چرا جهت بازار سهام معکوس شد؟ / شکاف ذهنی بورس‌بازان

به گزارش می متالز، در دو روز ابتدایی هفته نیز این حرکت به صورت معکوس رخ داده بود. به گفته برخی فعالان، تغییرات قیمتی دلار بعضا از عوامل غیراقتصادی ریشه گرفته و براساس اخبار سیاسی، شکل نوسان‌های زیگزاگی شده است؛ درست در نقطه مقابل گروه دیگری ایستاده‌اند که رفتار نوسانی ارز را تابع متغیر انتظارات و عوامل اقتصادی می‌دانند؛ انتظاراتی که تا حدی زیادی پیرو رفتار سیاست‌گذار پولی است.

همچون نوسان‌های رفت و برگشتی ارز، بورس نیز که از پشتوانه عوامل بنیادی برخوردار است تحت‌تاثیر برخی نااطمینانی‌ها رفتار زیگزاگی را تجربه می‌کند. بر این اساس، شاخص سهام پس از دو صعود چشمگیر، دیروز با کاهش نسبی مواجه شد. کارشناسان معتقدند این افت از یکسو به شناسایی سود معامله‌گران و تردید نسبت به رویدادهای جهانی پایان هفته مرتبط است.

دلار که روز سه‌شنبه به کانال ۱۵ هزار تومانی رفته بود، روز گذشته به زیر این کانال بازگشت. در پنجمین روز هفته، دلار ۳۳۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و حدود ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۱۴ هزار و ۷۵۰ تومان قرار گرفت. این کاهش قیمت در شرایطی رخ داد که در چهارمین روز هفته دلار توانسته بود با ۹۰ تومان افزایش از مرز ۱۵ هزار تومانی گذر کند و به بهای ۱۵ هزار و ۸۰ تومانی برسد.

به گفته فعالان، حرکت آونگی و رفت و برگشت دلار در مرز روانی ۱۵ هزار تومانی نشان‌دهنده تردید معامله‌گران در مورد آینده قیمت این ارز است. این در حالی است که عده دیگری از بازیگران باور داشتند، نوسانات رفت و برگشتی دلار بیشتر به‌واسطه واکنش معامله‌گران به اخبار سیاسی بوده است. البته برخی از فعالان نیز عنوان می‌کردند، از آنجا که روند بازار نامشخص است، برخی از نوسان‌گیران سعی می‌کنند در دامنه محدودی نوسان‌گیری ‌کنند. با این حال، میزان کاهش روز چهارشنبه به اندازه‌ای بود که نمی‌توان آن را به نوسان‌گیری نسبت داد، بلکه برخی فعالان عنوان می‌کردند، عرضه ارز در روز پنجم هفته به اندازه‌ای بالا رفته بود که قیمت دلار را با کاهش 2.1 درصدی مواجه کرد.

از آن سو، کاهش تنش‌های سیاسی از نظر برخی دیگر از بازیگران ارزی موجب شده بود که تقاضای چندانی نیز در بازار وجود نداشته باشد. در این میان، برخی منابع مطلع عنوان کردند که بانک چینی کونلون نیز از هفته آتی در حوزه بشردوستانه همکاری‌های خود با ایران را از سر خواهد گرفت، امری که می‌تواند در زمینه جابه‌جایی‌های مالی یاری‌دهنده باشد.

در حالی که برخی معامله‌گران افت قیمت دلار را به عوامل بالا نسبت می‌دادند، گروهی از معامله‌گران کاهش نرخ حواله درهم را مهم‌ترین عاملی دانستند که مسیر قیمت دلار را در بازار داخلی نزولی کرد. به گفته یکی از بازیگران باتجربه بازار دیروز حدود ساعت ۴ بعدازظهر درهم روی عدد ۴ هزار و ۴۰ تومان قرار گرفت که ۶۰تومان کمتر از روز سه‌شنبه بود.

به باور برخی از معامله‌گران در صورتی که نرخ حواله درهم نتواند مرز ۴ هزار تومانی را حفظ کند، به احتمال زیاد قیمت دلار در بازار داخلی نیز قادر نخواهد بود که محدوده ۱۴ هزار و ۷۰۰ تومانی را حفظ کند و به سوی سطوح پایین‌تر حرکت خواهد کرد.  یکی از اتفاقات جالب بازار ارز در روز گذشته نوع قیمت‌گذاری صرافی‌های بانکی بود.

در ابتدای دیروز صرافی‌‌های بانکی قیمت فروش دلار خود را ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان تعیین کردند که تنها ۱۰۰ تومان کمتر از قیمت دلار در بازار آزاد بود. با این حال، هر چقدر قیمت دلار در بازار آزاد پایین‌تر آمد، صرافی‌های بانکی واکنش هیجان‌زده‌ای از خود بروز ندادند و تنها قیمت فروش را ۵۰ تومان پایین‌تر آوردند. به این ترتیب، در مقاطعی از روز قیمت فروش صرافی‌های بانکی بالاتر از سطح قیمت بازار آزاد قرار گرفت.

برخی از تحلیلگران بازار باور داشتند، چنین رفتاری نشان‌دهنده آن است که بازارساز بیش از آنکه به‌دنبال کاهش شدید قیمت‌ها باشد، به‌دنبال مدیریت نوسان‌های قیمتی و کم کردن برد حرکتی دلار است. در این میان، برخی از فعالان ارزی هم باور داشتند، در صورتی که خبر سیاسی خاصی در روزهای آتی منتشر نشود که نوسان‌گیران پیرامون آن جوسازی کنند، احتمال افت بیشتر قیمت‌ها وجود دارد.  روز گذشته، همسو با کاهش قیمت دلار در بازار آزاد، سکه تمام بهار آزادی نیز در مسیر نزولی قرار گرفت و ۵۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و روی سطح ۵ میلیونی قرار گرفت.

مردم در بازار ارز سرمایه‌گذاری نکنند

رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه نرخ‌های امروز ارز پایدار نیست، گفت: مردم عادی در بازار ارز سرمایه‌گذاری نکنند. عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درخصوص قیمت ارز گفت: از نظر ذخایر ارزی وضعیت خوبی داریم و وضعیتمان از نظر اسکناس مطلوب است.

وی ادامه داد: یکسری متغیرهای سیاسی روی نرخ ارز تاثیر می‌گذارد؛ این متغیرهای سیاسی مبنای اقتصادی ندارد، یک روز شایعه می‌کنند قرار است جنگ شود یک روز شایعه می‌کنند قرار است مذاکره شود یا اتفاقاتی در منطقه بیفتد. رئیس‌کل بانک مرکزی اظهار کرد: یکسری افراد هستند که از این فرصت‌ها استفاده می‌کنند و با ایجاد جو روانی، نرخ ارز را بالا و پایین می‌برند، مردم نباید تابع این نوع متغیرهای سیاسی به مساله ارز نگاه کنند.

همتی افزود: خیلی تلاش شد در هفته گذشته با توجه به جو سیاسی ناشی از اعلامیه ایران در مورد برجام، قیمت ارز را بالا ببرند که خوشبختانه نتوانستند. رئیس‌کل بانک مرکزی تصریح کرد: این نرخ‌ها، نرخ‌های پایداری نیست و ممکن است هر لحظه تغییر کند. مردم عادی روی ارز سرمایه‌گذاری نکنند. من نمی‌توانم بگویم در آینده نرخ ارز چگونه خواهد شد؛ اما نرخ‌های موجود نرخ ارز ما نیست؛ انتظار می‌رود شرایط در مورد نرخ ارز بهتر شود.

مصائب سهام در سایه ریسک‌

بورس تهران در معاملات روز گذشته سیمای نسبتا متفاوتی را به نمایش گذاشت. با وجود تداوم ریسک‌های محیطی بخشی از سهم‌ها توانستند مسیر صعودی خود را که از میانه هفته جاری از سر گرفتند، با قوت و سرعت پیشین ادامه دهند و طیفی از سهم‌ها ضمن حفظ وضعیت بنیادی خود تحت فشار عرضه فروشندگان با افت قیمت به کار خود در این هفته متلاطم پایان دادند.

آنچه از هفته گذشته به‌صورت ریزش قیمت‌های جهانی و متعاقبا در این هفته با تحرکات نظامی در خاورمیانه رخ داد، نقاب از چهره نگران تجارت در سطح جهانی و تنش‌های سیاسی منطقه‌ای گشود. به عبارت دیگر، وقوع دوباره اختلافات تجاری بین چین و آمریکا به تهدیدی برای سهام کالامحور بورس تهران مبدل شد تا سهامداران با وجود جذابیت بنیادی در فصل داغ برگزاری مجامع سالانه و سیاست‌های ترغیب‌کننده تقسیم سود با تردید و نااطمینانی در معاملات شرکت کنند.

 از سوی دیگر، تشدید تنش‌های منطقه‌ای با ورود تسلیحاتی آمریکا به منطقه و انفجار کشتی‌های تجاری در خلیج فارس، آن هم درست پس از لغو معافیت تحریم‌های ایران به تشکیل موج دیگری از نااطمینانی در بین اهالی بازارها، خصوصا سرمایه‌گذاران بورس تهران انجامید. تاثیر این رویدادها در هیجان‌زدگی معامله‌گران در این دو هفته و رفت و برگشت‌های پردامنه قیمت‌ها پدیدار شد.

اما هر چه از مدت‌زمان وقوع این اتفاقات گذشت، فضای روانی بورس تهران به آرامش نسبی دست یافت و جو معاملات تا حدودی متعادل شد. با وجود این، همچنان رگه‌هایی از تردید را می‌شد در سیمای سهام بورس تهران دید. تلاش برای جبران بازدهی از دست رفته در هفته قبل و در نهایت، اهتمام فروشندگان برای حفظ سود کسب شده در طیفی از سهم‌ها در آخرین روز معاملاتی این هفته، از روحیه نامطمئن معامله‌گران بورسی حکایت داشت.

 به نظر می‌رسد حضور این تردید در متن معاملات بورس برخاسته از کانون‌های دوگانه‌ای است. از یکسو، معاملات چهارشنبه به دلیل اختلاف زمان دو روزه با بازار جهانی طی تعطیلات پایان هفته، همواره این بیم را برای سهام مرتبط در بورس تهران در پی داشته که روند قیمت‌های جهانی در این دو روز با تلاطمی غیرمنتظره رو‌به‌رو شود.

ویژگی بارز این وقفه معاملاتی در این هفته در مقایسه با هفته‌های قبل در استعداد بازار جهانی برای التهاب بیشتر است. چنان که گفته شد، همچنان مناقشات تجاری بین دو اقتصاد بزرگ دنیا پیام‌آور تداوم ریسک بازار جهانی برای حدود نیمی از سهام کالامحور بورس تهران است.

 نشانه‌های این فضای ملتهب را در حفظ فشار بر قیمت‌های فلزات و سهام جهانی و حرکت نرم سرمایه‌ها به سمت طلا به‌عنوان پناهگاه امن می‌توان دید. ورود مجدد هر اونس طلای جهانی به کانال ۱۳۰۰ دلار در این هفته را می‌توان بازتابی از افزایش ریسک‌های سیستماتیک و تشدید تلاطم‌های جهانی دانست.

اگرچه در دو روز اخیر شاهد بهبود جو روانی در بازارهای جهانی بودیم اما جبران قیمت‌ها در مقایسه با ریزش‌های اخیر از استمرار اختلافات حکایت داشت. از سوی دیگر، با وجود سنگینی بار تنش‌های منطقه‌ای بر فضای اقتصادی کشور، فعالان بورس تهران پس از هضم شرایط بی‌سابقه و ناشناخته، به جاذبه‌های سهام هم نظر داشتند.

جرقه‌ها و جاذبه‌ها

بازگشایی نماد شرکت‌های روانکار از رویدادهای مهم روز گذشته در بورس تهران بود. نمادهای نفت بهران و نفت سپاهان که از آخرین روز فروردین‌ماه به دلیل دریافت مجوز افزایش نرخ فروش محصول، تحت تعلیق نماد، ملزم به ارائه ‌شفا‌ف‌سازی بود، روز گذشته پس از غیاب ۱۷ روزه به تابلوی معاملات پیوستند و با جهش‌های ۱۷ تا ۲۰ درصدی قیمت، نقش پررنگی در حمایت از شاخص کل ایفا کردند.

جرقه‌های رشد قیمت از محل دریافت مجوز افزایش نرخ فروش، پیش از این در چند صنعت دیگر نمودار شده بود. علاوه بر موضوع افزایش نرخ‌ها که موجی از تقاضای جدید در سهام را شکل داد، باید به تاثیر رونق بورس کالا و گارد صعودی نرخ دلار در سامانه نیما هم اشاره کرد که طی هفته اخیر برای اولین بار از مرز ۱۰ هزار تومان گذشت. این عوامل در شرایطی که شرکت‌ها یکی پس از دیگری برای برگزاری مجمع سالانه و تقسیم سود متوقف می‌شوند به جاذبه‌های سهام در این شرایط متلاطم تبدیل شده‌اند.

 سبقت آشکار سهام چابک‌تر

یکی از ویژگی‌های جالب توجه معاملات دیروز واگرایی شاخص‌ کل و شاخص هم‌وزن بود. در روزی که دماسنج اصلی سهام حدود 0.3 درصد کاهش یافت، شاخص هم‌وزن در ادامه حرکت صعودی خود بیش از 1.1 درصد افزایش یافت. با احتساب نوسان دیروز نماگرها، بازدهی شاخص هم‌وزن از ابتدای سال به ۳۹ درصد رسید. این در حالی است که شاخص کل در این مدت ضمن اصلاح آرام دیروز به بازدهی ۱۸ درصدی بسنده کرده است. اختلاف بازدهی این دو نماگر و رشد بیش از دو برابری شاخص هم‌وزن را می‌توان بازتابی از ورود فزاینده پول‌های نوظهور به بورس تهران و حرکت‌های تند و شتابنده قیمت در سهام چابک شرکت‌های متوسط و کوچک دانست.