سیاسی‌کاری، چشم‌انداز فروش مواد معدنی را مه‌آلود کرد

به گزارش می متالز، فعالان معدنی در ۲ حوزه سنگ آهن و سنگ‌های تزئینی بر این باورند سالی ‌که گذشت چندان با پیش‌بینی‌ها مطابق نبود. نوسان‌های نرخ ارز و همچنین تحریم‌های اعمال شده علیه ایران باعث شد که آنها نتوانند در بازارهای داخلی و خارجی حرف چندانی برای گفتن داشته باشند و حتی در شرایطی بازارهای خارجی را از دست دادند، از این‌رو چشم‌انداز آنها از بازار فروش مواد معدنی در سال آینده چندان روشن نیست.

آنها که صادر می‌کنند روی پا ایستاده‌اند

احمد شریفی، دبیر انجمن سنگ ایران، درباره سالی که بر فعالان سنگ گذشت، گفت: در بخش سنگ‌های تزئینی، روزهای سال ۹۷ بر اساس میل فعالان این بخش نگذشت. درحال‌حاضر ۲هزار واحد معدنی فعال هستند که از این تعداد، ۱۰۰۰ واحد تعطیل شده و بقیه با ۵۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. وی با بیان اینکه در بازار داخلی با رکود شدید روبه‌روییم، تصریح کرد: واحدهای معدنی که می‌توانند در زمینه صادرات فعالیت کنند همچنان سرپا مانده‌اند اما معادنی که کیفیت سنگ‌های تولید شده آنها صادراتی نیست با معضلات جدی روبه‌رو هستند. معادن سنگ تزئینی در داخل کشور نمی‌توانند تولیدات خود را در بازار به فروش برسانند، از این‌رو در بسیاری مواقع از پس هزینه‌های خود برنمی‌آیند. شریفی با اشاره به اینکه تنها۳۰۰ معدن سنگ ‌تزئینی شرایط خوبی دارند، بیان کرد: کیفیت محصولات این معادن قابل توجه است و آنها می‌توانند علاوه بر اینکه بازار داخلی را از آن خود کنند بخشی از تولیدات را در بازارهای خارجی عرضه کنند. امسال تمام معادن سنگ‌تزئینی در کشور، زیر ۱۰ میلیون تن استخراج ‌واقعی داشتند و اگر همین روند در سال آینده ادامه‌دار باشد نمی‌توان به آینده این بازار امیدوار بود.
این فعال معدنی در ادامه با بیان اینکه سال آینده باید در بخش فرآوری سنگ‌های معدنی برنامه‌ریزی مدونی شود، خاطرنشان کرد: در بخش بازاریابی باید بیشتر تلاش کنیم و لازم است وزارت صنعت، معدن و تجارت در این بخش تمهیدات ویژه بیندیشد و معقولانه جلو برود. یکی از اقدامات وزارتخانه برای توسعه بازارهای صادراتی، فراهم کردن شرایط برای حضور تولیدکنندگان داخلی در نمایشگاه‌های بین‌المللی است. وی با اشاره به مشکل حمل‌ونقل و جابه‌جایی پول، تاکید کرد: تا ۶ ماه پیش صادرات یک کانتینر سنگ ‌تزئینی به چین، با ۱۵۰ دلار میسر بود، در حالی‌که هم‌اکنون برای تحقق این مهم دست‌کم باید ۷۰۰ دلار هزینه کرد. این عدد چند برابری برای کشورهای مقصد به یک معضل تبدیل شده چراکه در این شرایط نرخ تمام شده محصول بالا می‌رود و امکان رقابت برای تولیدکنندگان داخلی با همتایان خارجی دشوار می‌شود.
شریفی با اشاره به صفر نشدن امکان صادرات مواد معدنی در کشور، بیان کرد: باید بازارهای هدف را به تولیدکنندگان داخلی معرفی کنیم. باید انرژی و تلاش خود را بر توسعه بازارها متمرکز کنیم چراکه بازار داخلی در شرایط رکود ساخت‌وساز، بسیار محدود شده‌، از این‌رو برای خروج از شرایط فعلی چاره‌ای جز توسعه صادرات و تصاحب بازارهای جدید نداریم.

امید به فروش ضعیف شد

مهرداد اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران نیز درباره سالی که بر بازار فروش سنگ‌آهن گذشت، گفت: سال ۱۳۹۷ برای اقتصاد ایران، پرفراز و نشیب بود چراکه در امسال، تحولات سیاسی در معادلات اقتصادی بسیار تاثیرگذار بودند. البته در نیمه دوم امسال شاهد افزایش نرخ سنگ آهن در بازارهای جهانی بودیم و همین عامل سبب شد که حاشیه سود برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ‌نسبت به ۶ ماه نخست بالا برود.
وی در ادامه با بیان اینکه در سال‌های اخیر اقدامات مثبت در زمینه ساخت کارخانه‌های گندله‌سازی و کنسانتره‌سازی شد، تصریح کرد: دولت در سال ۹۷ از روش‌های انقباضی بهره گرفت و هزینه‌های تولید و صادرات افزایش یافت، به‌همین دلیل امید به فروش در بازار داخلی و خارجی ضعیف شد.
اکبریان با بیان اینکه طرح‌های داخلی دچار رکود شدند، افزود: پیش‌بینی‌ها پیش از آغاز سال ۹۷ بیشتر بر مبنای رونق تولید و صادرات مواد معدنی بود، در حالی‌که در عمل این مهم محقق نشد. تولید و صادرات مواد معدنی در بسیاری از حوزه‌ها متوقف شد. در شرایط فعلی علاوه‌ بر نگرانی شرایط کنونی، دغدغه آینده نیز وجود دارد چراکه با توجه به ضعف بازار داخلی و خارجی، اجرای طرح‌ها با رکود جدی روبه‌رو شده‌ است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران، بیان کرد: اگر تولیدکنندگان داخلی و خارجی نتوانند در بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند بدون تردید معدنداری در کشور در تنگنا قرار می‌گیرد و در این شرایط امکان پیش‌بینی آینده روشن برای معادن در کشور به صفر می‌رسد.

سخن آخر

محصولات معدنی، همانند محصولات نفتی، پایه تولید و صنعت هستند. ایران از نظر وجود منابع معدنی، از معدود کشورهایی است که واجد منابع بسیاری از عناصر مورد نیاز بشر در صنایع، کشاورزی و داروسازی است. وجود منابع غنی بیش از ۵۰ عنصر در کشور ما به اثبات رسیده است، درحالی‌که هنوز اکتشافات در حد سطح و اندکی زیر سطح قرار دارد.
اگرچه استخراج منابع معدنی در ایران، قدمتی طولانی دارد اما متاسفانه با پیشرفت علم، آهنگ پیشرفت بخش معدن با آهنگ پیشرفت جهانی جلو نرفته است.
از این رو، یکی از مهم‌ترین چالش‌های تولید در بخش معدن، تولید پایین و هزینه بالای استخراج و فرآوری به واسطه استفاده از فناوری‌های قدیمی با بهره‌وری پایین است. چالش دیگری که وجود دارد، در ارتباط با حمل‌ونقل است و تا زمانی ‌که این معضلات رفع نشوند نمی‌توان به آینده معدنکاری در کشور امیدوار بود.
 در کشورمان از فناوری موج دوم استفاده می‌شود و بنابراین ظرفیت حمل‌ونقل پایین است. همین امر، نرخ تمام‌شده هر تن ماده معدنی برای حمل را افزایش می‌دهد، ضمن آنکه بخش معدن کشور به شدت نیازمند اکتشافات کانسارهای پنهان و عمقی است چراکه ذخایر سطحی کشور در حال پایان بوده یا تمام شده است.
اگرچه اقداماتی در سال ۹۶ انجام شد که به کشف ذخایر غنی آهن در اعماق بالای ۱۵۰۰ متر انجامید اما کافی نیست؛ ضمن آنکه نتایج اکتشافات نشان داده است منابع عمقی بسیاری وجود دارند که همگی منتظر ورود فناوری‌های نوین برای استخراج و فرآوری هستند. از طرفی، ورود و بومی‌سازی فناوری‌های نوین و روز، نیازمند سرمایه‌گذاری‌ خارجی است. بی‌شک حجم زیاد منابع معدنی خدادادی کشور ما، به راحتی می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی را به ایران گسیل کند.