تاثیر تخریبی معدن بر محیط‌زیست کمتر از یک درصد است

به گزارش می متالز، هرچند همواره دست‌درازی‌های انسان برای بهبود شرایط زندگی‌اش بوده اما آثار مخرب و ناخوشایندی بر محیط‌زیست داشته است. با توجه به دخالت‌های بشر در طبیعت که بخشی از پیامد‌های آن را در حوادث نوروز ۹۸ دیدیم پرسش این است که چه کنیم تا دست‌کم در معادن اثر مخرب کمتری بر محیط‌زیست باقی بگذاریم. در این باره نظر کارشناسان را جویا شده‌ایم.

برنامه بلندمدت معنی ندارد

حسن حسینقلی، نایب رئیس صنایع معدنی در اتاق بازرگانی ایران درباره اینکه معدنکاران در سال جدید باید چه برنامه‌ای برای تعامل بیشتر با محیط‌زیست داشته باشند، گفت: عقل حکم می‌کند که با سازمان محیط‌زیست تعامل داشته باشیم اما متاسفانه در کشور ما برنامه بلندمدت معنی ندارد و نشان داده‌ایم که در یک زمان مشخص نمی‌توانیم هدفی را به پیش ببریم. به طور مثال وقتی از سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ صحبت می‌کنیم می‌بینیم که در عمل تنها ۲۰ درصد آن را پیش برده‌ایم. گاهی دیده‌ایم که مدیران و وزیران جدید در عمل نشان داده‌اند که اصلا برنامه را قبول ندارند و فقط بر اساس نظر خود عمل می‌کنند. این مسئله را می‌شود در جاهای دیگر هم دید. برای نمونه از استراتژی سرب و روی صحبت می‌شود اما کسی خود را ملزم به عملیاتی شدن آن نمی‌داند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی ایران با دسته‌بندی معادن به ۲ بخش زیر زمینی و روباز اظهار کرد: معادن زیرزمینی ارتباط چندانی با محیط‌زیست ندارند و بر منابع طبیعی تاثیر مخرب ندارند اما معادن روباز یا پلکانی بیشتر با محیط‌زیست در ارتباط هستند. بیشتر در این دسته از معادن شاهد هستیم که گودال بزرگی حفر شده و دیواره‌ها را می‌تراشند تا پایین بروند. اگر سیل بیاید آب در این گودال‌ها جمع می‌شود و بعد هم آب را به بیرون پمپاژ می‌کنند. بنابراین می‌بینیم که گاهی معادن در مقابل سیل قرار می‌گیرند و به جلوگیری از تخریب منطقه و محیط‌زیست کمک می‌کنند. حسینقلی با بیان اینکه تاثیر تخریبی معدن بر محیط‌زیست کشور کمتر از یک درصد است، گفت: سطح کل پروانه‌های صادر شده معدنی در کشور فقط ۷ درصد مساحت کل کشور است که از این مقدار ‌۳ درصد مورد بهره‌برداری قرار گرفته و از این ۳ درصد نیز قسمت استخراج شده، کمتر از یک درصد مساحت کل کشور است یعنی تاثیرگذاری معدن بر محیط‌زیست کشور در یک درصد مساحت کشور قابل بررسی و ارزیابی است. به گفته این کارشناس، محیط‌زیست و معدن با هم همراه هستند و معدنکاران باید سعی کنند آن را حفظ کنند و تعامل خوبی به وجود بیاورند. خوشبختانه کمیسیون مشترکی بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و محیط‌زیست شکل گرفته که قصدش همین مهم است. در اروپا همه جا جنگل است و شاهد این هستید که معدن و محیط‌زیست با هم تعامل دوستانه‌ای دارند بنابراین ما هم باید در همین زمینه تلاش کنیم.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی ایران تاکید کرد: اگر تعامل با محیط‌زیست را بیشتر کنیم درک و فهم مشترکی پیدا خواهیم کرد و می‌توانیم اقدامات کارسازی انجام دهیم. دوستان در مجلس شورای اسلامی و قوه قضاییه نمی‌توانند بدون حضور تشکل‌ها درست کار کنند. بنابراین کسانی که در حوزه معدن و محیط‌زیست فعال هستند را باید فراخواند و از آنها نظرسنجی کرد.

گلستان، استان آلاینده‌ای نیست

معاون امور معادن و صنایع معدنی استان گلستان نیز در این باره اظهار کرد: استان گلستان بین استان‌های دیگر ظرفیت معدنی چندانی ندارد و رتبه پایینی در این حوزه دارد، به نحوی که تعداد معادن این استان به ۵۰ مورد می‌رسد.
البته این امر باعث نشده که ما از محیط‌زیست غافل شویم، به نحوی که این استان سختگیری‌های ویژه خود را برای معدنکاران درباره محافظت از محیط‌زیست دارد و استان آلاینده‌ای نیست. بیشتر بهره‌برداران معادن ملزم هستند تعهدات محیط زیستی و ملزومات محافظت از منابع طبیعی را رعایت کنند. در غیر این صورت دستگاه‌های اجرایی قاطعانه برخورد کرده و جلوی هرگونه تخلف را می‌گیرند.
 هومن هادیان درباره معدن یدی که چندین سال است در این استان کشف شده و به بهره‌برداری رسیده، اظهار کرد: معدن ید در استان گلستان حدود ۱۰ سال است که کشف شده و ۴ سال است که به بهره‌برداری با تولید بالا رسیده است.
درباره این معدن از همان ابتدا سعی شد تصفیه‌های لازم انجام شود، سنسورها نصب شوند و هر آنچه برای طبیعت مضر است مورد توجه قرار گیرد. زمان طولانی برد که معدنکار با محیط‌زیست هماهنگ شود و اطلاعات دقیق و شفاف خود را به آن مجموعه ارائه دهد اما این موضوع نشان از پاسخگویی بخش معدن به محیط‌زیست است. هادیان درباره مشکلات قوانین محیط زیستی در این حوزه گفت: متاسفانه موانع قانونی در این بخش وجود دارند؛ نخست اینکه تعدد قوانین وجود دارد که گاهی هم با هم تداخل دارند. برای نمونه قانون هوای پاک با قانون محافظت از محیط‌زیست در برخی مواقع تداخل دارد که کار را برای معدنکاران به شدت سخت می‌کند.
دوم اینکه قوانین محیط زیستی به طور دائم در حال تغییر هستند یعنی معدنکار خود را با قانون خاصی تطبیق می‌دهد اما سریع قانون تغییر کرده و معدنکار را با بلاتکلیفی روبه‌رو می‌کند. مورد آخر اینکه بیشتر مواقع محیط‌زیست پاسخ استعلام‌ها را نمی‌دهد یا آ‌ن‌قدر دیر می‌دهد که انگیزه‌ها به شدت کاهش می‌یابد و متقاضی آن‌قدر بلاتکلیف می‌ماند که در نهایت با پاسخ منفی روبه‌رو می‌شود.
او در آخر درباره نقش جوامع محلی و بازیگران داخلی اظهار کرد: افراد محلی و بومی، در معدن درگیر هستند و هر کسی حاضر باشد کار سخت را بپذیرد، در معدن فعالیت می‌کند. خوشبختانه چون از افراد بومی در این حوزه استفاده می‌شود آنها هم از حفظ محیط‌زیست منطقه خود استقبال می‌کنند. مردم محلی خوشبختانه دلسوزانه همراه معدنکاران و محیط زیستی‌ها فعالیت می‌کنند.