پایان سلطه زغال‌ سنگ در چین

به گزارش می‌متالز، چین برای نخستین بار در تاریخ خود موفق شد ظرفیت تولید برق از منابع بادی و خورشیدی را از ظرفیت نیروگاه‌های سوخت فسیلی فراتر ببرد. به گزارش نهاد تنظیم مقررات انرژی چین، تا پایان ماه مارس ۲۰۲۵، ظرفیت تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر بادی و خورشیدی به ۱۴۸۲ گیگاوات رسید؛ رقمی که نشان‌دهنده عبور تاریخی از ظرفیت برق حرارتی مبتنی بر سوخت‌های فسیلی است.

هرچند چین همچنان در زمره معدود کشور‌هایی است که پروژه‌های نیروگاه‌های زغال‌‌سنگی جدید را به بهره‌برداری می‌رساند، اما هم‌زمان برنامه توسعه سریع انرژی‌های تجدیدپذیر را نیز با قدرت دنبال می‌کند.

این کشور پیش‌تر هدف‌گذاری کرده بود که ظرفیت برق بادی و خورشیدی خود را تا سال ۲۰۳۰ به ۱۲۰۰ گیگاوات برساند، اما سال گذشته این هدف را شش سال زودتر محقق کرد.

اکنون فعالان محیط‌ زیست از پکن خواسته‌اند که این هدف را دو برابر کند. با این حال، دسترسی به شبکه برق همچنان چالشی بزرگ محسوب می‌شود. اگرچه سهم ظرفیت تجدیدپذیر‌ها در ترکیب ظرفیت نصب شده برق چین رشد چشمگیری داشته، اما سهم واقعی آنها در تولید برق به تناسب افزایش نیافته است.

شرکت‌های مدیریت شبکه همچنان به برق تولید شده از نیروگاه‌های سوخت فسیلی اولویت می‌دهند. بر اساس اعلام اداره ملی انرژی چین، در سه ماه نخست سال جاری میلادی، سهم برق بادی و خورشیدی از مجموع برق تحویلی به مصرف‌کنندگان تنها ۲۲ درصد بوده، با وجود آنکه این منابع بیش از نیمی از ظرفیت نصب‌شده را تشکیل می‌دهند.

به گفته پژوهشگران گروه سرمایه‌گذاری ناتیکسیس فرانسه، کاهش تقاضای خارجی برای توربین‌ها و پنل‌های خورشیدی چین، که بخشی از آن ناشی از افزایش سیاست‌های حمایتی در بازار‌های جهانی است، باعث شده دولت چین پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر داخلی را با سرعت بیشتری پیش ببرد؛ حتی در شرایطی که شبکه‌های برق موجود توان جذب این حجم از انرژی را ندارند. در نتیجه، بخش قابل توجهی از برق بادی و خورشیدی تولیدشده عملاً به هدر می‌رود.

با وجود تعهدات چین به کاهش اتکا به زغال‌ سنگ، این کشور در سال ۲۰۲۴ ساخت ۹۹ گیگاوات ظرفیت نیروگاهی زغال‌‌سنگی جدید را آغاز کرده است. مقامات چینی می‌گویند که این پروژه‌ها برای تأمین بار پایه شبکه ضروری هستند، چرا که منابع تجدیدپذیر به دلیل ماهیت متناوب خود، نیاز به پشتیبانی دارند.

چین در حال حاضر بزرگ‌ترین تولیدکننده دی‌اکسید کربن در جهان و دارنده بزرگ‌ترین ناوگان نیروگاه‌های زغال‌‌سنگی است. این کشور وعده داده است که مصرف زغال‌ سنگ را در بازه ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ کاهش دهد و انتشار دی‌اکسیدکربن خود را پیش از پایان این دهه به اوج برساند.

همچنین، بر اساس تعهداتش در توافق پاریس، قرار است شدت کربن خود (میزان انتشار به ازای هر واحد رشد تولید ناخالص داخلی) را تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطح سال ۲۰۰۵، ۶۵ درصد کاهش دهد.

با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که چین از مسیر تحقق این اهداف فاصله زیادی دارد. لاری میلوی‌ویرتا، پژوهشگر ارشد موسسه سیاست‌گذاری آسیا سوسایتی، در گزارشی که توسط مؤسسه دیالوگ ارث منتشر شد، تاکید کرد: «با توجه به پیشرفت کند سال‌های اخیر، تحقق تعهدات سرخطی چین تحت توافق پاریس کار دشواری خواهد بود.» وی هشدار داد که نیروگاه‌های جدید زغال‌‌سنگی می‌توانند به تداوم عقب‌نشینی انرژی‌های پاک و ازدحام شبکه به نفع سوخت‌های فسیلی منجر شوند.

این تحولات در حالی رخ می‌دهد که جهان برای مقابله با بحران تغییرات اقلیمی بیش از هر زمان دیگری به پیشرفت کشورهایی، چون چین در عرصه انرژی‌های پاک چشم دوخته است.

منبع: دنیای اقتصاد