حجم بالای صادرات فولاد چین، بر صنایع سایر کشورها اثر منفی دارد

می متالز - قوانین حمایت از تولیدات داخلی به‌ندرت در یک کشور وضع می‌شود؛ در این روند با افزایش تعرفه‌های وارداتی، تلاش می‌شود تا از تولیدات داخلی حمایت شود. از سویی، تجربه حاکی از آن است که همواره می‌توان برای صادرات فولاد، یک مقصد مناسب یافت.

کشورهای تولیدکننده محصولات فولادی متناسب با الزامات تقاضای داخلی خود، همواره توانایی تولید تمامی گریدهای مختلف محصولات فولادی را ندارند. بدین ترتیب، بسیاری از کشورها در پی آن هستند تا با هزینه کمتر اقدام به واردات محصولات کنند. با این وجود از سال 2015، بسیاری از کشورهای جهان در جهت حمایت از تولید داخل با استفاده از افزایش تعرفه‌های گمرکی واردات تلاش کرده‌اند.

یکی از عوامل اصلی که افزایش این حمایت‌ها را ترغیب کرد، افزایش صادرات چین به‌خصوص از سال 2013 به بعد بود؛ زیرا حجم صادرات محصولات تمام و نیمه‌تمام فولادی از سوی چین، سهمی بسیار زیاد و به‌اندازه کل صادرات سایر نقاط دنیا داشت. بنابراین در ابتدا و به‌ویژه در طول سال 2014، افزایش صادرات از سوی چین در سطح جهان مسائلی را ایجاد کرد. در همین حین، بازار فولاد ایالات متحده بسیار پر رونق بود و این امر پذیرش واردات فولاد آمریکا از اقصی نقاط جهان را توجیه می‌کرد. اما شرایط در سال 2015 تغییر کرد؛ چراکه تقاضای جهانی برای فولاد بیش از 2 درصد کاهش یافت، خصوصا در نیمه دوم سال که تقاضا در بازار فولاد چین به یکباره کاهش یافت و سودآوری صنعت فولاد چین به سطوح بسیار پایینی تنزل پیدا کرد. در همین زمان بود که صادرات گسترده فولاد از چین با قیمتی نزدیک به هزینه‌های متغیر تولید (کمتر از قیمت تمام شده) آغاز شد.

همین حجم بالای صادرات سبب شد تا به بخش فولاد در سایر نقاط جهان، آسیب وارد شود. بنابراین زمینه‌هایی را برای اِعمال محدودیت تجارت فولاد چین فراهم آورد. برای نمونه، چین در اثر فشارهای بین‌المللی، حدود 60 میلیون تن از ظرفیت تولید خود کاست. آنالیزها حاکی از آن است که تجارت فولاد از سال 2016 در مسیر سقوط قرار گرفت. البته یکی از دلایل اصلی برای این موضوع را می‌توان به تلاش این کشور برای بهبود بازار داخلی آن و افزایش مصرف فولاد در چین نسبت داد. گفتنی است که بنا به آمار صادرات و واردات، بیشترین حجم تجارت در 2 سال گذشته، همچنان به چین تعلق دارد.

بنا به داده‌های تجارت بین‌المللی در سال 2016، بیشترین تنوع واردات محصولات فولادی از نظر محصولات مختلف شرکت‌های تولیدکننده، به مقصد مکزیک انجام شد. پس از آن آمریکا در رتبه دوم، قرار گرفت. برزیل، اتحادیه اروپا و استرلیا نیز به‌ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند. چین نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در جهان، در رتبه نخست تنوع صادرات محصولات فولادی جا گرفت. پس از آن کره جنوبی، تایوان و اوکراین در رده‌های بعدی قرار داده شدند.

نمودار 1 تعداد شرکت‌هایی که به صادرات محصولات فولادی مشغول هستند را نشان داده است. همان‌طور که در نمودار پیداست، تعداد شرکت‌های فعال در تجارت بین‌المللی محصولات میلگرد، نورد گرم و لوله بسیار بیشتر از محصولات با ارزش افزوده بالاتری همچون محصولات نورد سرد و ورق‌های پوشش داده شده هستند. ایران نیز به‌عنوان چهاردمین تولیدکننده فولاد جهان، در زمره صادرکنندگان این محصولات قرار دارد.