سال اوج تجـارت

به گزارش می‌متالز، همچنین بر اساس محاسبات این موسسه، در نیمه اول سال‌۲۰۲۳ میلادی، ارزش صادرات کالا در جهان، ۴.۶‌درصد نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته افت کرده‌است. آمار‌های این موسسه پژوهشی نشان می‌دهد که صادرات و واردات در کشور‌های توسعه‌یافته در سال‌۲۰۲۲، به ترتیب ۱۰.۱‌درصد و ۱۴.۵‌درصد افزایش یافته‌است. همچنین کشور‌های درحال‌توسعه نیز در سال‌مذکور روند صعودی در تجارت را تجربه کرده اند. بر این اساس، مجموع ارزش صادرات در این کشور‌ها رشد ۱۳.۲‌درصدی و واردات رشد ۱۲.۳‌درصدی داشته‌است.

داده‌های گزارش آنکـــتاد نشــان می‌دهد تجارت در اکثر کشور‌های جهان افزایش یافته؛ با این وجود، به دلیل تبعات تقابل نظامی روسیه و اوکراین، ارزش صادرات بلاروس ۴۳‌درصد و صادرات اوکراین ۳۵‌درصد در سال‌۲۰۲۲ افت را نشان می‌دهد، درحالی‌که صادرات روسیه در این سال‌رشد داشته‌است. آمار‌های قطعی سال‌۲۰۲۲ به روشنی بیانگر آن است که در این سال‌کشور‌ها بهترین عملکرد را در تجارت ثبت کرده اند. حجم تجارت در این سال‌نه‌تن‌ها نسبت به سال‌قبل، بلکه نسبت به تمام سال‌های دهه‌گذشته و احتمالا سال‌۲۰۲۳، رقم بالاتری را نشان می‌دهد، بنابراین می‌توان ۲۰۲۲ را سال‌اوج تجارت دانست.

تجارت در کشور‌های درحال‌توسعه

بر اساس داده‌ها از مجموع صادرات ۲۴‌هزار و ۹۲۶‌میلیارد دلاری کشور‌ها در سال‌۲۰۲۲، بیش از ۱۳‌هزار و ۶۸۳‌میلیارد دلار از مبدا کشور‌های توسعه‌یافته جهان و ۱۱‌هزار و ۲۴۳‌میلیارد دلار از کشور‌های درحال‌توسعه به جهان صادر شده‌است. همچنین کشور‌های توسعه‌یافته ۱۵‌هزار و ۲۹۱‌میلیارد دلار و کشور‌های درحال‌توسعه ۱۰‌هزار و ۳۷۹‌میلیارد دلار، کالا وارد کرده اند. در سال‌۲۰۲۲، کشور‌های درحال‌توسعه آفریقایی ۶۶۵‌میلیارد دلار کالا به دیگر کشور‌ها صادر کرده‌اند که رشد۱۶.۹درصدی نسبت به سال‌۲۰۲۱ را نشان می‌دهد. واردات این کشور‌ها نیز ۷۳۶‌میلیارد دلار بوده که نسبت به سال‌قبل نزدیک به ۱۹‌درصد رشد داشته‌است.

کشور‌های درحال‌توسعه قاره آمریکا نیز در سال‌۲۰۲۲، به ترتیب ۱۴۱۵ و ۱۵۴۰‌میلیارد دلار صادرات و واردات کالا داشته‌اند. این آمار رشد ۱۶.۹‌درصدی در صادرات و رشد ۲۱.۴‌درصدی در واردات را نشان می‌دهد. تجارت در کشور‌های درحال‌توسعه آسیایی و منطقه اقیانوسیه نیز در سال‌۲۰۲۲ رشد قابل‌توجهی داشته‌است. بر اساس آمار‌های آنکتاد، ارزش صادرات این کشور‌ها در این سال‌۹‌هزار و ۱۶۳‌میلیارد دلار محاسبه‌شده که رشد ۱۲.۳‌درصدی نسبت به سال‌۲۰۲۱ را نشان می‌دهد. همچنین این کشور‌ها واردات ۸‌هزار و ۱۰۳‌میلیارد دلاری را در سال‌۲۰۲۲ ثبت کرده‌اند که ۱۰.۳‌درصدی نسبت به سال قبل‌تر رشد داشته‌است.

اتحاد‌های قدیم و جدید

حجم تجارت کشور‌های عضو یک گروه یا پیمان تصویر روشنی از قدرت اقتصادی - سیاسی آن ارائه می‌کند. آمار‌های آنکتاد ارزش تجارت در گروه ۲۰ و بریکس را مورد بررسی قرار داده‌است. بریکس نسبت به گروه ۲۰، سازمان جوان تری است و یکی از اهداف تشکیل آن، سامان‌دادن نهادی متفاوت با نهاد‌های غربی است که در آن اعضا بتوانند با سهولت با یکدیگر تجارت کنند. با توجه به اینکه ایران به‌تازگی به عضویت گروه بریکس درآمده، بررسی تجارت این گروه حائزاهمیت است. در سال‌۲۰۲۲، کشور‌های عضو گروه ۲۰ مجموعا ۱۸‌هزار و ۹۰۶‌میلیارد دلار کالا صادر کرده‌اند که رشد ۱۰.۷‌درصدی نسبت به سال‌قبل‌تر را نشان می‌دهد، در مقابل واردات این گروه در سال‌مذکور ۱۹‌هزار و ۸۳۰‌میلیارد دلار محاسبه‌شده که ۱۳.۹‌درصد نسبت به سال‌۲۰۲۱ رشد داشته‌است.

آمار‌های صادرات و واردات گروه بریکس رشد کمتری نسبت به گروه ۲۰ را نشان می‌دهد. در سال‌۲۰۲۲، کشور‌های عضو بریکس ۵‌هزار و ۹۲‌میلیارد دلار کالا صادر کرده‌اند که ۹.۵‌درصدی نسبت به سال‌قبل‌تر رشد داشته‌است. همچنین در این سال‌کشور‌های عضو بریکس ۴‌هزار و ۱۴۵‌میلیارد دلار کالا وارد کرده اند. همان‌طور که مشخص است حجم تجارت کشور‌های عضو بریکس کمتر از ۳۰‌درصد کشور‌های گروه ۲۰ است؛ بنابراین مشخص است که سهم بریکس از تجارت‌جهانی بسیار کمتر از گروه ۲۰ است. البته باید این نکته را درنظر گرفت که تعداد کشور‌های عضو بریکس کمتر از گروه ۲۰ است و ۷ عضو بریکس همزمان در گروه ۲۰ نیز عضویت دارند.

تجارت در کشور‌های توسعه‌نیافته

وضعیت تجارت در کشور‌های توسعه‌نیافته، از دیگر محور‌هایی است که گزارش آنکتاد آن را موردتحلیل قرار داده‌است. در سال‌۲۰۲۲، این کشور‌ها مجموعا ۲۷۹‌میلیارد دلار به دیگر کشور‌ها کالا صادر کرده‌اند که نسبت به رقم ۲۳۸‌میلیارد دلاری سال قبل‌تر ۱۷.۴‌درصد رشد را نشان می‌دهد. همچنین واردات در این کشور‌ها افزایش توجهی داشته‌است. واردات این کشور‌ها از ۳۰۹‌میلیارد دلار در سال‌۲۰۲۱ میلادی با رشد ۱۴.۷‌درصدی به رقم ۳۵۴‌میلیارد دلار رسیده‌است. بر اساس آمار‌های آنکتاد، در سال‌۲۰۲۲، کشور‌های توسعه‌نیافته آفریقایی مجموعا ۱۷۰.۹‌میلیارد دلار صادرات داشته‌اند که رقمی معادل ۶۰‌درصد صادرات کشور‌های توسعه‌نیافته محسوب می‌شود. در بین کشور‌های فقیر آفریقایی، آنگولا بیشترین ارزش صادرات کالا را به خود اختصاص داده‌است.

صادرات این کشور نفتی با رشد ۴۸.۷‌درصدی نسبت به سال‌۲۰۲۱ به رقم ۵۱‌میلیارد و ۲۷۵‌میلیون دلار رسیده‌است، در مقابل آنگولا تنها ۱۷‌میلیارد و ۸۰۳‌میلیون دلار واردات داشته و تراز تجاری مثبت ۳۳‌میلیارد و ۴۷۲‌میلیون دلاری را ثبت‌کرده که بالاترین رقم در بین کشور‌های توسعه‌نیافته محسوب می‌شود. کشور‌های توسعه‌نیافته آسیایی نیز در سال‌۲۰۲۲ بیش از ۱۷.۵ رشد در صادرات را تجربه کرده اند. در سال‌مذکور کشور‌های توسعه‌نیافته آسیایی، ۱۰۶‌میلیارد و ۳۶۴‌میلیون دلار کالا صادر کرده و بیش از ۱۶۹‌میلیارد دلار وارد کرده اند. در بین این گروه از کشور‌های آسیایی، بنگلادش بیشترین رشد در تجارت را ثبت کرده‌است. بنگلادش در سال‌۲۰۲۲، بیش از ۵۴.۶‌میلیارد دلار صادرات و ۸۸.۲‌میلیارد دلار واردات داشته که رشد ۲۳.۷‌درصدی در صادرات و رشد ۹.۷‌درصدی در واردات را نشان می‌دهد. در نهایت با توجه به تخمین‌های آنکتاد می‌توان گفت تجارت در سال‌۲۰۲۳ احتمالا در بیشتر کشور‌ها کاهش را تجربه‌کرده که عمده این کاهش مرتبط با رکود در کشور‌های توسعه‌یافته و جنگ در نقاط مختلف جهان است.

منبع: دنیای اقتصاد