ظرفیت عرضه‌های بورسی در بهبود بازار خودرو

‌می‌متالز - چرا باید عرضه خودرو را به بورس کالا سپرد و چرا باید سازوکار بورس کالا را مهم و با اهمیت دانست. رضا آریاراد از این زاویه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بورس کالا با بهره گیری از سازوکار‌های عرضه و تقاضا در راستای بهبود بازار خودرو می‌پردازد.

به گزارش می‌متالز، بورس کالای ایران در سال ۱۳۸۶ و با ادغام دو بورس فلزات و کشاورزی تشکیل شد، اما امروزه و با گذشت بیش از ۱۵ سال از عمر این بورس، طیف گسترده‌ای از معاملات محصول‌ها و کالا‌ها را شامل می‌شود.

اگر بخواهیم به قابلیت‌های عرضه خودرو در بورس کالا بپردازیم می‌باید ابتدا به اهداف و مزیت‌های قابل تصور، تجربه موفق بورس کالا در عرضه سایر محصول‌ها نظیر فلزات، پتروشیمی، کشاورزی و همچنین تجربه خودروسازان در سنوات گذشته نسبت به عرضه محدود خودرو در بورس کالا را مورد توجه و بررسی قرار دهیم.

تا قبل از تشکیل بازار‌های بورس کالا، عرضه و تقاضا در بازار‌های سنتی بدون قاعده و بدون قوانین ضابطه‌مند انجام می‌شد، به نحوی که با ورود واسطه گری و دلالی در بازار مواد اولیه مورد نیاز صنایع و تولیدکنندگان، موجب ایجاد آشفتگی در بهاء و میزان واقعی عرضه و تقاضا شده و همین امر در قیمت محصول نهایی تولید و ارائه به مصرف کننده واقعی نمود پیدا می‌کرد.

اما با تشکیل بورس کالا، معاملات قانونمند، قابل نظارت، شفاف، عادلانه، رقابتی و کم هزینه به صورت شفاف و با حذف رانت و فساد زدایی از بازار معاملات صورت گرفته و موجب رونق هرچه بیشتر بورس کالا و اشتیاق تولیدکنندگان، صنایع و مصرف کنندگان در این حوزه فراهم شد.

در شرایط کنونی محدودیت‌های بین المللی و تحریم‌های ظالمانه غرب بر صنایع کشور بالاخص بر صنعت خودروسازی در نیمه دوم سال ۱۳۹۷، هرچند که با عرق و حمیت کارگران و مهندسین و نیرو‌های خلاق و مبتکر خودروسازی کشور، خواب‌های آشفته کارشناسان غربی مبنی بر وابستگی صنایع خودروسازی به مواد اولیه خارجی و در نهایت تعطیلی کارخانه‌ها تعبیر نشد، اما به واسطه کاهش تولید، بازار عرضه متناسب خودرو را متاثر کرد.

اینک دولت به منظور حفظ منافع ملی (حمایت از تولید کننده) و حمایت از مصرف کننده نهایی چند راهکار را نظیر بهبود بستر‌های موثر تولید با ارائه تسهیلات و سیاستگذاری مناسب، وضع قانون مالیات بر عایدی واسطه گری خودرو، عرضه محصول‌های نهایی متنوع خودرو در بورس کالا، بررسی پوشش نیاز بازار با واردات محدود خودرو و نظارت‌های مستمر و جدی در اجرای صحیح قوانین و مقرارت بهبود بخش در افزایش تیراژ تولید و ... در دست بررسی و اجرا دارد که یکی از موثر‌ترین آن‌ها در شرایط فعلی بازار نابسامان خودرو می‌تواند عرضه خودرو در بورس کالا باشد.

شکی نیست در شرایط حال حاضر بازار، عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند راهکار موثر و هم راستای دو رویکرد (حفظ منافع ملی و حمایت از مصرف کننده واقعی) به خوبی عمل کند، چرا که از جمله مزیت‌های آن را می‌توان در تجربه معاملات قانونمند، قابل نظارت و شفاف با امکان پوشش ریسک، حذف رانت و فساد زدایی مشاهده کرد و این رویه شرایطی را برای مصرف کننده واقعی فراهم می‌کند که امکان خرید خودروی مورد نیاز خود در زمان مقتضی و بدون هیجان قیمتی را داشته باشد.

از این رو، یکی از موثرترین راهکار‌های پیش روی دولت، عرضه خودرو در بورس کالا به منظور ساماندهی به بازار خودرو و کشف قیمتی مناسب و با هدف دسترسی مصرف کننده واقعی به محصول‌های قابل عرضه باشد.

در خصوص تاثیر عرضه خودرو در بورس کالا با هدف کاهش قیمت بازار، با نگاهی واقع بینانه می‌باید در نظر داشت که بنا بر اصل اقتصادی عرضه و تقاضا، تعادل در بازار را میزان عرضه متناسب با تقاضای واقعی شکل می‌دهد و عرضه خودرو در بورس کالا یقینا می‌تواند اثرات عمیقی در کشف عادلانه قیمت، کاهش واسطه گری، افزایش شفافیت در بازار، ضابطه‌مند شدن و در نهایت خرسندی مصرف کننده نهایی از خرید در زمان مورد نیاز و بدون واسطه ایفا کند، اما الزاماً در کاهش قیمت نمی‌توان با عنوان راهکار قابل اتکا به آن نگریست.

در نهایت به عنوان نظر کارشناسی، پیشنهاد این است که دولت به منظور بازگشت آرامش به بازار خودرو (تولید با کیفیت به میزان تقاضای واقعی) می‌باید راهکار‌های مناسب و عملی رویکرد حفظ منافع ملی (حمایت از تولید) در شرایط بحران را نظیر وضع قوانین و مقررات مناسب تولید، سیاستگذاری موثر و مستقیم در تولید و نظارت‌های موثر در اجرای صحیح و به موقع مقررات وضع شده بیش از پیش مورد مداقه و پیگیری قرار دهد.