بومی‌سازی، زیربنای توسعه صنایع معدنی بزرگ‌ترین سنگ آهن جهان

به گزارش می‌متالز، بالا بودن هزینه‌های تولید از موانع مهم پیش روی توسعه است و به هر میزان که این هزینه‌ها با بهره‌گیری از توان داخلی کاهش یابد، گام‌های بلندتری در راستای رونق و توسعه برداشته می‌شود و با توجه به اینکه بخش اعظم صنایع معدنی ارزبر و وابسته به تجهیزات خارجی است، بومی‌سازی در تولید تجهیزات علاوه بر کاستن از هزینه‌ها، به توسعه اشتغال و تقویت توان داخلی می‌انجامد.

فولاد از جمله صنایع گسترده‌ای است که ۶۰۰ صنعت پایین‌دستی وابسته دارد و به‌طور قطع تمرکز و برنامه‌ریزی بر روی این صنعت، می‌تواند به رونق و پیشرفت بیشتر صنایع کشور منجر شود.

بخش سنگان شهرستان خواف با داشتن افزون بر یک میلیارد تن ذخیره، یکی از ۱۰ معدن بزرگ سنگ آهن جهان و تامین‌کننده خوراک اولیه برای تولید ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره، ۱۵ میلیون تن گندله و پنج میلیون تن سنگ آهن ایران است و فعالیت تعداد زیادی از شرکت‌ها در بخش‌های استخراج، فرآوری و تولید صنایع معدنی، این منطقه را به قطب مهم تولیدی تبدیل کرده است.

مجموعه کانسار‌های سنگان با ۳۰ درصد ذخایر سنگ آهن کشور در گستره‌ای به طول ۲۲ کیلومتر و عرض ۱۰ کیلومتر در ۳۰۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد، ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر خواف و ۱۸ کیلومتری شمال شرقی سنگان در جنوب شرقی خراسان رضوی و نزدیک مرز افغانستان قرار دارد.

بارزترین ویژگی‌های این معادن سنگ آهن امکان فعالیت‌های معدن‌کاری در طول ۱۲ ماه سال، وجود ماده معدنی در سطح زمین و پایین بودن هزینه‌های استخراج و معدن‌کاری و وجود عناصر نادر خاکی است که با مشارکت بخش دولتی و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، فولاد سنگان، مجموعه اپال پارسیان، شرکت فراگیر توسعه سناباد و تعدادی دیگر از شرکت‌های بزرگ معدنی ایران، الگویی موفق از سرمایه‌گذاری در کشور است.

صرفه‌جویی ارزی، دستاورد مهم بومی‌سازی صنایع معدنی خواف

با توجه به ارزبری بخش زیادی از صنایع معدنی، بومی‌سازی تجهیزات تولید با توان متخصصان داخلی در کاهش وابستگی این صنعت به کشور‌های خارجی و توسعه و رونق اقتصادی منطقه نقش زیادی دارد.

شرکت‌های معدنی منطقه سنگان خواف در سال‌های گذشته گام‌های مهمی برای بومی‌سازی برداشته‌اند که مهم‌ترین نتیجه آن صرفه‌جویی ارزی در صنایع معدنی برای کشور است.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان فولاد در سال‌های اخیر، تحریم‌ها و تبعات ناشی از آن بر صنعت، معدن و زنجیره فولاد کشور بوده که باعث محدودیت در واردات قطعات مورد نیاز خطوط تولید شده است، بر این اساس بومی‌سازی و افزایش اتکا به توانمندی‌های داخلی در صنایع معدنی نقش مهمی در توسعه و رونق منطقه و کشور دارد.

مدیرعامل شرکت توسعه فراگیر سناباد (سیمیدکو)، از شرکت‌های معدنی فعال در منطقه سنگان خواف نیز گفت: بومی‌سازی تجهیزات و صنایع معدنی و بهره‌گیری از توان متخصصان داخلی و فناوری‌های روز دنیا در تولید قطعات و تجهیزات، علاوه بر کاهش هزینه‌ها گام مهمی در تولید مواد اولیه پایدار زنجیره فولاد کشور است.

محمود لندی اضافه کرد: این شرکت با تولید قطعات بومی در صنایع معدنی در یک‌ سال گذشته، چهار میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی برای کشور به ارمغان آورده که این میزان نسبت به سال قبل از آن ۱۰۰ درصد افزایش نشان می‌دهد.

مدیرعامل شرکت فولاد سنگان خراسان هم گفت: بومی‌سازی قطعات و تجهیزات تولیدی در این شرکت، تنها در سه سال گذشته ۱۲.۵ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی دربر داشته است.

علی امرایی افزود: صرفه‌جویی ارزی ناشی از بومی‌سازی قطعات و تجهیزات تولیدی این شرکت در همین مدت ۲۰۰ درصد رشد داشته و از ۴۲ قطعه در سال ۱۳۹۹ به ۱۳۱ قطعه در سال گذشته رسیده است.

وی میزان صرفه‌جویی ارزی ناشی از این نگاه در سال گذشته را ۱.۹ میلیون دلار ذکر و بیان کرد: این میزان برای سال جاری ۲.۲ میلیون دلار برآورد می‌شود.

مدیرعامل شرکت فولاد سنگان خراسان گفت: تاکنون نزدیک به ۴۰۰ قطعه و تجهیزات تولیدی فولاد سنگان با توان متخصصان داخلی شرکت بومی‌سازی شده است که دستاورد بزرگی برای کشور به شمار می‌رود.

امرایی، مهم‌ترین قطعات و تجهیزات بومی‌سازی شده این شرکت را شامل «لاینر‌ها و پمپ و نوار نقاله، ناحیه کراشر، فیلتر پرس، گیربکس و شافت و رول، همزمن و شاول، سیلندر و شوت، کوپلینگ‌ها، سرند‌های ضایعات گیر و ارتعاشی و مگنت سپراتور» ذکر کرد.

وی رویکرد فولاد سنگان خراسان برای ارتقای توان عملکرد، حفظ و افزایش کیفیت تولید فعلی، رشد تولید در برنامه‌های راهبردی و طرح‌های توسعه و ارتقای زیرساخت‌ها برشمرد و تصریح کرد: مهم‌ترین نتیجه این مساله رشد کمی و کیفی تولید و بلوغ خودباوری در این شرکت است.

نگاه دانش‌بنیان، لازمه بومی‌سازی صنایع معدنی

استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به ظرفیت‌های خود و ارائه ایده‌های فناورانه، نقشی مهم در حل چالش‌ها بر عهده دارند و بستر توسعه و پیشرفت را در ابعاد مختلف، از جمله بخش‌های اقتصادی، صنعتی و معدنی هموار می‌کنند و بهره‌گیری از ظرفیت این شرکت‌ها و ایده‌های فناورانه آنها نویدبخش ساخت و یا تولید تجهیزات بومی است.

از مجموع ۶۰۰ شرکت دانش‌بنیان فعال در پارک علم و فناوری خراسان رضوی، ۱۰۰ شرکت در حوزه صنایع معدنی فعالیت دارند و خدمات زیادی به صنایع معدنی و فولادی ارایه می‌دهند که مهم‌ترین آنها در بخش تولیدات انرژی است.

مدیرعامل شرکت فولاد سنگان خواف گفت: این شرکت با امضای توافقنامه جامع علمی و پژوهشی با دانشگاه فردوسی مشهد، از پایان‌نامه‌های دانشجویان مقطع ارشد و رساله‌های دکتری این دانشگاه حمایت می‌کند.

امرایی افزود: معدن سنگ آهن در منطقه سنگان خواف، اکنون به عنوان نعمتی خدادادی در اختیار ما قرار دارد که با داشتن ۱.۲ میلیارد تن ذخیره کشورمان را در ردیف ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد دنیا قرار داده است.

وی ادامه داد: شرکت‌های معدنی و فولادی کوچک و بزرگی که در این منطقه مشغول به فعالیت هستند در تولید کنسانتره، گندله و سنگ آهن دانه‌بندی شده، توانسته‌اند ظرفیت بی‌نظیری را ایجاد کنند و این موضوع در عرصه اشتغال مردم نیز تأثیر بسیاری گذاشته است.

مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان خواف هم گفت: همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و اجرای طرح‌های دانشجویی و غیردانشجویی در حوزه صنایع معدنی، از رویکرد‌های مهم این مجتمع است.

علی رسولیان گفت: تاکنون ۳۹ طرح دانشجویی و غیردانشجویی در حوزه‌های مختلف صنایع معدنی اجرا شده و پنج قرارداد امسال بین مجتمع سنگان خواف با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور منعقد شده است.

وی توزیع و انتقال آب صنایع معدنی، تاثیر چسبنده‌ها و افزاینده‌های معدنی و آلی در فرآیند گندله‌سازی، بررسی کیفیت آب، هوا و صدا، بررسی فنی و اقتصادی معادن سنگان، تحلیل پایداری دیواره نهایی معدن سنگ آهن سنگان با استفاده از روش‌های تجربی و تحلیلی، بررسی وضعیت و بهینه‌سازی مدار آسیاکنی اولیه کارخانه کنسانتره مجتمع را از جمله موضوعات این طرح‌ها برشمرد.

پردیس صنایع معدنی، بسترساز نقش‌آفرینی دانش‌بنیان‌ها

تقویت حلقه ارتباطی بین دانشگاه و صنایع معدنی و افزایش اعتماد در تولیدکنندگان برای فعالیت متخصصان در زمینه تولید تجهیزات از اهمیت بسیاری برخوردار است.

۲ سال پیش نخستین پردیس صنایع معدنی کشور توسط شرکت فولاد سنگان خراسان در منطقه خواف ایجاد شد که نقش مهمی در تقویت ارتباط بین دانشگاه و صنایع معدنی داشته است.

مدیر پردیس صنایع معدنی شرکت فولاد سنگان خراسان گفت: به دلیل استمرار تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان، واردات تجهیزات مورد نیاز و کالبدی در صنایع و به خصوص صنایع معدنی به یک دغدغه و مساله اساسی تبدیل شده است.

یوسف یوسفی تصریح کرد: ارتباط اندک بین دانشگاه و صنعت و معدن موجب شده تا فرآیند فعالیت‌های تحقیقاتی و علمی دانشگاهی به نحو مطلوب در عرصه تولید به کار گرفته نشود و استمرار تحریم‌های دشمنان، روند ورود تجهیزات مورد نیاز صنایع از خارج کشور را سخت کرده است.

وی اظهار داشت: در این شرایط نخستین پردیس تخصصی صنایع معدنی کشور با مشارکت شرکت فولاد سنگان و پارک علم و فناوری خراسان، با هدف افزایش نقش‌آفرینی فناوری‌ها و از جمله فناوری‌های بومی در حوزه صنایع معدنی در منطقه سنگان خواف راه‌اندازی شد.

یوسفی خاطرنشان کرد: در سایه افزایش تعامل بین شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های صنایع معدنی در یک سال افزون بر هزار میلیارد ریال قرارداد دانش‌بنیانی ساخت تجهیزات فناورانه برای صنایع در منطقه سنگان خواف بین فعالان این بخش‌ها منعقد شده است.

رییس دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: پردیس صنایع معدنی کشور در منطقه سنگان خواف در گفتمان‌سازی مناسب و تحول فناورانه در حوزه صنایع فولادی و معدنی کشور نقش مهمی داشته است.

مسعود میرزایی شهرابی افزود: تمام مجموعه این دانشگاه اکنون در کمال اتحاد، وفاق و ظرفیت ویژه آماده همکاری با شرکت بزرگ فولاد سنگان خواف است تا بتوان چالش‌های صنایع کلان معدنی را برطرف کرد.

وی با اشاره به اینکه برای تحول در اقتصاد منطقه باید زیست‌بوم فناوری در شرق کشور ایجاد شود، ابراز امیدواری کرد که استمرار این اقدامات در دولت چهاردهم نویدبخش رونق و توسعه در منطقه شود.

مرکز شهرستان خواف با ۱۲۳ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان در ۲۶۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خراسان رضوی