بداقبالی معادن کوچک اصفهان برای هوشمند‌شدن

به گزارش می‌متالز، معدن‌کاری هوشمند، اجتناب ناپذیر، ولی نیازمند صرف هزینه‌های بسیار و البته تأمین زیرساخت‌های لازم است. از آنجایی که معادن اصفهان بیشتر کوچک‌مقیاس هستند، هوشمندسازی برایشان توجیه اقتصادی ندارد و بهره‌برداران تمایل چندانی به سمت معدن‌کاری دیجیتال ندارند.

بخش معدن در اصفهان نیازمند توسعه است؛ ولی اقدامات، نگرش‌ها، جهت‌گیری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها به گونه‌ای است که معدن‌کاری هوشمند را تقویت نمی‌کند.

این خلأ‌ها باعث شده تا معادن کوچک و بزرگ، درکی از ابعاد و نتایج معدن‌کاری هوشمند نداشته باشند. معادن به دنبال افزایش هزینه‌های تولید، باید به سمت افزایش بهره‌وری حرکت کنند تا شاهد استخراج بیشتر از معادن باشیم.

معدن‌کاری جدید و استفاده از فناوری و تجهیزات به‌روز یکی از اصلی‌ترین راهکار‌ها برای افزایش بهره‌وری در بخش معدن است.

هوشمندسازی معادن یعنی استفاده از روش‌ها و ابزار‌های فناوری برای مدیریت و کنترل، ساده‌سازی فعالیت‌ها، حرفه‌ای‌تر‌شدن کارها، سرعت‌بخشیدن و یافتن ساده‌ترین راه‌حل‌ها برای انجام امور، کاهش مصرف انرژی و کاهش مخاطرات در معادن.

معدن‌کاری هوشمند برای معادن روی زمین و استخراج سطحی و همچنین استخراج عمیق راه‌حل ارائه می‌دهد.

در معدن‌کاری هوشمند از تجهیزات و قطعات خودکار استفاده می‌شود. تجهیزات خودکار شامل انواع بیل‌های مکانیکی، ماشین‌آلات تخلیه بار، ادوات حفاری و سنگ‌شکن، کامیون‌های روباتیک و سایر تجهیزات خودران است.

از منظر اطلاعات نیز بازار به سه سطح سخت‌افزار، نرم‌افزار و خدمات طبقه‌بندی می‌شود. به جز سخت‌افزار، به انواع حسگرها، سیستم‌های هوشمند و انواع دیگر ابداعات تقسیم می‌شود.

در بخش نرم‌افزار هم بازار استخراج هوشمند به نرم‌افزار‌های لجستیک، نرم‌افزار مدیریت داده و عملیات، سیستم‌های ایمنی و امنیتی، راه حل‌های اتصال هوشمند، راه‌حل‌های تجزیه و تحلیل داده، راه‌حل‌های مدیریت از راه دور و همچنین راه‌حل‌های مدیریت بر دارایی دسته‌بندی شده است. علاوه براین‌ها، بخش خدمات نیز ابعاد مشخصی دارد.

براساس برآورد‌های انجام‌شده، بخش تجهیزات خودکار بزرگ‌ترین سهم را از توسعه معدن‌کاری دیجیتال به خود اختصاص داده و بازار آن در حال گسترش است.

پروسه هوشمندسازی یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد، بلکه برای هوشمندسازی ابتدا باید فرهنگ‌سازی انجام شود و فناوری‌های هوشمند باید با افراد و دانش آن‌ها هماهنگ شود.

به‌کارگیری سیستم‌های هوشمندسازی معادن و بهره‌گیری از اینترنت اشیا به‌ویژه در معادن زیرزمینی که به لحاظ سختی کار، پیچیدگی بیشتری از معادن روباز دارند، استفاده از به‌روزترین فناوری‌ها در اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری از معادن، کشور‌هایی مانند استرالیا، کانادا و چین را به پیشتازان نوآوری در این عرصه تبدیل کرده است.

معادن ما هنوز به شیوه سنتی فعالیت می‌کنند و معدنی‌ها در اظهارنظرهایشان اعلام می‌کنند که برای حرکت به سمت هوشمندسازی هنوز زیرساخت‌های لازم فراهم نشده است.

بهره‌برداران به فکر هوشمندسازی نیستند!

معدن‌کاری هوشمند نیازمند فرهنگ‌سازی و ایجاد باور در میان مدیران معدنی است؛ درواقع گام نخست هوشمندسازی معادن، فرهنگ‌سازی است که ضرورت آن در این بخش به‌شدت احساس می‌شود.

ایجاد این باور در بین مدیران و پیش‌کسوتان معدنی کار دشواری است؛ ولی حرکت به سمت آن الزامی است. نبود باور در بین مدیران معدنی از اظهارنظر‌های فعالان بخش معدن اصفهان هم هویداست.

یکی از فعالان معدن اصفهان که خواست نامش فاش نشود، می‌گوید: هیچ‌کدام از بهره‌برداران در اصفهان به فکر این نیستند که معادنشان را به سمت هوشمندشدن هدایت کنند؛ چون هوشمندسازی معادن نیازمند زیرساخت است و اولین زیرساخت هم اینترنت است که با وجود قطع و وصل‌شدن‌های اینترنت هوشمندسازی با مشکل مواجه می‌شود.

این فعال معدنی اذعان می‌کند: شرکت‌های دولتی به سمت هوشمندسازی حرکت نکرده‌اند؛ هوشمندکردن معادن مستلزم این است که در بودجه استفاده از هوش مصنوعی در معادن تعریف شود و زیرساخت‌های لازم برای این کار نیز به طور مشخص معین و تأمین شود؛ از سوی دیگر شرکت‌های خصوصی نیز، چون هوشمندسازی معادن برایشان توجیه اقتصادی نداشته است به این سمت‌و‌سو حرکت نکرده‌اند.

او خاطرنشان می‌کند: بخش خصوصی نهایت کاری که برای هوشمندسازی معادن انجام داده، استفاده از دستگاه‌های حفاری بوده است؛ چون این دستگاه‌ها از طریق کنترل از راه دور فعالیت می‌کنند و بیشتر از این اقدامی در راستای هوشمندسازی معادن انجام نشده است.

هوشمندسازی سرمایه‌گذاری بالا می‌طلبد

براساس مطالعات انجام‌شده، بیشتر معادن کشور با فناوری نسل دو فعالیت می‌کنند. ماشین‌آلات فرسوده و قدیمی فعالیت‌های معدن‌کاران را به صورت ناکارآمد انجام می‌دهند و به‌طور‌کلی عمده فعالیت‌ها در معادن غیراستاندارد انجام می‌شود؛ موضوعی که منجر به افت نرخ بهره‌وری شده است.

معضل دسترسی معادن به سرمایه کافی برای خرید نسل‌های نوین فناوری معدن‌کاری موضوع دیگری است که پیوستن ایران به جریان جهانی مدیریت هوشمند بخش معدن را مختل می‌کند.

این‌طور که رئیس انجمن معدن‌داران اصفهان می‌گوید: معادن کشور ما اغلب کوچک‌مقیاس هستند و در معادن کوچک مقیاس استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های به‌روز جایگاهی ندارد؛ و ادامه می‌دهد: در استان اصفهان نیز بیشتر شاهد فعالیت معادن کوچک‌مقیاس هستند و این معادن به سمت هوشمندسازی نمی‌روند؛ چون سرمایه‌گذاری بالایی برای استفاده از فناوری‌های به‌روز و هوش مصنوعی لازم است و این معادن قادر نیستند از پس هزینه‌های این کار برآیند.

جمشید مولایی تصریح می‌کند: زمانی معادن می‌توانند به سمت هوشمندسازی حرکت کنند که میزان تولیدشان بالا باشد و بتوانند هزینه‌هایی که بابت استفاده از فناوری‌های جدیدی کرده‌اند را پوشش دهند؛ ولی میزان تولید این معادن زیاد نیست و به همین دلیل برایشان هوشمندسازی توجیه اقتصادی ندارد.

مولایی خاطرنشان می‌کند: معادن بزرگ ایران هم به سمت هوشمندسازی نرفته‌اند؛ چون در کشورما بهره‌گیری از قابلیت‌های هوش مصنوعی در مراحل ابتدایی قرار دارد و فراگیر نشده است؛ در حال حاضر هوش مصنوعی بیشتر در صنایعی همچون پتروشیمی و فولاد کاربرد دارد.

رئیس انجمن معدن‌داران اصفهان بیان می‌کند: معدن‌کاری هوشمند یعنی استفاده از فناوری‌های به‌روز که با استفاده از آن‌ها پروسه معدن‌کاری به صورت خودکار انجام شود؛ به عنوان مثال میزان استخراج از معادن در فرایند هوشمندسازی وارد مرحله اتوماسیون شده و روش بهره برداری بهینه می‌شود.

مولایی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال برای استخراج سنگ آهن با عیار ۵۵ درصد مشخص می‌شود که میزان بهره برداری از این ذخیره با چه پروسه‌ای باید انجام شود که حداکثر بهره‌روی را به دنبال داشته باشد.

رئیس انجمن معدن‌داران اصفهان خاطرنشان می‌کند: معدن‌کاری هوشمند پروسه پیچیده‌ای است و برای تحقق این مهم نیازمنداستفاده از تجهیزات خاص و بسترسازی هستیم؛ برخی کشور‌ها مانند استرالیا با فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم به سمت معدن‌کاری هوشمند رفته‌اند.

منبع: اصفهان زیبا