جاماندگی دولت از اشتغال هدف

به گزارش می‌متالز، این گزارش حاکی از آن است که مشارکت اقتصادی تغییر چشمگیری نداشته و تنها اندکی بیش از ۲۴۲هزار نفر به جمعیت فعال کشور اضافه شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار کار کشور توانسته است اندکی بیشتر از افزایش جعیت فعال کشور شغل ایجاد کند. بررسی‌ها حاکی از آن است سهم اشتغال بخش خدمات از ۵۰درصد عبور کرده و به ۶/ ۵۱درصد رسیده است. بخش صنعت نیز با سهم ۶/ ۳۳درصدی از بازار کار اندکی بیشتراز یک سوم اشتغال را به خود اختصاص داده است. آمار‌ها حاکی از آن است که همچنان نرخ بیکاری زنان در سطح بالاتری نسبت به مردان قرار دارد. با بررسی آمار‌های جدید نسبت به آمار سال‌های گذشته شاهد آن هستیم که در خالص مشاغل ایجادشده در اقتصاد ایران، شاهد نوعی افزایش سرعت هستیم. بر این اساس برای اولین‌بار پس از دوران کرونا تعداد خالص مشاغل ایجادشده از سطح ۲۶۰هزار شغل عبور کرد.

آمار تازه اشتغال

مرکز آمار ایران در گزارشی آمار‌های مربوط به اشتغال سال ۱۴۰۱ را منتشر کرد. اشتغال و بیکاری، از جمله موضوعات اساسی اقتصاد هرکشوری است؛ به‌گونه‌ای‌که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود. نرخ بیکاری یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر این اساس نرخ بیکاری سال ۱۴۰۱ با ۲/ ۰ واحد درصد کاهش نسبت به سال گذشته به ۹ درصد رسیده است. از سوی دیگر نرخ مشارکت اقتصادی در سال ۱۴۰۱ بدون تغییر ۹/ ۴۰ درصد باقی ماند. بررسی اعداد مطلق نشان می‌دهد از بیش از ۶۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر جمعیت ۱۵ سال به بالای ایران، ۲۶ میلیون نفر از آن‌ها جمعیت فعال کشور را تشکیل می‌دهند و بیش از ۳۷ میلیون نفر غیرفعالند. از کل جمعیت فعال کشور ۲۳ میلیون و ۷۱۵ هزار نفر صاحب شغل هستند و ۲ میلیون و ۳۴۸ هزار نفر جمعیت بیکاران را تشکیل می‌دهند.

جاماندگی دولت از اشتغال

پیش‌تر دولت در برنامه‌های اعلامی خود از ایجاد سالانه یک میلیون شغل سخن به میان می‌آورد. با این حال از همان ابتدا این نکته مطرح می‌شد که در یک اقتصاد بدون محدودیت خارجی نیز ایجاد چنین سطحی از اشتغال، دشواری‌های زیادی پیش‌روی خود دارد؛ حال آنکه اقتصاد در بند تحریم ایراد وضعیت به مراتب دشوارتری را تجربه می‌کند. آمار‌ها حاکی از آن است که خالص اشتغال ایجادشده در سال ۱۴۰۱ اندکی بیش از ۲۶۰ هزار نفر بوده است. به بیانی دیگر، تنها یک‌چهارم از وعده ایجاد شغل یک میلیونی جامه عمل پوشیده است. با این حال آمار‌ها نشان می‌داد این سطح از ایجاد شغل در سه سال اخیر بالاترین میزان به حساب می‌آید. با این وجود همچنان ایجاد اشتغال با پیش از دوران همه‌گیری کرونا فاصله چشمگیری دارد. به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت متغیر‌های بنیادین اقتصاد ایران و چشم‌انداز‌های اقتصاد کلان، امید چندانی به تحقق این وعده دولت در سال جاری نمی‌توان داشت.

برخی تعاریف آماری

برای درک دقیق‌تر گزارش مرکز آمار باید برخی از تعاریف را در ابتدای کار به خاطر سپرد. اولین مورد جمعیت فعال است که به مجموع جمعیت شاغل و بیکار گفته می‌شود. در گزارش اخیر مرکز آمار، شاغل فردی است که بیش از ۱۵ سال سن دارد و حداقل یک ساعت در هفته مرجع کار کرده است. افرادی که بدون دریافت مزد برای یکی از اعضای خانوار خود که با وی نسـبت خویشاوندی دارند، کار می‌کنند؛ کارآموزانی که در دوره کارآموزی فعالیتی در ارتباط با فعالیت موسسه محل کارآموزی انجام می‌دهند، یعنی مستقیما در تولید کالا یا ارائه خدمات سهیم هستند؛ محصلانی که در هفته مرجع مطابق تعریف، کار کرده‌اند و تمام افرادی که در نیرو‌های مسلح به‌صورت کادر دائم یا موقت خدمت می‌کنند از جمله گروه‌های افراد شاغل محسوب می‌شوند. از سوی دیگر بیکار به فردی گفته می‌شود که بیش از ۱۵ سال دارد و در هفته مرجع فاقد شغل است و در سه هفته اخیر برای یافتن شغل تلاش کرده است. افرادی که به‌دلیل آغاز به‌کار در آینده یا انتظار بازگشت به شغل قبلی جویای کار نبوده، ولی فاقد کار و آماده برای کار بوده‌اند نیز بیکار محسوب می‌شوند. نرخ بیکاری از نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال کشور محاسبه می‌شود.

وضعیت اشتغال جوانان

در سال ۱۴۰۱ نرخ بیکاری جوانان از سطح ۷/ ۲۳ درصد در سال گذشته به ۶/ ۲۲ درصد کاهش یافت. بر اساس جزئیات موجود در گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری افراد ۱۵ تا ۲۴ سال با کاهش مواجه شده است. اعداد مطلق نیز حاکی از آن است که این گروه سنی شاهد افزایش اندکی در تعداد بیکاران بوده و حدود ۳۱۱ نفر به جمعیت بیکاران آن افزوده شده است. از سوی دیگر نرخ بیکاری افراد ۱۸ تا ۳۵ سال با ۲/ ۰ واحد درصد کاهش نسبت به سال ۱۴۰۰ به ۳/ ۱۶ درصد رسید. بررسی آمار بیکاران این گروه سنی نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱ حدود ۴۹ هزار نفر از تعداد بیکاران این گروه کاسته شده است.

اشتغال زنان

بررسی آمار اشتغال زنان نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱، نرخ مشارکت زنان نسبت به سال قبل ۳/ ۰ واحد درصد افزایش یافته و به سطح ۶/ ۱۳ درصد رسیده است. در واقع بیش از ۱۵۲ هزار نفر به جمعیت فعال زنان افزوده شده است. اشتغال این گروه جمعیتی نیز با ۳/ ۰ واحد درصد افزایش مواجه شده و به سطح ۴/ ۱۱ درصدی رسیده است. در سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۶ هزار نفر به تعداد شاغلان زن افزوده شده است.

اشتغال بخش‌های اقتصادی

گزارش مرکز آمار به تفکیک سهم هریک از بخش‌های اقتصادی کشور از اشتغال را اعلام کرده است. بر این اساس سه شاخه عمده صنعت، کشاورزی و خدمات مورد بررسی قرار گرفته‌اند. آمار‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ بیش از ۳۱۴ هزار نفر از تعداد شاغلان بخش کشاورزی کاسته شده و سهم آن از تعداد شاغلان کشور ۵/ ۱ واحد درصد کاهش یافته است. در بخش صنعت، اما ۳۳ هزار نفر به تعداد شاغلان این بخش افزوده شده است. آمار‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ بیش از ۷ میلیون و ۹۶۳ هزار نفر در صنعت مشغول به کار بوده‌اند که سهمی ۶/ ۳۳ درصدی از کل اشتغال کشور را به خود اختصاص می‌دهد. در نهایت خدمات که بزرگ‌ترین سهم را از تولید و اشتغال کشور دارد در سال ۱۴۰۱ با افزایشی ۵۴۶ هزار نفری تعداد شاغلان نسبت به سال قبل از آن روبه‌رو بود؛ رشدی که سهم این بخش از اشتغال کشور را از ۵۰ درصد فراتر برد و به ۶/ ۵۱ درصد رساند.

منبع: دنیای اقتصاد