زغال‌ سنگ در سبد انرژی: ایران و جهان در مسیر‌های متفاوت! (بخش اول)

‌می‌متالز - ایران غنی از منابع هیدروکربوری شامل نفت، گاز و زغال‌ سنگ است. نفت و گاز به خوبی شناخته شده و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، اما متاسفانه یارانه بالای گاز و مشتقات نفتی در ایران عملا منجر شده، زغال سنگ به عنوان یک منبع انرژی مورد توجه قرار نگرفته و مغفول بماند تا جایی که در حال حاضر ایران با وجود ۱۴ میلیارد تن ذخایر زمین‌شناسی و ۱.۲ میلیارد تن ذخایر قطعی در زمره واردکنندگان زغال سنگ در جهان قرار دارد.

به گزارش می‌متالز به نقل از تاصیکو، با وجود ظهور انواع انرژی‌های تجدید‌پذیر، هنوز تمرکز انرژی جهان بر مبنای کربن (زغال سنگ، نفت و گاز) است.

با توجه به اهمیت انرژی در دنیای امروز و جهت پرهیز از چالش‌ها، سبدی از منابع انرژی شامل گاز، زغال سنگ، مشتقات نفتی، هسته‌ای، خورشیدی و سایر انرژی‌های پاک متناسب با مقتضیات جغرافیایی در کشور‌های توسعه یافته جهان اجرایی می‌شود، در حالی که ایران حدود ۹۰% از انرژی خود را از طریق گاز و مشتقات نفتی و عمدتا از منطقه عسلویه تامین می‌کند.

اتکای یک جانبه به یک منبع انرژی آن هم در یک منطقه باعث شده علاوه بر صرف هزینه بالای شبکه انتقال و توزیع در سراسر کشوری با مساحت بیش از ۱.۶۴ میلیون کیلومترمربع، ایران را با ناترازی انرژی به ویژه بحران گاز و کمبود برق مواجه کند.

با وجود منابع مختلف انرژی در کشور و در راستای استفاده بهینه از این منابع و تقویت رویکرد پدافند غیرعامل، می‌بایست از سبد انرژی متنوع در کشور بهره‌مند شد.

علی‌رغم انگاره‌های مطرح شده توسط برخی از کارشناسان در خصوص سهم اندک و نزولی زغال سنگ از سبد انرژی دنیا، گزارشات آماری و معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد، علاوه بر سهم قابل توجه و معنادار زغال سنگ در سبد انرژی، شاهد روند صعودی این سهم، در سال‌های آتی خواهیم بود. سهم زغال‌ سنگ به عنوان بزرگ‌ترین منبع در سبد انرژی جهان در سال ۲۰۲۳ به میزان ۳۲ درصد اعلام شده و بر اساس پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، این سهم تا سال ۲۰۳۰ به ۳۸ درصد افزایش می‌یابد.

در حال حاضر با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، استفاده از زغال سنگ اثرات زیست‌محیطی مخرب نداشته و یک انرژی نسبتا پاک، اقتصادی و پایدار در دنیا (مشابه گاز و با آلاینده‌های کم‌تر از مشتقات نفتی) محسوب می‌شود.

چین ۶۳ درصد، ترکیه ۳۴ درصد و آمریکا ۲۰ درصد سبد انرژی خود را به زغال سنگ اختصاص داده‌اند.

امروز و حدود یک ماه پس از حادثه دلخراش معدن زغال‌ سنگ معدنجو و بررسی‌های مجلس شورای اسلامی در خصوص دلایل این رخداد، به ناترازی انرژی در ایران و اتکای زیاد به گاز و عدم استفاده از ذخایر غنی زغال‌ سنگ در تولید برق نیز اشاره شد و شاید این اولین گام برای آغاز راهی تازه در بهره‌برداری از ذخایر زغال‌ سنگ ایران در تولید برق و خروج سبد انرژی کشورمان از وضعیت تک محصولی باشد.

منبع: سرمایه‌گذاری صدر تامین (تاصیکو)