طرح تحول زمین­‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور در دولت سیزدهم

به گزارش می‌متالز، طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در راستای منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی درباره لزوم رسیدن به اقتصادی مستقل، بهره‌گیری مناسب از منابع طبیعی و انسانی کشور و توزیع عادلانه آن رقم خورد.

این طرح همچنین در جهت تأکید رئیس‌جمهور و وزیر صنعت، معدن و تجارت بر ضرورت ایجاد تحول بنیادین در بخش علوم زمین و معدن کشور به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم اقتصادی، اشتغال‌زایی و توسعه‌ای از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در قالب توافقنامه و برنامه‌ای مشارکتی با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به ثمر نشست.

این سازمان پس از ماه‌ها بررسی و تحلیل فنی در کمیته راهبردی مشترک معدنی کشور با حضور مدیران و متخصصان این بخش، استان خراسان جنوبی را به‌عنوان نخستین هدف اجرای این برنامه در سال ۱۴۰۰ معرفی و برنامه‌ریزی اجرای پروژه تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی برای آن طراحی و اجرا شد.

با اجرای موفقیت‌آمیز این طرح در استان خراسان جنوبی، برنامه‌ریزی برای اجرای هدفمند و منظم طرح از ابتدای سال ۱۴۰۱ به‌صورت رسمی آغاز شد که طی آن استان‌های هدف که شامل ۴۲۰ سلول اطلاعاتی در مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم بودند انتخاب شدند.

تولید اطلاعات زمین‌شناسی و اکتشافی

در این زمینه رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور اظهار داشت: در فاز نخست مقرر است تا سه لایه زمین‌شناسی، زمین‌شناسی اقتصادی و اکتشافات ژئوشیمیایی در مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم تهیه شود که با احتساب تهیه این سه لایه، تعداد یک‌هزار و ۲۶۰ پروژه زمین‌شناسی و اکتشافی طی پنج سال و با پشتیبانی و تأمین منابع هدفمند و مناسب اجرا خواهد شد که موجب تحولی چشمگیر در حوزه تولید اطلاعات پایه کشور و کاهش مخاطرات سرمایه‌گذاری در حوزه عمران، معدن و زیرساخت‌های کشور خواهد شد.

«علیرضا شهیدی» ادامه‌داد: توسعه مناطق کم‌برخوردار و در راستای رونق بخش معدن، تولید اشتغال مولد با نگرش ویژه بر نیروی انسانی بومی، آمایش سرزمین در قالب کشف ذخایر جدید معدنی، افزایش بازدهی و کاهش مؤثر زمان تبدیل کانسار به معدن و تربیت نیروی انسانی متخصص بخش معدن (زمین‌شناسی و اکتشاف) از جمله اهداف مدنظر در مناطق هدف پروژه تحول بود.

وی بیان داشت: این طرح دارای دستاورد‌هایی کلانی در حوزه زمین‌شناسی بود که شامل شناسایی ۱۲ محدوده طلا، ۶۰ محدوده مس، ۲۵ محدوده نیکل، ۹ محدوده منیزیت و ۶ محدوده ورودی سرب بود.

رئیس سازمان زمین‌شناسی، با اشاره به اجرای این طرح در استان‌های کردستان، قم، مرکزی و یزد گفت: نقشه مناطق اولویت دار اجرای طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی تدوین شد.

"نقشه مناطق اولویت دار اجرای طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی"

عملیات اکتشاف به روش ژئوفیزیک هوابُرد و طرح تحول زمین‌شناسی دریایی

وی با اشاره به اجرای فاز عملیات اکتشاف به روش ژئوفیزیک هوابُرد، گفت: در این فاز که هم‌زمان با شروع طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور و در دور جدید فعالیت‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در حوزه ژئوفیزیک هوابُرد طراحی شده است، یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار کیلومتر خطی از مساحت کشور مورد پیمایش و شناسایی اکتشافی قرار می‌گیرد؛ این روش برای شناسایی ذخایر پنهان و عمقی معدنی به کار می‌رود که تاکنون نیز منجر به اکتشاف کانسار‌های خوبی در سطح کشور شده است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور عنوان کرد: اهداف کلان این فاز شامل اکتشاف ذخایر پنهان و عمیق، شناسایی ساختار‌های زمین‌شناسی و شناسایی آب‌های نامتعارف و ژرف (آب کارستی)، تکمیل عملیات اکتشاف ژئوفیزیک هوایی در بلوک ‏دیواندره استان کردستان و اجرای عملیات اکتشاف ژئوفیزیک هوایی در منطقه ‏بردسکن استان خراسان رضوی شد.

وی، فاز سوم را طرح تحول زمین‌شناسی دریایی عنوان کرد و توضیح داد که این طرح با هدف تولید اطلاعات پایه در حوزه سواحل و محیط‌های آبی کشور اجرا خواهد شد که شامل سه لایه رسوب‌شناسی، ژئومورفولوژی و ژئوشیمی زیست‌محیطی خواهد بود.

به گفته شهیدی، اهداف کلان این فاز، تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی کردن موارد برجسته آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی بر اساس بند ۱۱ از سیاست‌های ابلاغی برنامه پنج ساله توسعه هفتم، دستیابی به منابع و ذخایر طبیعی و معدنی در پهنه‌های آبی و انجام مطالعات پایه زمین‌شناسی دریایی و سایر موارد شد.

نقشه اولویت تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی دریایی طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور

پایگاه جامع داده‌های علوم زمین کشور/ تقویت همکاری‌های بین‌المللی

وی با اشاره به پایگاه جامع داده‌های علوم زمین کشور گفت: این طرح با هدف تجمیع، استانداردسازی و انتشار همه داده‌های علوم زمین کشور (زمین‌شناسی و اکتشافی) مطابق با اسناد و قوانین بالادستی با مشارکت سایر مؤلفه‌های دولتی بخش معدن در حال پیگیری و اجراست.

معاون وزیر صمت عنوان کرد: از اهداف این طرح ایجاد هم افزایی و تسهیل در نظام تبادل اطلاعات مورد نیاز فعالیت‌های معدنی، عمرانی و زیرساختی کشور در حوزه اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی است.

وی بر توسعه ظرفیت‌های آزمایشگاهی زمین‌شناسی و اکتشاف (آنالیز مواد معدنی) اشاره کرد و گفت: با توجه به نیاز کشور به افزایش ظرفیت آزمایشگاه‌های بخش دولتی و خصوصی در حوزه آنالیز نمونه‌های زمین‌شناسی و اکتشافی، این طرح با هدف ایجاد تحرک در بخش خصوصی عهده‌دار خدمت در این حوزه و همچنین ظرفیت‌سازی مناسب در بخش دولتی به اجرا درآمده است.

شهیدی بیان داشت: از اهداف این طرح افزایش ظرفیت آنالیز نمونه‌های زمین‌شناسی و اکتشافی کشور (حاصل از اجرای طرح‌های تحولی) از ۲۰ هزار نمونه در سال به بیش از ۱۵۰ هزار نمونه در سال است. در این طرح که از سال ۱۴۰۰ به اجرا در آمده است، در سال ۱۴۰۱ میزان آنالیز نمونه‌ها به ۴۵ هزار نمونه در سال و در سال جاری به ۷۰ هزار نمونه رسیده است و انتظار می‌رود این میزان طی برنامه هفتم پیشرفت به بیش از ۱۵۰ هزار نمونه در سال برسد.

وی با اشاره به همکاری‌های بین‌المللی عنوان کرد: با توجه به نیاز بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور مبنی بر به‌کارگیری فناوری‌ها و تبادلات فنی - مهندسی، همکاری‌های بین‌المللی در این حوزه با کشور‌های هدف تعریف شد که در گام نخست و با توجه به اعلام آمادگی مجموعه‌های مورد فراخوان، همکاری با روسیه در حوزه ورود خدمات فنی - مهندسی در حوزه تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در دستور کار قرار گرفته است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور ابراز داشت: این همکاری بر اساس توافقنامه سه جانبه بخش معدن کشور میان (معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) طراحی شده و اجرا خواهد شد؛ ضمن اینکه رایزنی و همکاری با دیگر کشور‌ها از جمله چین در حوزه ورود خدمات فنی و مهندسی در حال انجام است.

وی درباره شناسایی و پتانسیل‌یابی ژئوپارک‌ها در کشور گفت: با توجه به وظیفه حاکمیتی این سازمان در شناسایی و پتانسیل‌یابی ژئوپارک‌ها به‌عنوان مقاصد گردشگری مبتنی بر پدیده‌های زمین‌شناختی و در راستای ارتقای معیشت و مشارکت جوامع محلی، این سازمان با نزدیک به سه دهه فعالیت در این حوزه از سال ۱۴۰۰ تاکنون اقدام به پتانسیل‌یابی مناطق مختلفی برای ثبت و معرفی ژئوپارک‌های ملی و جهانی کرده است که همکاری در راستای جهانی شدن ژئوپارک قشم، ارس و طبس از جمله این فعالیت‌هاست که در حال حاضر نیز اجرا می‌شود.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)