فولاد؛ از واردات تا صادرات

به گزارش می‌متالز، کلنگ احداث نخستین کارخانه صنعت فولاد ۵۸ سال پیش در ایران به زمین زده شد، اما به گفته نادر سلیمانی سخنگوی انجمن فولاد ایران در ۵۰ ساله پهلوی آنچه که تحت عنوان یک کشور صنعتی داشتیم، ۸۵۰ تا یک میلیون تن فولاد بود.

هرچند که محمد آقاجانلو، مدیر عامل شرکت ملی فولاد ایران نیز معتقد است قبل از انقلاب، ما عملاً ذوب آهن اصفهان را داشتیم که ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن ظرفیت تولید آن بود، اما با پیروزی انقلاب اسلامی جرقه بومی سازی صنعت فولاد نیز زده شد که در آن مقطع نیز ظرفیت تولید کشور از ۵۰۰ هزار تن فراتر نرفت که این میزان از تولید حتی جوابگوی نیاز‌های داخلی کشور نبود چرا که با وقوع انقلاب اسلامی بسیاری از واحد‌های (به واسطه وابسته بودن این صنعت به مهندسان خارجی و خروج آن‌ها از کشور) تولیدی دچار مشکل شدند که تولید فولاد در اوایل انقلاب نیز حدود ۵۰۰ هزار تن بود.

سخنگوی انجمن فولاد ایران می‌گوید: زمینه شکوفایی این صنعت با تدوین نخستین برنامه توسعه‌ای فولاد کشور فراهم شد.

سلیمانی معتقد است از سال ۱۳۷۲ که نخستین برنامه فولاد نوشته شد، قرار شد سالی یک میلیون تن تولید کنند، اما تا پایان برنامه پنج ساله اول، تولید فولاد در کشور به ۴ و نیم میلیون تن رسید. از آنجا بود که برنامه توسعه فولاد کشور کلید خورد و در ۵ ساله دوم این رقم به ۹ میلیون تن رسید بویژه که از مهمترین اهداف برنامه‌های توسعه‌ای کشور، تبدیل شدن ایران به یکی از قطب‌های تولید فولاد بود.

به گفته محمد آقاجانلو مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران هم اکنون ظرفیت تولید کشور به حدود ۴۵ میلیون تن رسیده است، میزان فعلی تولید فولاد نیز حدود ۳۰ میلیون تن است که پیش بینی می‌شود با این روند به ظرفیت تولید افق ۱۴۰۴ که ۵۵ میلیون تن است، برسیم.

هرچند بهادر احرامیان، تولید کننده فولاد معتقد است اگر با محدودیت (انرژی) مواجه نبودیم، تولید ۳۵ میلیون تن در سال نیز برای ۱۴۰۱ در دست بررسی بود.

اکنون با اجرای برنامه‌های توسعه ای، کشور از نظر میزان تولید، همرده بزرگان صنعت فولاد جهان قرار گرفته که به گفته مدیرعامل شرکت ملی فولاد به غیر از تأمین نیاز داخل، زمینه صادرات ۱۰ میلیون تنی فولاد نیز فراهم شده است.

آقاجانلو می‌گوید: حدود ۳۰ میلیون تن تولید شمش داریم که اکنون دو سوم تولید کشور برای مصرف داخلی است و یک سوم نیز صادراتی است. در واقع حدود ۸ و نیم میلیون تن صادرات شمش و محصولات فولادی از جمله محصولات طویل و عریض را در کشور داریم که این میزان صادرات را اگر با ۱۰ سال پیش مقایسه کنیم، نزدیک به ۱۰ میلیون تن در ۱۰ سال گذشته واردات شمش و محصولات ناشی از آن را داشتیم. ده سال پیش صادرات ما در شمش و محصولات آن کمتر از ۶۰۰ هزار تن و واردات ما بیش از ۹ میلیون تن بود، هم اکنون در ۱۰ ماهه امسال حدود ۸ و نیم میلیون تن صادرات داشتیم و پیش بینی می‌شود که تا پایان امسال به حدود ۱۰ میلیون تن برسیم.

به گفته مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران، در زنجیره تولید نیز سالانه بین ۸ تا ۱۲ درصد در ۱۰ سال گذشته رشد داشتیم که هم اکنون با رشد ۸ درصدی تولید و صادرات فولاد، به جایگاه دهمی فولاد سازی در دنیا رسیده ایم.

آقاجانلو معتقد است: از نظر تولید، دهمین تولید کننده فولاد دنیا در مقطع سالانه هستیم هرچند در مقاطعی از ماه‌های سال با توجه به اینکه مشکلات زیرساختی از جمله گاز و برق کم رنگ‌تر شد، اما به جایگاه هفتم تولید دنیا نیز رسیدیم، به طور کلی جایگاه ما در دنیا جایگاه دهمی است یعنی پشت سر ما کشور‌هایی مثل فرانسه و ایتالیا قرار دارند که زمانی این‌ها بزرگان فولاد دنیا بودند.

توسعه راهبردی صنعت فولاد در کشور در چهل سال (چهاردهه) اخیر، ایران را از کشوری وابسته و وارد کننده این محصول به کشوری تولید کننده و صادر کننده فولاد تبدیل کرده است که خود، موتور محرک و عاملی برای گسترش بسیاری از صنایع پایین دستی و بالادستی مرتبط با فولاد است.

گزارش مکتوب از فرج اله محمدپور

منبع: خبرگزاری صدا و سیما