آینده تاریک زیست‌محیطی با راه‌اندازی صنایع فولادی در قزوین

به گزارش می‌متالز، به گفته «حسن عابدینی» استان قزوین در کنار تمام ظرفیت‌های شناخته شده حوزه گردشگری و کشاورزی به یکی از صنعتی‌ترین استان‌های کشور شناخته می‌شود.

وجود اولین شهر صنعتی کشور در این استان، ۱۶ شهرک صنعتی کشور و استقرار چیزی حدود ۱۰ درصد صنایع کشور در این استان نشان از جایگاه صنعتی استان قزوین در کشور دارد.

بدون شک وجود این واحد‌های صنعتی و محور بودن تولید در استان منافع زیادی را برای استان و مردم آن ایجاد کرده، اما در کنار این منافع و مزایا سهم استان قزوین از مضرات این صنعتی بودن نیز ناچیز نبوده و رنج‌هایی را نیز برای مردم استان داشته است.

افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی که در سال‌های اخیر خود را به‌طور کامل نشان داده یکی از اصلی‌ترین آسیب‌های فعالیت بی‌ضابطه و بدون نگاه زیست‌محیطی به استان برای توسعه صنعت محسوب می‌شود.

شاید تا همین ۵ سال پیش کسی تعطیلی شهر‌های قزوین به بهانه‌ای همچون آلودگی هوا و یا پرخطر شدن هوای استان به این دلیل را به یاد نداشته باشد، اما در سال‌های اخیر مردم با کم‌ترین پایداری هوا در استان شاهد هستیم.

با تمام این اوصاف صنعت با قدرت به مسیر خود برای توسعه ادامه داده و گویا هیچ توقفی برای توسعه بی‌ضابطه صنعت در استان دیده نمی‌شود و زمانی اوضاع عجیب می‌شود که به یک‌باره پرونده بسته شده راه‌اندازی یک شرکت فولاد در قزوین گشوده می‌شود.

ماجرای راه‌اندازی یک شرکت فولاد در قزوین

ثبت اولیه و رسمی این شرکت فولادسازی در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۹۰ انجام می‌شود و قرار می‌شود این شرکت در شهرک صنعتی لیا در جاده بویین‌زهرا راه‌اندازی شود.

شاید در همان ابتدای کار با توجه به نام و عظمت این شرکت و حتی ظرفیت اسمی اشتغال و درآمد آن فضای مثبتی در استان برای تأسیس این شرکت در قزوین شکل گرفت، اما رفته رفته اوضاع تغییر و حساسیت‌هایی در رابطه با چرایی ایجاد این واحد عظیم آب بر در دشت قزوین که آلودگی‌های زیست‌محیطی فراوانی نیز دارد ایجاد شد.

تلاش برای راه‌اندازی این واحد تولیدی در حالی با استقبال برخی مسوولان انجام شد در سند آمایش استان بر ممنوعیت استقرار واحد‌های تولیدی فولادی در استان قزوین تأکید شده بود و طبیعتاً مدیران استان تصمیمات خود را مبتنی بر این سند بالادستی پیش می‌بردند.

این روند به‌جایی رسید که هدایت‌الله جمالی‌پور استاندار دولت دوازدهم در شهریور ۱۴۰۰ و در جلسه شورای برنامه‌ریزی استان رسماً اعلام کرد «محیط زیست باید برای آیندگان حفظ شود و باید نسبت به آن دغدغه داشته باشیم؛ از این رو با وجود درخواست‌ها و فشار‌های موجود با حضور صنایع فولادی در استان مخالف شده است».

مخالفت صریح محیط زیست با راه‌اندازی شرکت فولاد در قزوین

در دولت سیزدهم با وجود تلاش‌ها برای راه‌اندازی این واحد تولیدی، این مخالفت‌ها ادامه داشت تا جایی که سعیده خضیر مدیرکل وقت محیط زیست استان قزوین در ۱۰ مهرماه ۱۴۰۲ در نامه‌ای خطاب به معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست خواستار تعیین تکلیف راه‌اندازی این شرکت می‌شود و در نهایت پاسخی واضح از این معاونت دریافت می‌کند.

صدیقه ترابی معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست در نامه‌ای مورخ ۱۵ مهرماه به‌طور رسمی به مشکلات راه‌اندازی این شرکت فولادی در قزوین اشاره می‌کند.

در این نامه تأکید شده که راه‌اندازی این شرکت با توجه به آب‌بر بودن، به دلیل واقع شدن در دشت ممنوع و بحرانی قزوین، به دلیل انرژی‌بر بودن و نیز به دلیل واقع شدن در حریم شهر قزوین چندین بار پس از طرح در کمیته ارزیابی این سازمان به‌طور کامل رد شده است.

در بخشی از این نامه عنوان شده که حتی مدیرکل دفتر ارزیابی اثرات زیست‌محیطی سازمان محیط زیست در نامه‌ای به معاون عمرانی استاندار قزوین درخواست غیرمتداول تغییر حریم شهر قزوین را برای استقرار این شرکت فولادی ارائه داده که در بهمن ۱۴۰۲ معاون عمرانی استانداری قزوین نه‌تنها این اقدام را ممکن ندانسته بلکه آن را خلاف کلیه ضوابط فنی و قانونی دانست.

پساب جوابگوی نیاز این شرکت نیست

از سوی دیگر برخی‌ها بدون اشاره به آب‌بر بودن این شرکت محل تأمین آب آن را از محل پساب دانسته‌اند، اما در همین نامه به‌طور کامل اشاره شده که میزان پساب در نظر گرفته شده جوابگوی نیاز‌های این واحد تولیدی نیست و در نهایت و انتهای نامه نیز راه‌اندازی این واحد را در قزوین ممکن ندانسته است.

اما با تغییر دولت و استقرار دولت چهاردهم به یک‌باره بحث راه‌اندازی این واحد دوباره به بحث داغ استان تبدیل شده و تغییر عجیب سعیده خضیر مدیرکل محیط زیست استان قزوین بر حواشی این پرونده دامن زد.

تغییر عجیب مدیرکل محیط زیست قزوین

پیچیدگی ماجرای راه‌اندازی این شرکت در قزوین زمانی بیشتر شد که مدیران این شرکت در سوم دی‌ماه در قالب یک شرکت تولیدی دیگر با استاندار قزوین دیدار کرده و همان روز نوذری استاندار قزوین با شینا انصاری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط زیست دیدار و گفت‌و‌گو می‌کند.

گویا نتیجه این گفت‌و‌گو نیز تغییر سعیده خضیر اصلی‌ترین سد راه‌اندازی این شرکت در سال‌های اخیر در تاریخ ۰۵ دی‌ماه و انتصاب یک مدیر ایلامی دیگر توسط نوذری برای محیط زیست استان قزوین است. این در حالی است که برخی اخبار از ابقای خضیر حکایت می‌کرد.

فعالان زیست‌محیطی، اجتماعی و حتی سیاسی در روز‌های اخیر بیش‌ازپیش به آسیب‌ها و مضرات این شرکت پرداخته و خواستار دقت نظر در راه‌اندازی این شرکت هستند.

قزوین توان بارگذاری مجتمع‌های جدید صنعتی را ندارد

حسین اینانلو اکولوژیست و فعال محیط زیست اظهار کرد: استان قزوین توان بارگذاری مجتمع‌های جدید صنعتی را ندارد.

وی با بیان اینکه استان قزوین حدود یک درصد جمعیت کشور را دارد، اما ۱۰ درصد صنایع کشور را در خود جای داده است و اگر این مقایسه را در منابع آبی نیز انجام دهیم وضعیت نامتعارفی را مشاهده خواهیم کرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بارگذاری صنایع جدید در استان قزوین بیش از ظرفیت دشت اثرات زیست‌محیطی مخربی برای قزوین دارد، اضافه کرد: از سوی دیگر بارگذاری یک مجتمع فولادی آب‌بر با مصرف سوخت بالا با اسناد بالادستی از جمله سند آمایش استان همخوانی ندارد.

وی تأکید کرد: همچنین بر اساس قانون اگر قرار است پروژه‌ای در کشور ایجاد شود باید ارزیابی اثرات محیطزیستی آن پروژه نیز انجام شود و سوال اینجاست آیا مجتمعی با این سطح تولید و آلایندگی این ارزیابی را دارد؟

اینانلو تصریح کرد: این ارزیابی ممکن است که انجام شده باشد، اما چون مدل‌های اجرایی سیستم بستگی به نظرات شخصی ارزیاب دارد می‌تواند باعث نادیده گرفتن آسیب‌های آن نیز باشد کما اینکه در قزوین شاهد ایجاد پروژه‌هایی بوده‌ایم ارزیابی اثرات زیست‌محیطی آن صحیح نبوده است.

وی افزود: بر همین اساس پیشنهاد می‌کنیم سند ارزیابی محیطزیستی این پروژه توسط اساتید و افراد دغدغه‌مند حوزه زیست‌محیطی و همچنین سمن‌های این حوزه به‌صورت علمی بررسی و مطالعه و راستی آزمایی شود.

فولاد به کم‌آبی در قزوین دامن خواهد زد

این استاد دانشگاه با بیان اینکه چنین پروژه‌ای به کم‌آبی در استان قزوین دامن خواهد زد، اضافه کرد: این‌گونه بیان شده که آب این پروژه از محل پساب‌ها استفاده خواهد شد، اما ابتدا اینکه این پساب‌ها جوابگوی چنین پروژه عظیمی نخواهد بود و از سوی دیگر این پساب‌ها قرار بود به مصرف باغستان و بخش کشاورزی استان قزوین برسد.

وی با بیان اینکه راه‌اندازی چنین پروژه‌ای در صورت اجرا به تغییر اقلیم منطقه دامن خواهد زد، ادامه داد: اجرای این پروژه باعث ایجاد یک جزیره گرمایی خواهد بود که ناشی از آلودگی شرکت فولادی است.

اینانلو بیان کرد: کسانی که به دنبال ساخت صنایع جدید هستند ابتدا با شعار فریبنده اشتغال می‌آیند، اما تجربه نشان داده در چنین شرایطی چندین برابر شغلی ایجاد شده شغل‌های بومی از بین می‌رود.

توپوگرافی قزوین باعث حبس آلودگی در استان می‌شود

وی گفت: استان ما در فلات مرکزی به‌وسیله کوه‌های البرز، آوج و زنجان حبس شده و این شرایط توپوگرافی به‌علاوه اقلیم و حاکم بر دشت قزوین پتانسیل حبس آلودگی‌های صنعتی را بالا می‌برد.

تمام شواهد حاکی از زیان‌بار بودن تأسیس این شرکت فولادی در شهرک صنعتی لیا و در حاشیه شهر قزوین است و مدیران استان باید مراقب برخی اتفاقات و نفوذ‌ها در تصمیم‌گیری باشند.

بدون شک تصمیم‌های این‌چنینی شاید در کوتاه‌مدت آسیبی برای قزوین نداشته باشد، اما در بلندمدت می‌تواند زندگی مردم قزوین و حتی استان‌های هم‌جوار را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

منبع: خبرگزاری مهر