انجماد بورس در روز‌های پرنوسان

به گزارش می‌متالز، در چنین شرایطی سوال اینجاست که در صورت تداوم شرایط فعلی، بازار سهام تا کجا تاب و توان تحمل چنین شرایطی را دارد؟ به‌طوری کلی سرمایه‌گذاران دیگر همچون گذشته توجهی به اخبار برجامی ندارند و تحت‌تاثیر هیجانات صرفا به اخبار منفی منتشرشده واکنش چندبرابری نشان می‌دهند. از طرفی در چنین شرایطی زمزمه‌های مطرح‌شده در مورد احتمال تعویق بلندمدت‌تر مذاکرات، بازار را با واکنش منفی مواجه کرده و به‌نظر می‌رسد در ریلی نوسانی قرار بگیرد.

بورس از دریچه آمار

بورس اوراق‌بهادار تهران تحت‌تاثیر ابهامات و اخبار منفی مخابره‌شده پیرامون مذاکرات احیای برجام سیر جدیدی را آغاز کرد که به‌نظر می‌رسد با رفت و برگشت اخبار متعدد و متناقض، بازارسهام و فعالان دیگر امید خود را نسبت به احیای مذاکرات از دست داده و با نگرانی بیشتری به نظاره بازار نشسته‌اند. این شرایط در حالی ادامه یافت که معاملات بورس اوراق‌بهادار تهران در روز شنبه با کاهش بیش از ۱۲‌هزار و ۴۶۰واحدی (معادل ۸۷/ ۰‌درصد) نماگر اصلی بازار تا سطح یک‌میلیون و ۴۲۶‌هزار واحد عقب‌نشینی کرد. نماگر هم‌وزن بورس نیز همگام با شاخص‌کل با افت ۹۵/ ۰‌درصدی مواجه شد و در سطح ۴۰۸هزار واحد قرار گرفت. این‌طور که به‌نظر می‌رسد نماد‌های کوچک بازار نیز برخلاف گذشته با روند کلی بازار به‌ویژه نماد‌های بزرگ هم‌مسیر شده‌اند و تحت‌تاثیر اخبار منفی از مذاکرات وین و بی‌خبر ماندن از آینده مذاکرات هسته‌ای در فضای فکری منفی قرار گرفته اند. در ادامه بلاتکلیفی و سردرگمی سرمایه‌گذاران در روز گذشته حدود ۳۲۱‌میلیارد سرمایه حقیقی از بازار خارج شد و در پی خروج مستمر سهامداران خرد از بورس روز گذشته، بیشترین خروج پول از ۹مرداد۱۴۰۱ را به‌ثبت رساند.

در این روز گروه خودرو و ساخت قطعات و صنعت فرآورده‌های نفتی بیشترین خروج پول حقیقی را درمیان صنایع داشتند و از طرفی گروه بیمه و صندوق بازنشستگی و پس از آن صنعت ماشین آلات بیشترین ورود پول حقیقی را به‌ثبت رساندند. به تفکیک نماد‌های معاملاتی نیز طی دادوستد‌های روز گذشته بورس تهران «حکشتی» با خروج نزدیک به ۳۴‌میلیارد تومان و «خساپا» با خروج حدود ۱۸‌میلیارد‌تومانی و در نهایت «وبملت» با خروج بیش از ۱۷‌میلیارد‌تومان، بیشترین خروج سرمایه در روز شنبه را به‌نام خود به ثبت رساندند، درحالی‌که نماد‌های «فپنتا» و «شپدیس» به‌ترتیب با ورود پول ۱۷‌میلیارد‌تومان و حدود ۱۰‌میلیارد‌تومان همراه شدند و در صدر جدول ورود سرمایه حقیقی‌ها در روز گذشته قرار گرفتند. ارزش معاملات خرد سهام (سهام و حق‌تقدم) نیز در روز یادشده در سطحی کمتر از دو‌هزار‌میلیارد تومان باقی ماند و رقم هزار و ۸۴۰‌میلیارد تومان را به‌ثبت رساند، از این‌رو بر اساس آمار و ارقام مزبور به‌نظر می‌رسد ارزش بورس تهران در سطح ۲۵اسفند۱۴۰۰ قرار گرفته است، چراکه ارزش کل بازار بورس تهران با وجود افت بیش از ۱۲‌هزار واحدی روز گذشته، به حدود ۵‌هزار و ۳۷۰‌هزار‌میلیارد تومان رسیده است.

کوچ سرمایه گذاران

در چنین شرایطی که اعتماد اهالی بازار سرمایه طی یک سال‌گذشته تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است، در کنار قانون‌گذاری و وضع مقررات و سیاست‌های برنامه‌ریزی‌نشده از سوی دولت، مساله برجام بیش از هر چیز موجبات نگرانی و بی اعتمادی سهامداران را رقم زده است، چراکه در روز‌هایی که بازار سهام خبرمحور شده و بی‌هیچ قاعده و دستوری صرفا بر اساس اخباری که به بازار مخابره می‌شود، سازوکار بازار سرمایه ثباتی ندارد و این بی ثباتی اعتماد سهامداران را خدشه دار می‌کند و بیش از همه‌چیز سرمایه سرمایه گذاران خرد را در تیر‌رس ضرر و زیان قرار می‌دهد. روند کاهش اعتماد عمومی سهامداران در حالی پرشتاب طی می‌شود که هر روز اخبار جدید و بعضا منفی از روند مذاکرات احیای برجام به بازار مخابره می‌شود و روند دادوستد‌های بورس تهران را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. آنچه که این روز‌ها بیش از پیش سرمایه گذاران را نگران کرده و معاملات بازار سهام را در ریلی نزولی قرار داده است، خبری است که در روز‌های اخیر پیرامون واکنش ایالات‌متحده آمریکا نسبت به پاسخ ایران و مسیر پیش رو در مذاکرات به بازار سرمایه مخابره شد. برخلاف اینکه ناصر کنعانی سخنگوی وزارت‌خارجه کشور و دیگر مقامات دولتی متن ارسالی ایران را دارای رویکردی سازنده با هدف نهایی‌کردن مذاکرات می‌دانند، بر اساس اخبار منتشرشده به‌نظر می‌رسد که مقامات آمریکایی نظر مثبتی در این‌خصوص ندارند، به‌طوری‌که با گذشت ساعاتی از انتشار خبر ارائه پاسخ ایران به اتحادیه اروپا، یک سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در این‌باره گفته است: «تایید می‌کنیم که پاسخ ایران را از طریق اتحادیه اروپا دریافت کرده ایم. ما در حال بررسی آن هستیم و از طریق اتحادیه اروپا پاسخ خواهیم داد، اما متاسفانه این (پاسخ ایران) سازنده نیست.»

همان‌طور که بار‌ها سناریوهای مختلفی در مذاکرات برجام را تحت‌بررسی قرار داریم، به‌نظر می‌رسد که ادامه دار شدن مذاکرات بیش از هر مساله دیگری سرمایه گذاران و بازار‌ها را منتظر گذاشته و تا حدی نسبت به اخبار منتشرشده پیرامون برجام دلسرد کرده است، به‌طوری‌که سرمایه‌گذاران دیگر همچون گذشته توجهی به اخبار برجامی ندارند و تحت چنین شرایطی تنها به اخبار منفی منتشرشده پیرامون مذاکرات واکنش چندبرابری نشان می‌دهند. در چنین وضعیتی سرمایه‌گذاران در مواردی هیجانی دست به‌عمل می‌زنند و سهام خود را به‌رغم ارزندگی به دلیل شرایط ریسکی و بی اطمینانی حاکم بر بازار می‌فروشند.

به موازات این رویداد زمزمه‌های مطرح‌شده در مورد احتمال تعویق بلندمدت‌تر مذاکرات، بازار گارد خود را دوباره بسته و به‌نظر می‌رسد در ریلی نوسانی قرار بگیرد، اما در این میان با صرف‌نظر از این موضوع که طولانی‌شدن مذاکرات احیای برجام، سهامداران را در هاله‌ای از ابهام و سردرگمی قرار داده است، به‌طور کلی دو سناریو برای روز‌های پیشروی مذاکرات هسته‌ای برای سرمایه گذاران مطرح است. به‌نظر می‌رسد در صورت نهایی‌شدن توافق در مذاکرات هسته ای، گروه‌های ریالی بازار روز‌های سبزی را پیش‌روی خود داشته باشند و کام سهامداران خود را شیرین کنند، اما سهام دلاری بازار سرنوشتی متفاوت دارند، زیرا به‌نظر می‌رسد تحت‌تاثیر رفتار هیجانی سرمایه گذاران، این سهم‌ها اصلاحاتی در کوتاه مدت پیش‌روی خود داشته باشند، اما در این میان باید این نکته را درنظر گرفت که همچنان سیاست‌های قیمت‌گذاری دولت بیش از هر مساله دیگری بر عملکرد صنایع تاثیرگذار است. در سناریو دوم با فرض عدم‌توافق در مذاکرات هسته‌ای کارشناسان حوزه بورس بر این باور هستند که تحت‌تاثیر رفتار هیجانی سرمایه گذاران و نوسانات بازار ارز احتمالا با افزایش نرخ دلار سهام دلاری در کوتاه‌مدت در رالی صعودی قرار بگیرند و سهام ریالی نیز در چنین شرایطی با شوک رفتار هیجانی سهامداران همراه خواهند شد.

فشار سیاستگذار پولی آمریکا

از طرفی آینده بسیاری از سهام موجود در بورس تهران به سیاست‌های اتخاذ شده فدرال‌رزرو و شرایط حاکم در بازار‌های جهانی گره خورده است، به‌طوری‌که بر اساس سیاست‌های اتخاذ‌شده فدرال‌رزرو انتظار می‌رود نرخ بهره آمریکا همچنان صعودی باشد. در چنین شرایطی هم‌اکنون روند معاملات کامودیتی‌ها در بازار‌های جهانی تحت‌تاثیر چشم‌انداز رکودی در آینده در مداری نزولی نوسان دارند، به‌گونه‌ای‌که مجموع تحرکات بازار نشان می‌دهد که فشار نزولی بازار به مراتب بیشتر از تمایلات صعودی است؛ این در حالی است که چشم انداز اقتصاد آمریکا همچنان منفی است و این احتمال وجود دارد که صنایع کامودیتی‌محور حتی در شرایطی که مذاکرات احیای برجام هم با توافق همراه شود، نتوانند عملکرد چندان مطلوبی داشته باشند، بنابراین تحت‌تاثیر چنین شرایطی برآیند دادوستد‌های بورس تهران تصمیم‌گیری برای سرمایه گذاران را بسیار دشوار کرده و روند بازار نیز سمت و سویی چندان قدرتمند در جهت رشد یا رکود ندارد.

فشار روانی نرخ بهره بین‌بانکی

طی هفته گذشته میانگین نرخ بهره بین‌بانکی مجددا با شیب ملایم صعودی همراه بود و با ۰۹/ ۰‌درصد افزایش، در محدود ۷۴/ ۲۰‌درصد قرار گرفت. در چنین شرایطی انتظار می‌رود سیاستگذار پولی فعلا قصدی برای کاهش این نرخ نداشته باشد و احتمالا مجددا روند این متغیر افزایشی باشد، بنابراین در چنین شرایطی بازار سهام نگاهی منفی نسبت به این رخداد دارد و برآیند رفتار بازار به‌نحوی است که در مجموع به این مساله واکنش منفی به نمایش می‌گذارد. البته نباید این موضوع را فراموش کرد که سیاست‌های پولی اتخاذ‌شده توسط سیاستگذاران مبنا را بازار سرمایه قرار نمی‌دهند و حتی در صورت نیاز اقتصاد کشور ممکن است سیاستی اتخاذ شود که بار روانی منفی در بازار سهام داشته باشد.

منبع: دنیای اقتصاد