نقش موثر بورس کالا در کاهش قیمت‌ها

‌می‌متالز - سید جواد درواری گفت: شفافیت یکی از مؤثرترین روش‌های تنظیم اقتصاد است و یکی از ویژگی‌های مهم بورس‌های کالا این است که به دلیل شفافیت بالا، امکان نظارت دقیق دارند تا ضمن تضمین شفافیت معاملات، منافع همه طرف‌ها تأمین شود و در کنار بازار‌های نقدی و مالی جریان معاملات را تضمین و تعادل در بازار را حفظ می‌کنند.

به گزارش می‌متالز، سید جواد درواری کارشناس بازار سرمایه با اشاره به پتانسیل‌های بورس کالا برای کاهش تورم و رونق تولید بیان کرد: نیاز به ایجاد بازاری متشکل و سازمان یافته برای تقابل آزاد عرضه و تقاضا و دستیابی به اثرات مثبت این مهم در اقتصاد تولید و مصرف، راه اندازی بورس‌های کالایی را در ایران فراهم ساخت. تجربه کشور‌های پیشرفته و توسعه‌یافته نشان می‌دهد که وجود بورس‌های کالا به کارآمدتر شدن اقتصاد کمک می‌کنند. باوجود نوسان قیمت‌ها که در بورس‌های کالا به چشم می‌خورد، نقش این بورس‌ها در تجارت و رونق اقتصادی غیرقابل‌انکار بوده است.

وی ادامه داد: بدون بورس کالا، ارائه یک قیمت استاندارد برای کالا‌ها غیرممکن است؛ تولیدکننده و مصرف‌کننده مجبور هستند به‌طور جداگانه به دنبال خریدار و فروشنده بگردند؛ بدون استفاده از سازوکار‌های بورس کالا و کشف قیمت مناسب، بسیاری از تولیدکنندگان ورشکست خواهند شد؛ بسیاری از تولیدکنندگان با عرضه و فروش کالای خود در بورس‌ها، نه‌تن‌ها در بازار داخلی به کسب سود می‌پردازند؛ بلکه توانسته‌اند نظر سرمایه‌گذاران خارجی را نیز جلب کنند. این‌ها منافعی هستند که از وجود بورس‌های کالا ناشی می‌شوند.

درواری در خصوص چگونگی اثرگذاری عرضه کالا‌ها در بورس بر کاهش قیمت‌ها گفت: مبنای قیمت‌گذاری در بورس کالا باید سیستم عرضه و تقاضا میان فروشندگان و خریداران باشد. فارغ از الزام برای انجام معامله در قیمت‌های مشخص یا به‌عبارت‌دیگر قیمت‌های دستوری است و تأثیرات قیمت جهانی محصولات بر روی قیمت محصولات در بورس کالا اجتناب‌ناپذیر است. با سودآور شدن تولید برای شرکت‌های تولیدی و عرضه پر قدرت محصولات در بورس کالا، قیمت‌ها کاهش یافته و به ارزش منصفانه خود می‌رسند و تا حدودی موجب کنترل تورم می‌شوند.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: به طور طبیعی، تغییر رویه‌های سنتی به معاملات بورسی، شاید در ابتدا با کندی پیش رود؛ اما موضوع مهم، تجربه چندین ساله بورس کالا در حوزه معاملات فلزات و فولاد است که بورس می‌تواند با توجه به تجربیات مناسب در راستای شناسایی و رفع موانع اقدام کند.

وی با اشاره به تجربه عرضه سیمان در بورس کالا خاطرنشان کرد: همواره در عرضه محصولات در بورس کالا تلاش می‌شود تا امکان سوء استفاده برخی افراد از معاملات وجود نداشته باشد که در حوزه معاملات سیمان نیز تمهیداتی در نظر گرفته شد تا خریداران واقعی حضور یابند و مشتریان خرد نیز امکان خرید داشته باشند و بدین ترتیب، عرضه سیمان در بورس کالا هم به تولیدکنندگان و هم به مصرف‌کنندگان کمک کرد.

درواری ادامه داد: موضوع کلیدی در این زمینه، شفافیت آماری معاملات بورس است که به بسیاری از نابسامانی‌های مبادلات سنتی پایان می‌دهد. در ابتدا وزارت صمت مخالف عرضه سیمان در بورس کالا بود، چون سازوکار لازم برای آن فراهم نشده بود، اما با اصرار واحد‌های سیمانی مبنی بر عرضه سیمان در بورس کالا و با وجود مخالفت وزارت صمت، این اتفاق افتاد و واحد‌های تولیدی انگیزه بالایی برای کشف قیمت سیمان در بورس کالا داشتند. شایان ذکر است عمق بخشیدن به عرضه سیمان در بورس کالا موجب شکل‌گیری نرخ موثر سیمان و به حداقل رسیدن نقش سودجویان در قیمت خرده‌فروشی‌ها شد. خوشبختانه با عرضه سیمان در بورس، دلالی کمرنگ شده و با روند فعلی از منافع این بازار، هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده نهایی نفع می‌برند. دلال‌ها و مافیای بازار سیمان تلاش زیادی برای توقف عرضه سیمان در بورس کالا طی سالیان گذشته انجام دادند و در مواردی نیز موفق بودند و پس از کش و قوس‌های فراوان، در نهایت سیمان در بورس کالا عرضه شد.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به اثار مثبت عرضه خودرو در بورس کالا اشاره کرد و گفت: تقریباً در هیچ کشوری خودرو در بورس عرضه نمی‌شود، ولی در شرایط فعلی کشور، عرضه خودرو در بورس به صلاح تولیدکننده و مصرف‌کننده است و مزایایی مانند: شفافیت معاملاتی و مشخص بودن خریداران، عدم دپوی تولیدات توسط دلالان و قطع دست رانت‌داران از سود‌های بدون ریسک هزاران میلیاردی، فروش خودرو به قیمتی پایین‌تر از بازار و بالاتر از قیمت مصوب که موجب سودآوری کارخانه‌های تولیدی می‌شود (باید به این نکته توجه داشت که بهای تمام‌شده برخی از محصولات تولیدی بالاتر از قیمت فروش محصولات کارخانه است) و افزایش منافع سهامداران را به دنبال دارد.

وی اضافه کرد: در صورت عرضه خودرو در بورس کالا، با عرضه‌های بیشتر و با توجه به سیستم عرضه و تقاضا، به‌مرور زمان قیمت‌های معاملاتی تعدیل می‌شوند و به نقطه تعادل و کشف قیمت واقعی خودرو (در شرایط فعلی اقتصادی و سیاسی کشور) خواهیم رسید.

وی در خاتمه تصریح کرد: در پایان ذکر این نکته ضروری است که شفافیت یکی از مؤثرترین روش‌های تنظیم اقتصاد است و یکی از ویژگی‌های مهم بورس‌های کالا این است که به دلیل شفافیت بالا، امکان نظارت دقیق دارند تا ضمن تضمین شفافیت معاملات، منافع همه طرف‌ها تأمین شود و در کنار بازار‌های نقدی و مالی جریان معاملات را تضمین و تعادل در بازار را حفظ می‌کنند.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)