روایت وزارت صمت از دلایل تلاطم در بازار خودرو / منتظر کاهش قیمت خودرو در بازار باشیم؟!

به گزارش می‌متالز، وزارت صمت معتقد است، طرح مالیات بر عایدی سرمایه، چند سالی است در مجلس معطل مانده و تا زمانی که کشور از مالیات بر عایدی سرمایه محروم باشد، هر بازاری برای سوداگران و دلالان باز است.

در این شرایط، روند افزایشی قیمت خودرو در حالی است که آمار وزارت صمت نشان می‌دهد، از آغاز سال ۱۴۰۱ تا نیمه آذرماه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تحویل خودرو توسط دو خودروساز اصلی کشور به مشتریان ۱۸۷ هزار دستگاه بیشتر شده و رشد ۳۲ درصدی داشته است. سال گذشته تا نیمه آذرماه دو خودروساز اصلی کشور ۵۷۷ هزار دستگاه خودرو تحویل مشتریان داده بودند که امسال به ۷۶۴ هزار دستگاه افزایش یافته است.

همچنین تولید خودرو‌های ناقص توسط دو خودروساز اصلی کشور در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال گذشته ۹۱ درصد کاهش یافت. تا نیمه آذرماه سال گذشته، مجموع خودرو‌های تولیدی دارای نقص قطعه ۵۰۸ هزار دستگاه بود که در مدت مشابه امسال به ۴۷ هزار دستگاه کاهش یافته است.

وزارت صمت اعلام کرده است: خودرو‌های انبارشده در پارکینگ خودروسازان به علت نقص قطعه در سال ۱۴۰۱ تقریباً صفر شده است. مجموع تعداد خودرو‌های کف پارکینگ در خودروساز اصلی کشور تا آبان‌ماه سال گذشته ۱۶۵ هزار دستگاه بود که در مدت مشابه امسال، به یک‌هزار و ۶۱۸ دستگاه کاهش یافته که نشان‌دهنده کاهش ۹۹ درصدی خودرو‌های کف پارکینگ و به عبارتی صفر شدن آن است.

تولید انواع خودرو در هشت ماه ابتدایی امسال به ۷۴۸ هزار دستگاه رسید که بالاترین رقم در چهار سال اخیر محسوب می‌شود. تولید خودرو در هشت ماه ابتدایی نخست امسال ۱۵ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل، ۲۰ درصد بیشتر از سال ۱۳۹۹ و ۵۳ درصد بیشتر از مدت مشابه سال ۱۳۹۸ بوده است.

وزارت صمت تاکید دارد: التهاب در بازار خودرو و به هم خوردن توازن عرضه و تقاضا، به عملکرد دولت گذشته بازمی‌گردد که به بهانه تحریم‌ها قدمی برای رفع مشکلات این صنعت برنداشت و سبب سقوط شدید تولید خودرو شد. صنعت خودرو در شرایطی به دولت سیزدهم تحویل داده شد که ده‌ها هزار خودروی ناقص در کف پارکینگ خودروسازان مانده بود، بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان سر به فلک کشیده بود، زنجیره تامین قطعات خودرو از هم گسیخته بود، زیان خودروسازان رو به افزایش و صحبت از ورشکستگی در میان بود.

پنج دلیل گرانی خودرو چیست؟

وزارت صنعت، معدن و تجارت گفته است: معضل بازار خودروی کشور از سال ۹۷ تاکنون وجود داشته و دلایل زیر باعث ایجاد تلاطم در بازار خودرو در چند سال اخیر بوده است؛

۱- کاهش تولید خودروسازان داخلی از سال ۹۷ به میزان نصف سال ۱۳۹۶ و عدم اهتمام دولت گذشته برای رفع مشکلات این صنعت، در حالی که دولت سیزدهم در یک سال اخیر عرضه و تولید خودرو را به شدت افزایش داد.

۲- تولید خودرو‌های ناقص و دپوی آن در پارکینگ خودروسازان که به سبب نقص و کامل نبودن، امکان عرضه به بازار را نداشتند.

۳- تبدیل خودرو به کالای سرمایه‌ای، در شرایط ناشی از متغیر‌های کلان اقتصادی کشور و شرایط تورمی.

۴- هجوم دلالان به این بازار به سبب قیمت‌گذاری دستوری در محصولات خودروسازان داخلی و تفاوت ایجاد شده در بازار و رونق سوداگری.

۵- نبود اهرم‌های لازم برای اخذ مالیات بر درآمد‌های اتفاقی و سود‌های بادآورده ناشی از سوداگری (به علت عدم تصویب آن در مجلس).

عوامل نامبرده سبب شد مساله خودرو از سال ۹۷ تا پایان سال گذشته به گره کوری تبدیل شود. از پایان سال گذشته با اجرای برنامه‌های تحولی وزارت صمت تاکنون، تحویل خودرو در سال جاری بیش از ۵۰ درصد رشد داشت و در عمل جریان تولید در سال جاری تاکنون تثبیت شد.

از سوی دیگر، از شهریور سال جاری در عمل تولید خودرو‌های ناقص متوقف گشت و خودرو‌های دپوشده در پارکینگ‌ها هم به صفر رسید؛ بنابراین، یکی از عوامل و یک عارضه مزمن که بیش از چهار سال بازار خودروی کشور را متلاطم می‌کرد، کاملاً درمان شد، ولی مساله بازار خودروی کشور جنبه‌های دیگری نیز دارد.

در پی افزایش تولید و سپس با اجرای طرح موفق فروش از طریق سامانه یکپارچه خودرو، محصولات یکی از خودروسازان پس از چهار سال از قرعه‌کشی خارج شد و در عمل دیگر نیازی به ادامه طرح نبود، زیرا تنها عرضه یک خودروساز در قرعه‌کشی مانده بود و تاکنون نیمی از ظرفیت تولید محصولات خودروسازان از فرآیند قرعه‌کشی خارج و در بورس کالا عرضه می‌شود.

در چند ماه گذشته، طرح عرضه خودرو در بورس کالا به آزمون گذاشته و به‌عنوان یکی از شیوه‌های قیمت‌گذاری و عرضه خودرو به بازار پذیرفته شد؛ بنابراین، با اعلام شرایط عرضه توسط وزارت صمت، که لازم‌الاجرا بود تا در کنار افزایش تولید خودروسازان و تنظیم‌گری وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت بورس کالای ایران، پاسخگوی بخشی از تقاضای مصرف‌کنندگان واقعی باشد.

شرایط عرضه خودرو در بورس کالا چیست؟

عرضه محصولات خودروسازان در بورس کالا در راستای تنظیم بازار با رعایت این شرایط باید انجام شود؛

۱- حداقل عرضه هر محصول در هر دوره به تعداد ۲ هزار دستگاه در هر محصول برای دو شرکت بزرگ خودروساز و برای سایر شرکت‌های خصوصی حداقل به میزان ۵۰۰ دستگاه است.

۲- شرکت‌های خودروساز موظف‌اند فهرست خریداران محصولات در ۴۸ ماه گذشته را پیش از هر عرضه به بورس کالا اعلام نمایند تا تمامی افراد فهرست تجمیع شده مذکور و همچنین خریداران دوره‌های پیش در بورس کالا (که اطلاعات آن‌ها نزد سازمان بورس موجود است) از شمول خرید در هر عرضه جدید خارج شوند.

۳- خودروسازان موظف‌اند تعهدات قانونی ابلاغی (نظیر طرح جوانی جمعیت، اسقاط خودرو و …) را متناظر با عرضه‌ها در بورس کالا انجام دهند.

۴- خودروسازان موظف‌اند برنامه‌ریزی لازم در خصوص عرضه در بورس را مطابق مجوز‌های فروش اعطا شده به گونه‌ای انجام دهند که خدشه‌ای در تعهدات پیشین ایشان ایجاد نشده و یا تعهدات معوق جدید ایجاد نشود.

۵- هرگونه عرضه خودرو فراتر از مجوز اخذ شده و یا مشتقات مالی وابسته به خودرو اعم از گواهی سپرده، معاملات سلف و سلف موازی استاندارد و یا هر نوع اوراق بهادار و یا پشتوانه دارایی (ABS) مبتنی بر خودرو در بورس کالا با توجه به آن‌که بر تعهدات آتی هر خودروساز تأثیر می‌گذارد، مستلزم اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

در این راستا، با توجه به عدم رعایت بند نخست این بخشنامه در عرضه یک محصول گروه بهمن در روز دوشنبه (۲۱ آذر)، معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران، خواستار ابطال معاملات این روز و رعایت تمامی شرایط بخشنامه ابلاغی به خودروسازان شد.

همچنین در پی عدم رعایت شرایط رقابت و میانگین قیمت یک محصول دیگر گروه بهمن در روز چهارشنبه (۲۳ آذر) کمیته معاملات شرکت بورس کالای ایران، معاملات این روز را تأیید نکرد.

بنابراین، نهاد‌های حاکمیتی ناظر و تنظیم‌گر بازار کالای فیزیکی خودرو با رصد دقیق و بررسی چگونگی عرضه خودرو در بورس کالا، از همه امکانات و اختیارات خود برای مقابله با شکل‌گیری تقاضای کاذب در دوگانه «قیمت بورسی ـ قیمت بازار» و افزایش قیمت‌ها استفاده می‌کنند تا از بروز رفتار‌های انحصاری و شبه انحصاری پس از عرضه خودرو در بورس کالا جلوگیری شود.

رابطه نرخ دلار و قیمت خودرو

در ادامه گزارش وزارت صمت آمده است: با بررسی روند تغییرات قیمت خودرو و ارز در شش ماه اخیر، همبستگی افزایش قیمت خودرو در بازار به‌واسطه افزایش قیمت ارز قابل مشاهده است. همچنین روند تغییرات دلار و دو خودروی نمونه ایران‌خودرو و سایپا در شش‌ماهه اخیر نسبت به قیمت آن در تیر سال جاری، بیانگر رشد ۱۷ درصدی دلار در ماه آذر نسبت به ماه تیر بوده، که به تبع آن، قیمت خودرو در نهایت ۹ درصد رشد داشته است؛ بنابراین، پیش‌بینی می‌شود با تدابیر همه‌جانبه وزارت صمت از جمله تسهیل واردات خودرو به‌زودی شاهد کاهش قیمت‌های کاذب در بازار باشیم.

منبع: خبرگزاری تابناک