معاملات گواهی انرژی زیر ذره‌بین

به گزارش می‌متالز، تصویب این طرح به این معناست که از این پس تولید کنندگان اصلی حامل‌های انرژی در داخل می‌توانند به کمک فروش گواهی سپرده اقدام به فروش محصول خود کنند. از طرفی بازیگران خرد اقتصاد، از جمله شرکت‌ها، بانک‌ها و مردم نیز می‌توانند نقدینگی مازاد خود را در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. به‌تازگی هم جزئیات این طرح اعلام شده و علاقه‌مندان می‌توانند به‌زودی در این بازار به معامله بپردازند و سرمایه‌گذاری کنند.

بررسی جزئیات و شرایط خرید گواهی سپرده نفتی و میعانات گازی نشان می‌دهد، تنها اشخاص حقوقی و دارندگان کد PRX مجاز به سرمایه‌گذاری در این بازار هستند و حداقل میزان خرید معادل هزار برگه گواهی سپرده نفت‌خام سنگین (معادل هزار بشکه) خواهد بود. در واقع می‌توان گفت که با توجه به این شروط نمی‌توان با این گواهی همچون گواهی‌های سکه برای سرمایه‌گذاری برخورد کرد و معامله در این بازار به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد که تنها از عهده شرکت‌های بزرگ برمی‌آید.

جزئیات طرح

از نکات مهمی که در این اطلاعیه می‌توان به آن اشاره کرد، این است که گواهی سپرده نفت‌خام سنگین شرکت ملی نفت ایران به صورت دلاری عرضه شده است؛ اما تسویه آن به صورت ریالی و بر مبنای نرخ ارز (ETS) خواهد بود. همچنین اعلام شده که نرخ تسعیر برای ارزش گذاری دلاری گواهی نفت در زمان معاملات اعلام خواهد شد. درحال حاضر معلوم نیست که آیا این نرخ بالاتر از نرخ ارز (ETS) خواهد بود یا خیر. همچنین معاملات این گواهی سپرده در بازار ثانویه رخ می‌دهد، به این معنا که خریدار می‌تواند هر زمان که علاقه‌مند بود، گواهی خود را بفروشد.

شروع معاملات ثانویه گواهی سپرده نفت‌خام سنگین شرکت ملی نفت ایران، روز معاملاتی بعد از تاریخ اولین عرضه خواهد بود. همچنین تاریخ پایان دوره معاملاتی نماد مذکور، ۳۶ماه پس از بازگشایش نماد معاملاتی است. البته خریدار موظف است پس از معامله و تا قبل از اتمام دوره معاملاتی گواهی سپرده نفت‌خام سنگین کالای خود را از انبار دریافت کند. در صورت عدم‌تحویل کالای موضوع گواهی سپرده کالایی تا تاریخ سررسید آن، مطابق تبصره «۲» ماده «۵۱» دستورالعمل پذیرش انبار و صدور، معامله و تسویه گواهی سپرده کالایی، دارنده گواهی مجاز است با پرداخت هزینه‌های مربوط به غلتاندن گواهی (over Roll) نسبت به تمدید گواهی سپرده منتشرشده به نماد انبار جدید اقدام کند.

البته باید ذکر کرد که حداقل میزان برای تحویل فیزیکی کالا ۶۰۰‌هزار بشکه یعنی معادل ۶۰۰‌هزار برگه گواهی نفت‌خام سنگین است. اما محدودیتی برای تحویل‌گیرنده وجود نداشته و هرکسی که شرط حداقل خرید را رعایت کند می‌تواند برای تحویل فیزیکی اقدام کند؛ بنابراین کارگاه‌های صنعتی خرد نیز از این پس می‌توانند نفت و گاز موردنیاز خود را به طور مستقیم و از این طریق تامین کنند.

تامین مالی با گواهی انرژی

فروش گواهی سپرده نفت و میعانات گازی را می‌توان اقدامی مثبت در جهت ایجاد ابزار‌های جدید برای تامین مالی حوزه نفت و انرژی در داخل دانست. در واقع با ورود بازیگران جدید به این بازار می‌توان امیدوار بود که بخشی از نقدینگی سرگردان در جامعه به جای ورود به بازار‌هایی همچون ارز و طلا به این معاملات جذب شود. در نتیجه این اقدام و نیز با کاهش تقاضا در بازار‌های دیگر آهنگ رشد تورم کمی کاهش می‌یابد؛ آن هم در شرایطی که فعالان بازار بیش از هر زمان دیگری ترجیح می‌دهند نقدینگی مازاد خود را به سایر کالا‌های سرمایه‌ای تبدیل کنند. در واقع می‌توان امیدوار بود که با رونق معاملات گواهی انرژی کمی فشار از بازار سایر کالا‌های سرمایه‌ای برداشته شده و نقدینگی مازاد جذب این بازار نیز شود.

همچنین اگر حمایت‌های قانونی لازم صورت گیرد، برخی از معامله گران این بازار می‌توانند اقدام به صادرات نفت کرده و موجب ارز‌آوری به کشور شوند. از طرفی خرید این گواهی تنها محدود به افراد داخل کشور نبوده و سایر کشور‌ها نیز می‌توانند در این بازار معامله کنند. با توجه به جذابیت بازار حامل‌های انرژی می‌توان امیدوار بود که بازیگران خارجی نیز از این معاملات استقبال کنند. البته بازدهی مالی این معاملات به نرخ تسعیر ارز در زمان ارزش‌گذاری گواهی نفت و گاز بستگی دارد.

همه موارد یادشده در حالی صورت می‌گیرد که شرکت‌های بزرگ حوزه انرژی همچون شرکت ملی نفت می‌توانند از طریق فروش گواهی حامل‌های انرژی نقدینگی موردنیاز خود را تامین کنند و در نهایت تولید خود را افزایش دهند؛ چرا که بررسی بسیاری از گزارش‌ها نشان می‌دهد واحد‌های صنعتی در این حوزه به‌مرور زمان دچار فرسایش شده و بسیاری از تاسیسات نیازمند تعمیر یا جای‌گذاری هستند. فرسودگی این واحد‌ها در سال‌های اخیر سبب هدررفت تولید شده است؛ بنابراین تامین هزینه اورهال این صنایع می‌تواند تاثیر چشمگیری بر میزان تولید و عرضه نفت بگذارد.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که با گذار کشور‌های توسعه‌یافته از سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک ممکن است تقاضا برای نفت و گاز طی چند دهه آینده به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کند. در نتیجه باید از فرصت‌های پیش‌رو نهایت بهره برد و با افزایش صادرات نفت و سایر حامل‌های انرژی در چند سال آتی از این فرصت کوتاه استفاده کرد. همچنین در صورت اجرای درست این طرح می‌توان امیدوار بود که صادرات نفتی کشور در چند سال آینده با رشد مواجه شود.

منبع: دنیای اقتصاد