‌کننده به تفکیک استان‌ها پرداخته است. این گزارش بیان می‌کند که در خردادماه ۱۴۰۱ عدد این شاخص کل مصرف‌کننده کل برای خانورا‌های کشور به ۱/ ۴۸۲ رسیده است. مقایسه عدد این شاخص با ماه گذشته بیانگر آن است که این شاخص رشد ۲/ ۱۲ درصدی داشته است. همچنین مقایسه عدد شاخص مذکور با مدت زمان مشابه در سال گذشته نشان‌دهنده رشد ۵/ ۵۲ درصدی است. نرخ تورم ۱۲ ماهه‎ منتهی به خرداد سال جاری برای خانوار‌های کشور به عدد ۴/ ۳۹ درصد رسیده است.

نمایی از تورم خرداد

پیش از این گزارش مرکز آمار از تورم خردادماه بیانگر یک رکورد تورم از ابتدای دهه ۱۳۸۰ بود. تورم ماهانه خرداد با رشد ۲/ ۱۲ درصدی و تورم نقطه به نقطه با رشد ۵/ ۵۲ درصدی، بیشترین نرخ تورم در دو دهه اخیر بوده اند. همچنین این گزارش نشان می‌داد که در خرداد سال جاری گروه خوراکی‌ها تورم ۹/ ۲۵ درصدی داشته اند؛ بنابراین تورم خوراکی‌ها نیز در این ماه رکورد‌دار بوده است. یکی از دلایل اصلی ثبت این رکورد‌های تورمی در ماه گذشته حذف ارز ترجیحی و تغییر سیاست‌های مربوط به آن بوده است. هرچند که تغییر سیاست‌ها در زمینه تخصیص ارز ترجیحی شوکی برای تورم ماه گذشته بود، تورم مزمن در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که ریشه اصلی این تورم را باید در سیاستگذاری‌های اقتصاد کلان جست‌وجو کرد. برای مثال یکی از ریشه‌های این تورم مزمن در سال‌های گذشته کسری بودجه‌های پی در پی بوده است.

شوک قیمتی مواد غذایی در استان‌های محروم

آمار‌های رسمی نشان می‌دهد با وجود میانگین ۲/ ۱۲ درصدی تورم ماهانه در کشور، تورم استان‌ها در خردادماه تفاوت قابل توجهی داشته است. برای مثال تورم ماه خرداد در تهران ۹/ ۸ درصد بوده که کمترین میزان تورم در استان‌های مورد بررسی بوده است. این در حالی است تورم ماهانه همین ماه در استان سیستان و بلوچستان ۱۸ درصد بوده است. جزئیات آمار تورم به تفکیک استان‌ها نشان می‌دهد که استان‌هایی که دارای محرومیت بیشتری هستند، تورم بیشتری داشته اند. پس از سیستان و بلوچستان استان‌های خراسان‌شمالی با تورم ۹/ ۱۷ درصدی و آذربایجان غربی با تورم ۱/ ۱۷ درصدی دارای بیشترین تورم ماهانه در استان‌ها بوده اند. نگاهی به اقتصاد سیستان و بلوچستان نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته با وجود تخصیص اعتبارات برای سرمایه گذاری وحرکت به سمت توسعه این استان، در حال حاضر یکی از پایین‌ترین شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی و اقتصادی متعلق به این استان است. با وجود آنکه زراعت در این استان از اصلی‌ترین محور‌های اقتصادی است، ولی کشاورزی این استان همچنان مبتنی بر شیوه‌های سنتی بوده و تحولی در این زمینه نیز رخ نداده است. خراسان شمالی نیز از لحاظ اقتصادی و اجتماعی دارای وضعیت مطلوبی نیست.

علاوه بر آن کشاورزی این منطقه محوریت سنتی دارد، صنایع قابل توجهی در این استان وجود ندارد. آذربایجان غربی نیز در سال‌های گذشته از نظر شاخص‌های اقتصادی و توسعه‌ای وضعیت مطلوبی نداشته است. همان‌گونه در یک استان مشخص مناطق روستایی بیشتر از تورم مناطق شهری آن استان است، در ماه گذشته تورم در مناطق محروم بیشتر از مناطق دیگر بوده است.

حل شوک قیمتی در میانگین ۱۲ ماهه

میانگین تورم نقطه به نقطه در خردادماه سال جاری ۵/ ۵۲ درصد بوده است. بیشترین تورم نقطه به نقطه در میان استان‌ها متعلق به استان لرستان با تورم ۱/ ۶۱ درصدی بوده است. پس از لرستان آذربایجان غربی با تورم ۵/ ۶۰ درصدی و قزوین با تورم ۸/ ۵۹ درصدی دارای بیشترین تورم نقطه به نقطه خردادماه در میان استان‌ها بوده اند. کمترین تورم نقطه به نقطه استانی متعلق به استان خوزستان با تورم ۷/ ۴۵ درصدی بوده است. پس از استان خوزستان، استان بوشهر با تورم ۸/ ۴۷ درصدی و استان تهران با تورم ۳/ ۴۹ درصدی به ترتیب دارای کمترین تورم نقطه به نقطه استانی را داشته اند. میانگین تورم ۱۲ ماهه در خرداد سال جاری ۴/ ۳۹ درصد بوده است. تورم ۱۲ ماهه به تفکیک استان‌ها نشان می‌دهد استان کهگیلویه و بویراحمد با تورم ۹/ ۴۶ درصدی، استان مازندران با تورم ۸/ ۴۴ درصدی و استان ایلام با تورم ۹/ ۴۳ درصدی بیشترین تورم ۱۲ ماهه در ماه مذکور را داشته اند. همین آمار نشان می‌دهد استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان و قم با تورم‌های ۲/ ۳۴ درصد، ۳۷ درصد و ۳/ ۳۷ درصد به ترتیب، دارای کم‌ترین میزان تورم ۱۲ ماهه در خرداد سال جاری بوده اند. یکی از دلایل متعادل‌تر بودن تورم ۱۲ ماهه نسبت به تورم نقطه به نقطه و تورم ماهانه آن است که میانگین تورم ۱۲ ماه گذشته شوک‌های ناشی از تغییرات سیاست ارز ترجیحی را در خود حل کرده است و به خوبی نمی‌تواند بیانگر وضع موجود باشد.

تورم خانوار شهری و روستایی

گزارش مرکز آمار بیان می‌کند که در خردادماه سال جاری شاخص کل قیمت مصرف‌کننده برای خانورار‌های شهری به ۲/ ۴۷۳ رسیده است که این عدد نسبت به ماه گذشته از رشد ۵/ ۱۱ درصدی حکایت دارد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوار‌های شهری مربوط به استان خراسان شمالی با ۴/ ۱۷ درصد است. همچنین کمترین تورم نرخ تورم ماهانه مربوط به استان بوشهر با تورم ۱/ ۸ درصدی است. همچنین بررسی آمار تورم نقطه به نقطه نشان می‌دهد درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل برای خانوار‌های شهری کشور ۴/ ۵۱ درصد است. بیشترین تورم نقطه به نقطه خانوار‌های شهری مربوط به استان لرستان ۶/ ۶۰ و کمترین آن مربوط به استان خوزستان با تورم ۸/ ۴۴ درصد است. همچنین نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به خرداد ۱۴۰۱ برای خانوار‌های شهری به عدد ۹/ ۳۸ رسیده است. بیشترین نرخ تورم ۱۲ ماهه مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد با ۲/ ۴۵ درصد است. همچنین کمترین میزان تورم ۱۲ ماهه مربوط به استان سیستان و بلوچستان ۸/ ۳۳ درصد است. علاوه بر تورم خانورا‌های شهری، میزان تورم در خانوار‌های روستایی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

در خرداد سال جاری عدد شاخص کل برای خانوار‌های روستایی به عدد ۹/ ۵۳۱ رسیده که نسبت به ماه قبل ۸/ ۱۵ درصد رشد داشته است. در ماه مذکور بیشترین نرخ تورم ماهانه خانورار‌های روستایی مربوط به استان سیستان و بلوچستان با ۲/ ۲۴ درصد و کمترین نرخ تورم مربوط به استان مازنداران با ۷/ ۱۰ درصد است. بررسی تورم نقطه به نقطه مناطق برای خانورار‌های روستایی ۲/ ۵۸ درصد است. بیشترین تورم نقطه به نقطه در این مناطق مربوط به استان آذربایجان غربی با تورم ۴/ ۶۶ درصد و کمترین میزان تورم مربوط به استان خوزستان با تورم ۲/ ۵۰ درصد است. نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به خرداد سال جاری برای خانوار‌های روستایی ۸/ ۴۱ درصد است. بیشترین نرخ تورم ۱۲ ماهه مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد با تورم ۵/ ۵۰ درصد و کمترین آن مربوط به استان همدان با ۳۳ درصد تورم است.

منبع: دنیای اقتصاد