معاملاتی قابل رصد و شفاف در فضای بورس کالا

به گزارش می‌متالز، علی جبل‌عاملی، کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه وقتی درباره بورس کالا صحبت می‌کنیم یعنی درباره معاملاتی صحبت می‌شود که در فضایی سازمان یافته و با ضابطه صورت می‌گیرد، گفت: جایی که قانون حاکم است و امکان نظارت بر حسن انجام معاملات وجود دارد و شفافیت هدف غایی آن است؛ کشف قیمت عادلانه صورت می‌گیرد و این رقابت قانونمند و شفاف است که عملا موتور محرکه تولید می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه تنها در بورس کالاست که ریسک را تا این حد می‌توان مدیریت کرد و کمیت و کیفیت کالا را تضمین کرد، اظهار داشت: کالا‌های قابل عرضه در بورس حتما استاندارد‌های اجباری را که از حقوق مصرف‌کننده است رعایت کرده‌اند و مشخص است که این کالا از کدام انبار خارج و به کدام انبار وارد می‌شود.

جبل عاملی ادامه داد: سازوکار معاملات در بورس کالا ضامن امنیت معاملات و مانع نکول طرفین است و بورس کالا مرجعی است که می‌تواند اختلافات بین عرضه‌کننده و مصرف‌کننده را در کمترین زمان از بین ببرد. بدون در نظر گرفتن بازار مالی و مشتقه بورس کالا، این موارد تنها بخشی از مزایای بورس کالاست که به واسطه آن تا حد بسیار زیادی رانت حذف خواهد شد و طبیعی است که سوداگران و سودجویان از این شفافیت و قانونمندی گریزان باشند.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سال‌هاست که بواسطه بورس کالا فروش خارج از شبکه محصولات کنترل بازاری محدود شده و تولیدکنندگان بخصوص در حوزه پتروشیمی می‌توانند مواد اولیه خود را در زمان مقتضی و با قیمت مشخص تأمین کنند، افزود: واسطه‌ها کمتر شده‌اند و سیمان با توجه به هزینه‌های گزاف حمل تنها در انحصار تعداد خاصی از افراد نیست که نبض بازار آن را به دست بگیرند و یا اینکه مصرف‌کننده بدون واسطه می‌تواند میلگرد مورد نیاز خود را بجای تهیه از انبار‌های ناکجا آباد از بورس کالا تهیه کرده و تکلیفش روشن است.

وی تصریح کرد: تنها در بورس کالاست که امکان رقابت برابر برای متقاضیان فراهم می‌شود؛ هرچند که در تعدادی از کالا‌ها که عرضه محدود ندارند و به میزان کافی عرضه می‌شوند، حتی رقابت هم صورت نمی‌گیرد و نهایتا این بورس کالاست که در کنار سامانه جامع تجارت، سامانه انبارها، سامانه مودیان مالیاتی و سامانه حمل نقل امکان فروش خارج از شبکه، احتکار، دامپینگ، قاچاق و قیمت سازی را به حداقل رسانده و اجازه نمی‌دهد که نظام توزیع و در نتیجه بازار متلاطم شود.

جبل عاملی مطرح کرد: هیچکس منکر نیست که در این مسیر ممکن است اشکالاتی رخ دهد؛ اما به طور قطع می‌توان گفت که وجود بورس کالا توانسته بخش بزرگی از معاملات را به فضایی قابل رصد و شفاف سوق دهد.

کارشناس بازار سرمایه در ادامه بیان کرد: ما تنها نباید از دید طرف تقاضا به بازار نگاه کنیم. آیا طرف عرضه ما، تولیدکننده بخش خصوصی، عمومی و یا حتی دولتی نیست که باید ادامه حیات دهد و اشتغال‌زایی کند. اگر تولیدکننده بخصوص بخش خصوصی نتواند علیرغم همه مشکلات و دردسرها، هزینه‌های خود را پوشش دهد و حداقل سودی را هم بدست آورد آیا می‌تواند انگیزه و قدرت ادامه تولید را داشته باشد؟

وی گفت: بورس کالا به حاکمیت امکان نظارت بر معاملات و به تولیدکننده و مصرف‌کننده امکان کشف منصفانه قیمت می‌دهد. این شرایط در حالت ایده‌آل یعنی مکانیزیم بازار که هم از منظر شرعی و هم علمی پسندیده است و در این حالت است که هم حقوق عامه و هم سهامدران رعایت می‌شود.

جبل عاملی با اعلام اینکه قطعا سطح عمومی قیمت‌ها برای همه مهم است، عنوان کرد:، اما آیا عمده عرضه‌ها در پتروشیمی، زنجیره فولاد، فلزات رنگین، سیمان و... از سوی شرکت‌های بورسی سهامی عام انجام نمی‌شود و این شرکت‌ها به طور مستقیم ده‌ها هزار سهامدار و به طور غیرمستقیم حتی صد‌ها هزار نفر ذینفع از طریق سهام عدالت و یا صندوق‌های بازنشستگی ندارند؟

وی در پاسخ به این پرسش که "اگر به قیمت‌گذاری و یا اصولا عرضه‌ها در بورس انتقاد می‌شود، آیا راه حل جایگزینی هم وجود دارد که چنین مزایایی را بتوان برای آن بر شمرد که خود مشکلات جدیدی را بوجود نیاورد؟ " گفت: قطعا معیشت مردم و رفاه و آرامش آن‌ها مهمترین مسأله است؛ اما آیا مکانیزم بازار سنتی، عرضه بر اساس سهمیه‌بندی و یا قیمت‌گذاری دستوری راه حل‌های نوینی برای مشکلات مزمن اقتصاد از جمله تورم، افزایش نقدینگی، کسری بودجه، تحریم‌های ناجوانمردانه، ناترازی در صادرات و واردات و ده‌ها مسأله و مشکل دیگر است؟ به نظر جواب منفی است؛ چرا که نهایتا بخواهیم و یا نخواهیم اقتصاد یک علم است و از اجزای مختلف که در ارتباط با یکدیگر باید فعالیت کنند تشکیل شده است و اگر یک جا درست کار نکند جای دیگر را هم خراب می‌کند.

جبل عاملی عنوان کرد: به طور نمونه وقتی در بازار کمبود کالا وجود دارد که ناشی از دسترس نبودن عوامل تولید است آیا مسأله با قیمت‌گذاری دستوری حل می‌شود؟ اینجا هم جواب منفی است. ممکن است یک هفته، یکماه و یا حتی یکسال بتوانیم این روش را ادامه دهیم، ولی تا ابد نمی‌توان ادامه داد. باید راه حلی پیدا کرد و قطعا بورس کالا هم در کنار سایر راه حل‌ها یک راه حل مطمئن است.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)