معدن و معدن‌کاری در آفریقا؛ از فقر تا فناوری

به گزارش می‌متالز، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی صنعت معدن و معدن در آفریقا، تخریب محیط‌زیست است. این صنعت به دلیل تاثیر قابل‌توجهی که بر محیط‌زیست دارد، از جمله تخریب زیستگاه‌های طبیعی، فرسایش خاک و آلودگی آب شناخته شده‌است. فعالیت‌های معدنی نیز می‌تواند منجر به جنگل زدایی، آلودگی هوا و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای شود.

این اثرات زیست محیطی می‌تواند پیامد‌های بلندمدت قابل توجهی برای جوامع محلی و اکوسیستم‌ها داشته باشد و باید از طریق اجرای شیوه‌های معدن‌کاری پایدار مورد‌توجه قرار گیرد. چالش دیگری که صنعت معدن در آفریقا با آن مواجه است، تضاد اجتماعی است. فعالیت‌های معدنی اغلب در زمین‌هایی انجام می‌شود که متعلق به جوامع محلی است و اختلافات بر سر حقوق زمین می‌تواند منجر به درگیری‌های خشونت آمیز بین شرکت‌های معدنی و ساکنان محلی شود. فعالیت‌های معدنی همچنین می‌توانند معیشت سنتی و شیوه‌های فرهنگی را مختل کنند و منجر به ناآرامی و تنش‌های اجتماعی شوند. به‌منظور پرداختن به این مسائل، پیشنهاد شده‌است که شرکت‌های معدنی در گفت‌وگوی معنادار با جوامع محلی شرکت کنند و از این طریق اطمینان حاصل شود که فعالیت‌های آن‌ها به آداب و سنن محلی احترام گذاشته و از آن‌ها حمایت می‌کند. استثمار کارگران چالش مهم دیگری است که بخش معدن در آفریقا با آن مواجه است.

بسیاری از کارگران این صنعت در مشاغل کم دستمزد، خطرناک و اغلب غیررسمی و با دسترسی اندک به حمایت‌ها یا مزایای اجتماعی به‌کار گرفته می‌شوند. این موضوع می‌تواند منجر به شرایط کاری بد، از جمله قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک و محیط‌های کاری ناایمن شود. به‌منظور رسیدگی به این موضوع، پیشنهاد شده‌است که شرکت‌های معدنی اطمینان حاصل کنند که کارگران آن‌ها از دستمزد منصفانه، شرایط کار ایمن و حمایت‌های اجتماعی کافی برخوردار باشند. با وجود این چالش‌ها، صنعت معدن در آفریقا به رشد و توسعه خود ادامه می‌دهد.

این صنعت منبع درآمد قابل‌توجهی برای بسیاری از کشور‌های آفریقایی است و فرصت‌های شغلی برای‌میلیون‌ها نفر در سراسر این قاره فراهم می‌کند. به‌منظور اطمینان از اینکه صنعت همچنان به رشد و توسعه اقتصاد‌های آفریقا کمک می‌کند، مهم است که شرکت‌های معدنی شیوه‌های استخراج معدنی پایدار را اتخاذ کنند و با جوامع محلی برای رسیدگی به نگرانی‌های زیست‌محیطی و اجتماعی همکاری نزدیک داشته باشند. یکی از نمونه‌های روش استخراج معدنی پایدار، استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر برای تامین انرژی عملیات معدن است. بسیاری از شرکت‌های معدنی در آفریقا در حال‌حاضر در حال بررسی استفاده از انرژی خورشیدی، بادی و برق‌آبی برای کاهش وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی و به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی آن‌ها هستند.

این امر نه‌تن‌ها به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای کمک می‌کند، بلکه باعث صرفه‌جویی در هزینه برای شرکت‌های معدنی می‌شود که می‌توانند انرژی خود را در محل مصرف، تولید کنند. نمونه دیگری از روش معدن‌کاری پایدار، استفاده از اقدامات حفاظت از آب برای کاهش تاثیر فعالیت‌های معدنی بر منابع آب محلی است. این شامل استفاده از سیستم‌های بازیافت آب، تصفیه فاضلاب و اجرای اقدامات حفاظت از آب مانند استحصال آب‌باران است. این شیوه‌ها به حداقل رساندن تاثیر فعالیت‌های معدنی بر منابع آب محلی کمک می‌کنند و در عین‌حال هزینه‌های شرکت‌های معدنی را نیز کاهش می‌دهند. علاوه‌بر این روش‌ها، شرکت‌های معدنی در آفریقا نیز در حال بررسی استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای بهبود کارآیی و بهره وری خود هستند. این موضوع شامل استفاده از هواپیما‌های بدون‌سرنشین و سایر فناوری‌های پیشرفته برای بررسی سایت‌های استخراج، استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ برای بهبود کارآیی عملیاتی و استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای بهینه سازی فرآیند‌های استخراج است.

پهپاد‌ها می‌توانند مناطق وسیعی را به‌سرعت پوشش دهند و داده‌هایی با وضوح بالا جمع‌آوری کنند، به‌همین‌دلیل می‌توان از آن‌ها برای تهیه نقشه‌های دقیق و مدل‌های سه‌بعدی از سایت‌های معدنی استفاده کرد. این به بهبود دقت بررسی‌های زمین‌شناسی کمک می‌کند و همچنین می‌تواند برای نظارت بر اثرات زیست‌محیطی استفاده شود. به‌عنوان مثال، گروه De Beers از هواپیما‌های بدون‌سرنشین برای نقشه‌برداری و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی معادن الماس خود در بوتسوانا استفاده می‌کند. گزارش‌های منتشرشده نشان می‌دهد که برخی شرکت‌های استخراج معدن در آفریقا نیز از تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ برای بهبود تصمیم‌گیری و کارآیی عملیاتی استفاده می‌کنند. تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ می‌تواند برای تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده‌ها از حسگر‌ها و سایر منابع برای شناسایی الگو‌ها و روند‌ها استفاده شود که این موضوع می‌تواند برای بهینه سازی فرآیند‌های استخراج و کاهش هزینه‌های معدن‌کاری مورد‌استفاده قرار گیرد. به‌عنوان مثال، شرکت Gold Fields از تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ برای بهینه‌سازی عملیات استخراج خود در معدن Tarkwa در غنا استفاده می‌کند که این امر منجر به افزایش ۵‌درصدی در تولید طلا و کاهش ۱۰‌درصدی هزینه‌ها شده‌است. شرکت‌های استخراج معدن در آفریقا نیز از فناوری واقعیت‌مجازی (VR) برای اهداف آموزشی نیز استفاده می‌کنند.

فناوری VR می‌تواند برای شبیه‌سازی عملیات استخراج و ارائه سناریو‌های آموزشی واقعی برای کارگران استفاده شود. این امر به بهبود ایمنی و کاهش خطر تصادف کمک می‌کند. به‌عنوان مثال، شرکت Anglo American از این فناوری برای آموزش کارگران در معدن سنگ‌آهن Kolomela در آفریقای‌جنوبی استفاده می‌کند. در کنار این فناوری‌ها، امروزه شرکت‌های استخراج مواد معدنی در آفریقا در حال بررسی استفاده از فناوری بلاک‌چین برای مدیریت زنجیره تامین هستند.

بلاک‌چین می‌تواند برای ردیابی حرکت مواد معدنی و سایر مواد از معدن به‌کاربر نهایی مورد‌استفاده قرار گیرد و شفافیت و مسوولیت پذیری بیشتری را فراهم آورد. به‌عنوان مثال، شرکت IBM با اتحادیه آفریقا برای توسعه یک سیستم مبتنی بر بلاک‌چین برای ردیابی منشأ مواد معدنی در آفریقا همکاری می‌کند. در مجموع، در کنار مسائل ابتدایی که گریبان‌گیر بسیاری از کشور‌های آفریقایی است؛ فناوری‌های نوین در بخش معدن این قاره فراموش نشده‌است، زیرا این فناوری‌ها نه‌تن‌ها به بهبود کارآیی و بهره وری عملیات معدنی کمک می‌کنند، بلکه با به حداقل رساندن ضایعات و کاهش استفاده از منابع، اثرات زیست محیطی فعالیت‌های معدنی را نیز کاهش می‌دهند.

مجید سروش/ فعال معدنی

منبع: دنیای اقتصاد