معادن؛ ظرفیتی برای زدودن گرد محرومیت از رخسار کهگیلویه بزرگ

‌می‌متالز - شهرستان‌های چهارگانه کهگیلویه، بهمئی، چرام و لنده از مناطق محروم و کمتر توسعه یافته کهگیلویه و بویراحمد هستند که در سایه نبود زیرساخت‌های توسعه‌ای، بیکاری و مهاجرت در این خطه موج می‌زند، می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری بر روی معادن می‌تواند یکی از ظرفیت‌های مهم برای خروج آن‌ها از محرومیت باشد.

به گزارش می‌متالز، محرومیت در چهره شهر‌ها و روستا‌های این دیار هویداست و تاکنون علاجی موثر برای درمان این توسعه نیافتگی‌ها پیدا نشده است.

بر اساس آمارها، میزان خروج شهروندان در شهرستان‌های چهارگانه ظرف یک دهه گذشته به شدت رو به افزایش بوده و بسیاری از روستا‌های این مناطق از سکنه خالی شده‌اند.

وضعیت مبلمان و سیمای شهری در این شهرستان‌ها مناسب زندگی شهروندان نیست و بسیاری از شهر‌ها دارای سیمای و منظر روستایی هستند و از کمبود امکانات خدمات رفاهی شهری رنج می‌برند.

در کنار مشکلات و چالش‌های ریز و درشت به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری بر روی معادن به عنوان یکی از ظرفیت‌های مهم اقتصادی در این شهرستان‌ها مغفول مانده است به گونه‌ای که بزرگترین معدن فسفات کشور و حتی نخستین ذخیره‌گاه معدن نیترات کشور در این شهرستان محروم وجود دارد، اما آنگونه که باید از آن‌ها بهره‌برداری نشده است.

توجه ویژه دولت و سرمایه‌گذاری مناسب در بخش معادن این مناطق می‌تواند مرهمی بر زخم‌های کهنه توسعه نیافتگی و انبوه مشکلات به ویژه در زمینه کاهش معضل بیکاری در شهرستان‌های چهارگانه باشد البته باید اعلام کرد که عملیات اجرایی این طرح‌ها در دولت سیزدهم پیشرفت مطلوبی داشته است.

فسفات چرام بزرگترین معدن فسفات کشور

عملیات اکتشافی معدن فسفات چرام از سال ۱۳۴۹ آغاز و تا سال ۱۳۷۲ به طول کشید و پس از آن مطالعات امکان سنجی فنی و اقتصادی شروع شد.

معدن فسفات چرام، بزرگترین معدن فسفات کشور با ذخیره ۸۰ میلیون تن با عیار ۸.۵ تا ۹ درصد است که با فعال شدن آن مشکلات بسیاری در بخش تولید کشور رفع می‌شود.

بهره‌برداری از معدن فسفات چرام، در پایین دست آن اسید فسفریک و آهک هیدراته در این استان زمینه اشتغال۹۰۰ نفر را به صورت مستقیم فراهم می‌کند.

رئیس امور معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد گفت: شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران پروانه بهره‌برداری دارد و شرکت طراح آن شرکت غدیر (به عنوان مجری طرح) است

سید حجت‌الله موسوی فراز افزود: مجوز اکتشاف حین استخراج گرفته است و اکنون در حال عملیات حفاری زیر سطحی است و گمانه زنی می‌کند و برای بررسی میزان دقیق ذخیره و بررسی وضعیت استخراج در حال عملیات است.

وی ابراز کرد: سال ۱۳۸۰ جاده‌ای برای بهره‌برداری از این طرح کشیده شده بود، اما این جاده به مرور زمان از بین رفته و در سال ۱۴۰۱ این جاده بازسازی و بهسازی شد.

رئیس امور معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: تامین شبکه برق، گاز و آب مورد نیاز صنایع معدنی وابسته (طرح تولید اسید فسفریک) همه در حال اجرا هستند.

آهک هیدراته

عملیات اجرایی تکمیل فاز یک تولید آهک هیدراته در چرام در این دولت، پس از ۲ و نیم سال رکود آغاز شده و میزان سرمایه‌گذاری آن ۱۴ هزار میلیارد ریال است.

طرح تولید آهک هیدراته چرام ظرفیت تولید سالانه ۳۰ هزار تن محصول پودر آهک را داشته و درصورت راه‌اندازی کامل مجموعه‌های سرمایه‌گذاری معادن فسفات کوه لار، کارخانه تولید کنسانتره فسفات، کارخانه تولید آهک هیدراته، طرح تولید اسید فسفریک و مشتقات مربوطه می‌تواند زمینه ساز ایجاد فرصت‌های شغلی به استعداد یکهزار نفر در این شهرستان را فراهم کند.

مدیرکل سازمان صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد گفت: زمین طرح آهک هیدراته پنج هکتار است و در مجموع دارای سه هزار متر زیر بنا می‌باشد که تلاش است، در سال ۱۴۰۳ افتتاح شود.

وی ادامه داد: این طرح با سرمایه‌گذاری اولیه یک هزار و ۵۰ میلیارد ریالی، توانایی این طرح تولید سالی حدود ۳۰ هزار تن آهک هیدراته است که برای ۵۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد می‌کند.

این طرح ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در این دولت کار با پیشرفت فیزیکی خوبی در حال انجام است.

معدن نیترات

بخشدار دیشموک از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: نخستین ذخیره‌گاه معدنی نیترات کشور در بخش محروم دیشموک کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۸۰ توسط وزارت صنایع و معادن وقت کشف شد، اما پس از گذشت افزون بر ۲۰ سال، اقدام درخوری برای بهره‌برداری از این طرح راهبردی صورت نگرفته و رو به فراموشی است.

نخستین ذخیره‌گاه معدنی نیترات کشور در بخش محروم دیشموک کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۸۰ توسط وزارت صنایع و معادن وقت کشف شد و از طریق رسانه‌های همگانی درباره وجود ماده کمیاب نیترات پتاسیم لیراب به مردم و جامعه اطلاع رسانی شد.

کشور‌های آمریکا، چین و شیلی دارای بیشترین ذخیره ماده معدنی راهبردی نیترات در جهان هستند.

شماری از مردم بخش دیشموک از توابع شهرستان کهگیلویه و بویراحمد در تیرماه سال ۱۳۸۵ در نامه‌ای به رییس جمهور وقت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، خواستار بهره‌برداری از معدن نیترات پتاسیم لیراب دیشموک شدند.

حجم ذخیره معدن نیترات دیشموک بیش از یک میلیون تن با عیار ۸.۱ درصد برآورد شده است.

نیترات ماده معدنی مهمی است که در حوزه‌های مختلفی از جمله صنعت نفت و گاز، پالایشگاه ها، صنایع داروسازی و دستگاه‌های سرمایشی و تهویه مطبوع کاربرد دارد.

به گفته کارشناسان پایداری این معدن حدود ۳۰۰ سال تخمین زده می‌شود.

«علی رضا نوروزی» در این رابطه، اظهار کرد: در راستای ایجاد اشتغال و توسعه پایدار منطقه در سال ۱۳۸۷ این معدن به پیمانکاری واگذار شد.

وی افزود: پس از گذشت این همه سال پیمانکار این پروژه کار را رها کرد و با اینکه یک سری تجهیزات هم خریداری کرده بود و بخشی از مراحل واکاوی و آزمایشگاهی را نیز انجام داد، اما اکنون این طرح بدون هیچ فعالیتی باقی مانده است.

بخشدار دیشموک ابراز کرد: چندین بار درخواست خلع ید این پیمانکار داده شده است، اما هیچ اقدامی انجام نشده و سراغ کار نیامده است.

نوروزی تاکید کرد: این معدن در روستای لیراب با ۹۷۲ نفر جمعیت واقع شده است که شغل بیشتر آن‌ها کارگری، دامداری و کشاورزی است و بیشتر جوانان این منطقه برای کارگری به استان‌های همجوار رفته‌اند.

وی بیان کرد: آسیب‌های اجتماعی زیادی گریبان گیر این روستا و حومه آن شامل دشتک، تنگ تی، تنگ سوخته و سرتنگ لیراب شده است و بهره‌برداری از این معدن تا حد زیادی می‌تواند این آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهد.

دیشموک از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد ۱۰۴ روستا دارد که از این تعداد ۷۴ روستا دارای سکنه هستند و مابقی تنها در تابستان و بهار دارای سکنه می‌شود، همچنین ۳۸ روستا در این بخش دارای دهیاری‌اند.

۱۶ هزار نفر در روستا‌های بخش دیشموک سکونت دارند و بالغ بر ۲۸ هزار نفر در بخش و شهر دیشموک ساکن هستند.

بخشدار دیشموک در ادامه ابراز کرد: مهمترین خواسته مردم دیشموک پمپاژ هزار هکتاری رودسمه، آب گندمکار، راه‌اندازی معدن نیترات دیشموک، اصلاح و بهسازی راه‌های روستایی است.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) کهگیلویه و بویراحمد